KIU, TIU . . . (154) speak of one (thing or person) of several. KIU ?= WHICH (one of them) ? Which particular individual (person or thing) ? TIU = THA T ONE (as distinct from the others). Kiu hundo mordas ? Which dog bites ? Tiu (hundo)=that particular dog (that one) does. Kiu (persono) kantas ? Which one sings ? Tiu (persono). That (individual) one.
When a -u-word stands alone, homo or persono is generally understood (157).
Kio and tio ao not precede a noun.
TIO=that thing (as a whOley that Object.
THE KIA FAMILY (
KIA . .
KIO ĝi estas ? (. . . rozo, neĝo).
KIA ĝi estas
(a) Kia estas (la KOLORO de) lakto ? teo ? banano ? muso ? geranio ? elefanto ? kafo ? pomo ? kreto ? kato ? arbo ? la muro ? la pordo ? tiu floro ? la krono de la reĝo ? paĝo de Step by Step ? la okuloj de . . . ? la vesto de . . . ? la aero de Londono en Novembro ? la rubando sur la haroj de tiu knabino ?
(b) Rozkolora (or, roza)
(a) Kia estas (la FORMO de) tio (tiu objekto) ? (Ĝi estas ronda, ovala, kvadrata
skatolo estas ronda aŭ kvadrata ?
(b) Pirforma,
KiA virino ŝi estas ? (Si estas afablA)
(a) Kia lingvo estas Esperanto ? (Gi estas lingvo bela, dolĉa, grava, eleganta, interesa, kaj moderna). Kia rivero estas Amazono ? Kia persono estas . . . ? Kia sezono estas la somero (vintro) ? Kia ludo estas futbalo ? Kia frazo estas
(b) Kia estas la ĉielo ? vetero ? krajono ? ĉokolado ? High St. ? voĉo de F-ino .
• •
Kio (Kiu) estas alta ? bela ? bona ? forta ? grava ?
Kio (Kie, Kia) estas la suno ? tablo ? pordo ? . . .
168. Similarly:
-A=" . . .
jective shows the
(a) Jen kia mi estas ! That is the kind ofperson I am ! Mi ne estas homo tia, I am not a man of that kind (like that)y (snch a man). Ne estu tia ! Dorit be like that!
(a) Kia fripono, tia bastono, As is the roguey so is the stick. Kia la patro, tia la filo, Like father, like son. Kia drapo, tia vesto, as is the clothy so is the garment.
Kia ago, tia pago. Kia demando, tia respondo. Kia vivo, tia morto. Kia la homo, tia la nomo. Kia la birdo, tia la nesto. Kia la semo, tia la rikolto. Kia la greno, tia la pano.
As is the tree, so is the fruit. As is the birdt so is the egg. Like mothery like daughter.
(a) Kia tago !