Universala Metodo

– Ka l’akuzanto audis ta krio kande il klef-apertis la pordo, o kande il esis klef-apertinta

ol? Certe nur kande il esis klef-apertinta; nam tra la klozita pordo on ne esus povinta audar

ta krio, ja tre febla.

– La interpretanto esos livinta la hotelo se vu tante tarde advenos.

C 10. transitiva verbi

Omna ta verbi qui povas havar dop su rekta komplemento (akuzativo) nomesas transitiva.

En Ido on transitivigas la verbo plu ofte kam en la nacionala lingui per quo ula prepozicioni

di ta lingui remplacesas. Generale on uzas quale transitiva ta verbi di qui la senco postulas

ula kompletigo por ke la nociono o la frazo esez kompleta.

Tala transitiva verbi esas: acelerar, acensar, afecionar, afrontar, aglomerar, akomodar, akushar,

aludar, asaltar, asistar, atencar, bersar, cedar, decensar, defiar, desordinar, detrimentar,

developar, dilatar, diletar, dominacar, dubitar, enoyar, equilibrar, experiencar, facinar,

fantaziar, favorar, federar, fendar, flarar, flatar, fugar, gratular, guatar, gustar, helpar, hororar,

imperar, impresar, indulgar, iniciar, inquestar, insidiar, intencar, interesar, inundar, jenar,

jirar, juar, jubilear, kolportar, kombatar, komplimentar, konceptar, konciar, kondolar, konsilar,

kontreagar, konvertar, kooperar, koquar, kulturar, kurajar, kurtezar, kushar, kustar, kustumar,

lacerar, mariajar, meditar, memorar, meritar, mimar, minacar, moderar, mokar, nocar, obediar,

obsedar, ovacionar, partoprenar, pasturar, pensar, plorar, ponderar, precipitar, presorgar,

prezidar, profitar, raportar, reflektar, refraktar, relatar, remediar, renkontrar, renuncar,

repentar, reprimandar, sekondar, sequar, shamar, signalar, simpatiar, sorgar, spionar, sucedar,

tedar, traktar, tratar, uzufruktar, venjar, venkar, vetar, violentar, vokar, voluntar.

G 9. (Adjuntajo) – Omna adjektivi qui formacas verbo kun -igar esas transitiva.

D 6. Quantesala adverbi

p.e. maxim(e), admaxim(e), min(e), minim(e), adminime, multe, nemulte, poke, quante,

tante, troe.

Exempli

o La vizitanto maxim bone agos se il parolos minime posible kun la negocianto.

o Se vu esus esinta nur poke plu insistanta, l’administranto esus reparinta la mashino.

o La tempo quan la fabrikanto bezonas por reparar l’automobilo esos adminime tri dii.

Nam en un dio on povas admaxime desmuntar ol.

o La medicinisto preskriptis drinkar nur nemulta biro, prefere poka vino; nam ica ankore

maxime konvenas a tala nesano.

E 14. avan – uzesas nur lokale, p.e.:

o Montrar su avan la kurteno.

o Avan me stacis persono.

o Parolar avan societo.

E 15. dop – uzesas nur lokale, p.e.:

o Stacar dop l’armoro.

o Dop la domo.

33

Noto 8. Quo esas ante e pos en tempala, to esas avan e dop en lokala relato.

E 16. kun (l›opozo a sen) – montras:

1. La akompano:

Exempli

o Karno kun (e) sauco.

o Texto en Ido kun (e) Franca traduko.

o Postala karto kun (e) pagita respondo.

(On povas substitucar preske sempre la konjunciono ed o e sen ke la senco grande

chanjas.)

2. Figurale, l’akompananta cirkonstanci o sentimenti:

Exempli

o Kun kurajo (kuraje) sequar la voyo.

o Manjar kun apetito (apetite).

o Kun (per) la helpo di laboristo.

o Kun joyo aceptar.

o Donar kun la certigo.

(Komparez D 2 pri la remplaseso di la prepoziciono.)

3. Ula relati ad irgo:

Exempli

o Konkordar kun la lego.

o Ca regulo koincidas kun (ad) ita.

o Intermixar la verda koloro kun la blua.

o Komparar lua forteso kun (ad) vua.

o Donar kun la certigo.

o Negociar kun la furnisanto.

o Mariajar su kun (ad) bonvivanto.

(Vice kun on povas preske sempre substitucar la prepoziciono ad qua esas la dativala

prepoziciono. Ton ni nomizas la substituceso di la dativo.)

E 17. per – montras:

1. Instrumento, moyeno, o mediato:

Exempli

o Vehar per (en) automobilo.

o Cirkondar per lumo.

o Batar per flogilo.

o Avizar per (en) letro.

o Explozigar per pulvero.

o Dankar per aparta deputanto.

o Vortifado per l’afixi.

o Pruvita per (da) la fakto.

o La kapo esas kovrita per (da) nigra chapelo.

2. Figurale:

Exempli

o Venkar per (pro) la taktiko.

o Lua adepti kontas per milioni.

34

o Okupar su per gardenkulturo.

o Amuzar su per ludar shako.

o Kombatar per akra vorti.

o Impresar per (pro) lua richeso.

(Komparez D 2 pri la remplaseso di la prepoziciono.)

F 13. Kompozita konjuncioni

Per prepozicioni: Segun ke esas posibla, omna prepozicioni povas juntesar kun la

konjunciono ke. Do on povas formacar:

o malgre ke,

o por ke (Komparez F 4. ),

o pri ke,

o pro ke,

o segun ke,

o sen ke.

Ma la totala formulo esas:

o malgre to ke,

o segun ito ke, edc.

Do la pronomo ito (to) ordinare supresas.

Exempli