Quo Vadis

Trybun — dziaržaŭnaja asoba, jakoj naležyć abaraniać intaresy plebiejaŭ u sienacie, dzie jana maje prava vieto; krychu inšy sens u paniacci «vajskovy trybun», dzie majecca na ŭvazie adzin z šasci vyšejšych vajavodaŭ lehiji, kim i byŭ Vinić.

S. 78: Ereb — piersanizavanaje ŭvasablennie zmroku ŭ hreckaj mifałohiji, syn Chaosa i brat Nočy. Hiekata — bostva pachodžannia z Małoje Aziji. U hrekaŭ simvalizavała zmrok, načnyja krozy i čaradziejstvy dy vyjaŭlałasia ŭ vyhladzie postaci sa zmiejami ŭ vałasach i fakiełam u rukach, u rymlan atojesamlivałasia z Tryzijaj — bahiniaj troch šlachoŭ, vyjavu jakoje ŭ vyhladzie troch fihuraŭ časam ustaloŭvali na skryžavanniach.

S. 81: Izys — u hreckaj mifałohiji ŭvasablała viasiołku, viaščalnicu bahoŭ.

S. 84: Vałater i Cere — staražytnyja harady ŭ Etruryi, adpaviedna ŭ 200 i 40 km na paŭnočny zachad ad Ryma.

S. 86: Fantej Kapiton — konsuł 59 h., namiesnik Nižniaj Hiermaniji, dzie zahinuŭ u 68 h. Kłazamieny — horad na zachodnim uzbiarežžy Małoje Aziji. Skopas — viadomy hrecki skulptar i architektar 1-j pałovy IV st. pierad n. e. z vostrava Paros.

S. 89: Pretor — vyšejšaja dziaržaŭnaja asoba ŭ halinie suda i jurysdykcyi; spiarša pretoraŭ było dvoje (pa spravach hramadzianaŭ i inšaziemcaŭ), ale pry Neronie ich kolkasć pavialičyłasia da vasiemnaccaci.

S. 90: Terzyt — u Homera («Ilijada», II, 212–270) nieviadomy vajar u łahiery achiejcaŭ, vorah Achiła i Adysieja, jaki fihuruje tut u jakasci svarlivaha demahoha.

Ulis — łacinskaja forma imia Adysiej. Elizejskija prastory — vobłasć u Hadesie (Ajidzie), dzie nibyta razmiaščalisia dušy hierojaŭ i sumlennych ludziej.

S. 91: Cynik — pasladoŭnik papularnaj hreckaj filazofskaj škoły cynikaŭ (kinikaŭ), što ŭznikła ŭ IV st. pierad n. e. i demanstratyŭna admaŭlała ahulnapryniatyja sacyjalnyja i maralnyja normy, prapaviedvajučy maksimalnuju sproščanasć va ŭsim. Stojik — pasladoŭnik stojicyzmu, adnaho z samych upłyvovych filazofskich nakirunkaŭ antyčnasci, dzie vyłučajecca typ mudraca tryvałaha, stojkaha, niezaležnaha ad zniešnich abstavinaŭ. Parypatetyk — pasladoŭnik škoły Arystotela, nazva jakoj pachodzić ad hreckaha słova «parypatos», h. zn. «krytaja halareja», dzie adbyvalisia najčasciej zaniatki takoj škoły. Hieraklit — adzin z najpapularniejšych va ŭsie časiny hreckich filozafaŭ VI–V st. pierad n. e. rodam z h. Efiesa na zachodnim uzbiarežžy Małoj Aziji; jahonaja kancepcyja, jakuju možna rekanstrujavać pavodle zachavanych frahmientaŭ, hruntujecca na ideji biespierapynnaha abnaŭlennia («dvojčy ŭ adnu raku nie ŭvojdzieš», «usio płyvie — usio zmianiajecca»); kancepcyja ŭbiraje taksama ideju viečnaj baraćby procilehłasciaŭ dy isnavannia schavanaj «harmoniji» ŭ kosmasie. Dyjahienes z Apałoniji (horadu ŭ Małoj Aziji abo na Krycie) — hrecki naturfilozaf 2-j pałovy V st.

pierad n. e., blizki da tradycyj Hieraklita.

S. 92: Telezyja — horad u vobłasci Samnij kala 180 km na paŭdniovy ŭschod ad Ryma. Pont Eŭksyn — hreckaja nazva Čornaha mora. Miezembryja — horad u Frakiji na paŭdniova-zachodnim uzbiarežžy Čornaha mora. Puteoli — prymorski kurortny horad u Kampańi, dzie miescilisia viłły Kalihuły, Nerona dy inš. Łanisty — utrymalniki hładyjatarskich škoł. Arenaryi — piasčanyja karjery, dzie zbiralisia chryscijanie, chavajučysia ad pierasledu.

S. 96: Nioba — u hreckaj mifałohiji dačka karala Tantała, sužonka fivanskaha karala Amfijona; majučy šmat dziaciej, Nioba zahanaryłasia pierad maci Apałona i Artemidy bahiniaj Leta (Łatonaj); u znak pomsty Apałon i Artemida zniščyli ŭsich dziaciej Nioby, i taja ad hora skamianieła. Hielijos — boh sonca ŭ hrekaŭ.

S. 97: …prybyccio Tyrydata, karala Armieniji… — Pavodle mirnaj damovy Tyrydat pavinien byŭ atrymać atrybuty ŭłady z ruk Nerona. Epryj Marcel Tytus Kłaŭdyj — viadomy dakazčyk z nabližanych da Nerona asobaŭ; skončyŭ samahubstvam u 79 h., kali jaho abvinavacili ŭ zmovie suprać Viespasyjana.

S. 98: Atłant — u hreckaj mifałohiji tytan, vołat, brat Pramieteja; pasla parazy tytanaŭ u baraćbie z alimpijskimi bahami Atłant zmušany byŭ padtrymlivać niebaschił na krajnim zachadzie, la sadu Hiespieryd. …ad staŭpoŭ Hierkulesa až pa hranicy Aršacydaŭ… — h. zn. ad Hibrałtara da dziaržavy partaŭ; pavodle padannia, Hierakłavy słupy — heta dzvie kamiennyja steły, jakija Hierakł ustalavaŭ na bierazie praliva Hibrałtar, što addzialaje Jeŭropu ad Afryki; Aršacydy — partaŭskaja dynastyja.

S. 99: Voś dziela čaho ryba stałasia mietkaj chryscijan… — Słova «ryba» (hrec.