F 10. nam – introduktas chefa frazo; ta kontenas l’argumento o motivizo di
Exempli
1. Ni ne povas vizitar el; nam el esas malada.
2. Omni livos nun ni; nam ni esas nun povra.
3. Me kredas ke sturmo balde venos; nam l’aero esas varmega e pezoza.
F 11. kande – introduktas dependanta frazo, e relatas nur
(on povas plu ofte selektar inter l’uzo di kande e se segun ke on konsideras tempo o kondiciono.)
Exempli
1. Kande ni venis, li jus livis ia restoreyo.
2. Kande la uceli rivenas, la printempo esas proxima.
F 12. Kad (Ka) – introduktas dependanta frazo qua montras ke ulo esas dubitebla,
ke ulo esas questiono; on ne savas certe kad ulo eventis od eventos. Pro to ol servas por
introduktar
Exempli
o La prefekto volis pruvar kad lua suspekto esas justa.
o La raptisto certigis su kad il povos tote konfidar lua sekretajo a la viro.
o L’advokato ne savas ka lua kliento esas kontenta pro (pri) ta sumo.
Notez: La konjunciono ka plu ofte uzesas pos simila verbi od expresuri kam:
G 10. -es- – esas sufixo montrar:
1. Qualeso o stando di ula objekto
La -es- esas la radiko di la verbo esar ed uzesas formacar la nekonkreta senco di
nociono p.e.
Simile:
–
–
–
–
–
–
Do, la adjuntado di -es- chanjas adjektivo a substantivo qua signifikas abstraktita
qualeso.
2. Pasiv-abreviuro, kande soldita a verbo transitiva. On darfas adjuntar irga parto di la
verbo esar. Do:
–
–
–
Fakte ta pasiv-abreviuro anke havas la senco: esar tala qual indikas la radiko, p.e.:
–
–
–
–
–
G 11. -ey- – esas sufixo qua montras loko.
1. En qua
28
a. Verbo
Exempli administreyo, balneyo, bivakeyo, bucheyo, depozeyo, drinkeyo,
embuskeyo, etapeyo, fabrikeyo, forjeyo, gardeyo, gimnastikeyo, halteyo,
imprimeyo, kampeyo, koqueyo, laboreyo, laveyo, lerneyo, litografeyo,
lojeyo, manjeyo, melkeyo, mueleyo, observeyo, paseyo, pastureyo, pregeyo,
promeneyo, rafineyo, redakteyo, refujeyo, restoreyo, resideyo, rosteyo,
senteyo, sepulteyo, sideyo, tualeteyo, vendeyo.
b. Substantivo (rare)
Exempli: agenteyo, doganeyo, oficeyo.
2. Loko
en
qua
personi,
animale
o
kozi
esas.
Radiko nur substantivo.
Exempli
abateyo, abeleyo, ambasadeyo, armeyo, ceneyo, erikeyo, ermiteyo, fasaneyo,
feneyo, floreyo, formikeyo, fromajeyo, garbeyo, gasteyo, glacieyo, haneyo,
hundeyo, kaneyo, kanabeyo, kanceleyo, kolombeyo, konsuleyo, koreyo, lakteyo,
legateyo, lifareyo, linjeyo, mineyo, ministreyo, monakeyo, orfaneyo, osteyo,
ostreyo, prefekteyo, registreyo, rizeyo, sableyo, sekretarieyo, seleyo, tombeyo,
uceleyo, vespeyo, vesteyo, vetureyo, vildeyo, viteyo.
G 11. -oza – signifikas
a. Substantivo:
Exempli
aeroza, ambicioza, anguloza, apatioza, aquoza, arboroza, argifoza, aromoza,
barboza, boskoza. brechoza. celuloza, chancoza, ciencoza, danjeroza,
delicioza, demonoza, dentoza, defektoza, desfortunoza, dornoza, fairoza,
famoza, fangoza, farinoza, feltoza, feroza, fibroza, figuroza, fishoza, flamoza,
flegmoza, flokoza, floroza, folioza, fortunoza, fruktoza, fuligoza, furoza,
gasoza, genioza, giboza, glorioza, gluoza, gracioza, gradoza, granoza,
grasoza, harmonioza, herpetoza, hornoza, impetuoza, intelektoza, ironioza,
kaloza, kapricioza, karitatoza, karnoza, kartilagoza, kavernoza, kemoza,
komfortoza, konciencoza, korpoza, kretoza, krispoza, kropoza, krustoza,
kuboza, kuproza, laktoza, lanoza, lanugoza, leproza, luxoza, makufoza,
malicoza, mamoza, marmoroza, marshoza, majestoza, melankolioza,