Quo Vadis

Ale Scevin zmianiŭ hutarku i pačaŭ niespadziavana vychvalać Pizona. Słaviŭ rod jahony, jahonuju šlachotnasć, jahonuju pryviazanasć da žonki, a ŭrešcie, rozum, raŭnavahu i dziŭny dar pryciahvannia da siabie ludziej.

— Cezar biazdzietny, — kaža, — i ŭsie bačać nastupnika ŭ asobie Pizona.

Biessumniŭna, kožny dapamoh by jamu z cełaje dušy ŭziać u ruki ŭładu. Lubić jaho Fenij Ruf, rod Annejaŭ całkam jamu addany. Płaŭcyj Lateranus i Tulij Senecyjo pajšli b u vahoń za jaho. Toje ž samaje j Natalis, i Subryj Fłavij, i Sulpicyj Asper, i Afran Kujint, i nat Viestyn.

— Z henaha apošniaha małaja Pizonu karysć, — adkazvaje Piatroni, — Viestyn bajicca ŭłasnaha cieniu.

— Viestyn bajicca snoŭ i duchaŭ, — tłumačyć Scevin, — ale heta čałaviek dziejny, nie darma jaho maniacca naznačyć konsułam. A kali ŭ dušy pracivicca pierasledu chryscijan, taho nie pavinien ty jamu zakidać, bo i tabie było b na ruku, kab henaje ludažerstva ŭrešcie skončyłasia.

— Nie mnie, tolki Viniciju, — papraviŭ Piatroni. — Z uvahi na Vinicija chacieŭ by acalić adnu dziaŭčynu, dy nie mahu, bo ja straciŭ łasku ŭ Ahienabarba.

— Jak heta? Niaŭžo ty nie bačyš, što cezar znoŭ zbližajecca da ciabie i pačynaje z taboju havaryć? I skažu tabie čamu: vybirajecca znoŭ u Achajju, dzie manicca piajać hreckija piesni sobskaha tvorstva. Zahareŭsia da hetaje padarožy, ale adnačasna dryžyć na ŭspamin pra kryvadušny nastroj hrekaŭ.

Ujaŭlaje sabie, što moža jaho tam spatkać abo najbolšy tryumf, abo najbolšaja niaŭdača. Patrabuje dobraje rady, a viedaje, što lepšaje za ciabie nichto jamu dać nie mahčymie. Heta pryčyna pavarotu da łaski.

— Lukan moh by mianie zastupić.

— Rudabarody jaho nienavidzić i prysiahnuŭ u dušy jamu smierć. Šukaje tolki pretekstu, bo jon zaŭsiody šukaje pretekstaŭ. Lukan ciamić, što tre spiašacca.

— Na Kastara! — kaža Piatroni. — Być moža. Ale mieŭ by jašče adzin sposab zavajavannia łaski.

— Jaki?

— Paŭtaryć voś Rudabarodamu toje, što pierad chvilinaj ty mnie tałkavaŭ.

— Ja ž ničoha nie skazaŭ takoha, — adazvaŭsia niespakojna Scevin.

A Piatroni pałažyŭ jamu ruku na plačy: — Ty nazvaŭ cezara ŭtrapionym čałaviekam, čakaješ nastupnictva Pizona dy kazaŭ: «Lukan ciamić, što tre spiašacca». Kudy maniciesia spiašacca, carissime?

Scevin zbialeŭ. Praz momant hladzieli sabie ŭ vočy.

— Nie skažaš!

— Na stan Kiprydy! Jak ty mianie dobra viedaješ! Nie, nie skažu! Ničoha byccam ja nie čuŭ, ale i nie chaču słuchać… Razumieješ? Žyccio zakarotkaje, nie varta ničoha pačynać. Prašu ciabie tolki, kab adviedaŭ siannia Tyhelina i hutaryŭ z im hetak sama doŭha, jak sa mnoju, pra što chočaš!

— Čamu?

— Dziela taho, kab, jak mnie kaliś Tyhelin zakinie: «Scevin byŭ u ciabie», ja moh jamu adkazać: «Taho ž samaha dnia byŭ taksama i ŭ ciabie»… Scevin, pačuŭšy heta, złamaŭ słanovy kijočak, jaki trymaŭ u ruce, i kaža: — Chaj lichi prypadak spadzie na hetuju pałku. Budu siannia ŭ Tyhelina, a pasla na bankiecie ŭ Nervy. Chiba ž budzieš i ty? Na ŭsialaki vypadak, da pabačennia pazaŭtra ŭ amfiteatry, dzie vystupiać astanki chryscijan!.. Da pabačennia!

— Pazaŭtra! — paŭtaraŭ sabie pasla razvitannia Piatroni. — Dyk niama što marudzić. Ahienabarbus istavietna patrabuje mianie ŭ Achaji, dyk, moža, rachavacimiecca sa mnoju.

I vyrašyŭ sprabavać apošniaha sposabu.

Sapraŭdy, na bankiecie ŭ Nervy cezar sam zaprapanavaŭ Piatroniju siesci vizavi jaho, dyk maniŭsia hutaryć z im pra Achajju dy pra harady, dzie moh by ŭdała vystupić. Najbolš raschodziłasia jamu pra afincaŭ, jakich bajaŭsia. Inšyja aŭhustyjanie słuchali hutarki ŭvažna, kab, pazbiraŭšy drabinki skazaŭ Piatronijevych, užyvać ich pasla jak sobskija.

— Zdajecca mnie, što dahetul nie žyŭ jašče, — kaža cezar, — i što naradziŭsia tolki ŭ Hrecyi.

— Naradziŭsia dla novaje słavy j niesmiarotnasci, — hładzić pa šersci Piatroni.

— Maju nadzieju, što tak staniecca, i što Apoła nie budzie zajzdrosny. Kali viarnusia z tryumfam, achviaruju jamu hiekatombu, jakoj nivodzin boh jašče nie mieŭ.

Scevin pačaŭ cytavać vierš Haracyja:

Sic te diva potens Cypri,
Sic fratres Helenae, lucida sidera,
Ventorumque regat Pater…

— Marapłaŭ stajić užo ŭ Nieapali, — havora cezar. — Vyjechaŭ by choć i zaŭtra.

Na heta Piatroni ŭstaŭ i, hledziačy prosta ŭ vočy cezaru, skazaŭ: — Dazvoliš mnie, boski, zładzić pierad hetym bankiet viasielny, na jaki pierad usim zaprašu ciabie?

— Viasielny bankiet? Jaki? — pytaje Neron.

— Vinicija z karaleŭnaj lihaŭ, a tvajoj zakładnicaj. Jana, praŭda, ciapier u viaznicy, ale pierš-napierš jak zakładnica nie pavinna siadzieć u viaznicy, a pa-druhoje, ty ž sam dazvoliŭ Viniciju zviančacca z joju, a tvaje ž zahady, jak zahady Zeŭsa, niazłomnyja, dyk zahadaješ jaje vypuscić z viaznicy, a ja addam jaje zaručanamu.

Raŭnavaha i spakojnaja samapeŭnasć, z jakoju havaryŭ Piatroni, zbili z tropu Nerona, jaki zausiody biantežyŭsia, kali chto da jaho tak havaryŭ.

— Viedaju, — adkazaŭ, spuščajučy vočy, — ja dumaŭ pra jaje dy pra taho asiłka, što zadušyŭ Kratona.