Quo Vadis

S. 32: Bierenika — siastra žydoŭskaha karala Irada Ahrypy II, jakuju pakachaŭ syn cezara Viespasyjana Tytus. Janikulskaje ŭzhorje — prasciej nazyvałasia Janikuł, znachodziłasia na pravym bierazie Tybru za miažoj horadu. Libityna — rymskaja bahinia miortvych, smierci j pachovinaŭ.

S. Z4: Sakrat — staražytny hrecki filozaf (kala 470–399 hh. pierad n.

e.), nastaŭnik Płatona. Adkryŭ ułasny mietad filazafavannia praz dyjałohi abo hutarki niekalkich sumoŭcaŭ, u pracesie jakich i vyjaŭlałasia sutnasć; tut pad dyjalektykaj majecca na ŭvazie majsterstva viesci arhumientavanuju hutarku. Kornut Łucyj Annej — filozaf-stojik, vyzvolnik Seneki, nastaŭnik paetaŭ Lukana i Persyja, vyhnany Neronam u 68 h. Ksenafones (kala 570–478 hh. pierad n. e.) z horada Kałafona, što na zachodnim uzbiarežžy Małoje Aziji. Parmenid (kala 540–480 hh. pierad n. e.) i Zenon (kala 490–430 hh. pierad n. e.) z h. Eleji ŭ Paŭdniovaj Italiji, abodva — pradstaŭniki tak zvanaj Elejskaj škoły staražytnahreckaj filazofiji, jakija mierkavali, što sutnasć nielha adčuć, a tolki asensavać; jany sychodzili z atojesamlivannia istavietnaha z razumovym. Kimeryjskija krajiny — pavodle staražytnych ujaŭlenniaŭ heta vobłasć na dalsviecie, dzie ŭ poŭnym zmroku žyvie kazačny narod kimeryjcaŭ. «Zaranka z ružovymi palčykami» — epitet bahini svitanku Eos (u rymlan — Aŭrory). Hielviecyja — vobłasć na terytoryi sučasnaj Šviejcaryi. Selena — u hreckaj mifałohiji uvasablennie miesiaca. Dyjana — rymskaja bahinia raslinnasci; apiakunka palavannia, narodzinaŭ, uvasablennie miesiaca, atojesamlivajecca z hreckaj Artemidaj. Akteon — mifałahičny palaŭničy, jaki vypadkova ŭbačyŭ kupannie Artemidy i byŭ pieratvorany joju ŭ alenia dy razarvany ŭłasnymi sabakami. Ijo — pavodle hreckaj mifałohiji heta dačka arhoskaha karala Inacha, jakuju pakachaŭ Zeŭs i zjaviŭsia da jaje vobłakam, chmaraj. Danaja — dačka arhoskaha karala Akrysija, jakuju taksama pakachaŭ Zeŭs, ale baćka, viedajučy ad arakuła, što jamu nakanavana smierć ad ruki ŭnuka, schavaŭ dačku ŭ padziamiełli, kudy i spusciŭsia Zeŭs daždžom.

S. 35: Neron nie zviančaŭsia z Akte, choć jaje nazyvali dačkoju cezara Atała. — Akte była nałožnicaju Nerona. Navažyŭšysia ažanicca z joju, cezar prymusiŭ šerah sienataraŭ dać iłžyvuju klatvu, nibyta jana pachodzić z perhamskaha cezarskaha rodu Atalidaŭ. U Siankieviča tut niedakładnasć, kali imia Atał razhladać jak dakładnaje, a nie abahulnienaje: apošni cezar dziaržavy Perham, što znachodziłasia na paŭnočnym zachadzie Małoje Aziji, jaki dakładna nasiŭ imia Atał, uładaryŭ tut u 139–133 hh. pierad n. e., pasla čaho sama dziaržava stała pravincyjaj Rymskaj impieryi. Demietra — hreckaja bahinia ŭradlivasci j ziemlarobstva, atojesamlivajecca z rymskaj Cereraj.

S. 37: Lararyjum — miejsca ŭ chacie z vyjavami bahoŭ-laraŭ. Virhinij prabiŭ hrudzi svaje dački, kab vyzvalić jaje z ruk Apija… — Jak paviedamlaje Tytus Livij (III, 44–60), Virhinij, pradstaŭnik staražytnaha plebskaha rodu, byŭ zmušany zabić svaju dačku, jakuju pažadaŭ zrabić nałožnicaju rymski dziaržaŭny dziejač i zakanadaŭca siaredziny V st. pierad n. e. Apij Kłaŭdyj. Łukrecyja prypłaciła hańbu žycciom. — Pavodle padannia, syn apošniaha rymskaha cezara Tarkvinija Hanarlivaha zhańbiŭ žonku svajho svajaka Łukrecyju, jakaja skončyła samahubstvam, i jejnaja smierć spryčyniła paŭstannie, jakoje ŭdaryła navat pa vyšejšaj uładzie ŭ Rymie (510/509 hh. pierad n. e.).

S. 38: Pieplum — šyrokaja sukienka z tonkaj tkaniny.

S. 40: Pinakateka — karcinnaja halareja.

S. 41: Zenon (kala 336–264 hh. — pierad n. e.) z Cytyjuma (horada na Cypry) — zasnavalnik filazofskaj škoły stojikaŭ.

S. 42: …zastaŭšy Piatronija pišučaha, vyrvaŭ jamu trascinku z ruki… — U toj čas pisali kijočkam pa navoščanaj došcy, jaki jašče mieŭ nazvu styl i byŭ z adnaho boku zavostrany (dla pisannia), a z druhoha zakruhleny (dla vycirannia).

S. 43: Lupanaryj — publičny dom.