Quo Vadis

— Dyk, znača, aboje ŭratavany, — supakojvaŭ siabie Piatroni.

Ale padaspieŭ na pomač svajmu haspadaru Tyhelin: — Jana ŭ viaznicy z voli cezara, a ty ž, Piatroni, sam skazaŭ, što zahady jahonyja niazłomnyja.

Usie prysutnyja, viedajučy historyju Vinicija j Lihiji, dobra asviadomleny byli, pra što raschodzicca, dyk, zacikaŭlenyja, maŭčali j słuchali, čym skončycca hutarka.

— Jana ŭ viaznicy praz tvaju pamyłku dy niaviedannie mižnarodnaha prava, nasupierak voli cezara, — adrezaŭ z naciskam Piatroni. — Najiŭny z ciabie, Tyhelin, čałaviek: adyž i ty chiba nie budzieš cvierdzić, što jana padpalvała Rym, choć bo miž inšym ty b tak i cvierdziŭ, dyk cezar tabie nie pavieryć.

Ale Neron achamianuŭsia ŭžo i pačaŭ morščyć svaje blizarukija vočy minaju strašennaje lutasci.

— Piatroni praŭdu kaža, — adazvaŭsia pa chvilinie.

Tyhelin hlanuŭ na jaho zdziŭlena.

— Piatroni praŭdu kaža, — paŭtaryŭ Neron. — Uzaŭtra adamknuć joj viaznicu, a pra viasielny bankiet pahavorym pazaŭtra ŭ amfiteatry.

— Znoŭ prajhraŭ ja! — padumaŭ Piatroni.

I, viarnuŭšysia damoŭ, byŭ užo tak peŭny Lihijinaj smierci, što nazaŭtra vysłaŭ u amfiteatr daviernaha vyzvolnika, kab umoviŭsia z zahadčykam spolaryjuma pra vydaču jejnaha cieła, bo chacieŭ addać jaho Viniciju.

LXVI

Za časami Nerona ŭvajšli ŭ modu daŭniej redkija j vyniatkava tolki ładžanyja viačernija pradstaŭlenni tak u cyrku, jak i ŭ amfiteatry. Aŭhustyjanie lubili ich, bo časta pasla ich nastupali bankiety i pjanstva, tryvajučaje až da ranicy. Choć narod pierasyčany byŭ kryvioju, dy adnak ža, kali razyjšłasia viestka, što nadychodzić kaniec ihryščaŭ i što apošnija chryscijanie pamiracimuć na viačernim vidoviščy, vialikija nataŭpy zyjšlisia ŭ amfiteatr. Aŭhustyjanie zjavilisia ŭsie da adnaho, bo zdahadvalisia, što budzie heta niezvyčajnaje pradstaŭlennie i što cezar vyrašyŭ zładzić sabie trahiedyju z Vinicijevaha bolu. Tyhelin trymaŭ u sakrecie, jakoha sposabu pakuta pryznačana dla sužanicy maładoha trybuna, ale heta šče bolš zavastrała ahulnuju cikavasć. Tyja, katoryja spatykali kaliś Lihiju ŭ Płaŭcyjaŭ, raskazvali ciapier cudy pra jejnuju krasu. Inšych pierad usim cikaviła pytannie: ci sapraŭdy ŭbačać jaje siannia na arenie, bo mnohija z tych, što čuli adkaz cezara Piatroniju ŭ Nervaŭ, tałkavali jaho sabie padvojna: adny dumali prosta, što Neron addasć abo, moža, užo addaŭ krasuniu Viniciju, a druhija prypaminali sabie, što była jana zakładnicaj, jakoj dazvalałasia addavać pašanu bostvam pavodle svaje ŭspadoby i jakoje prava narodaŭ nie dazvalała karać.

Niapeŭnasć, čakannie j zacikaŭlennie apanavali ŭsich prysutnych. Cezar prybyŭ raniej, čym abydna, i heta pabudziła cikaŭnych da novych šeptaŭ, zdahadak pra niezvyčajnasć, bo pry Neronie aprača Tyhelina j Vatynija byŭ Kasij, centuryjon vializnaj fihury j vialikaje mocy, jakoha cezar braŭ z saboju tolki tady, kali chacieŭ mieć pad bokam abaronu, jak, naprykład, padčas načnych zabavaŭ «sagatio» na Subury, dzie padkidana ŭharu na vajackim płaščy napatykanych pa darozie dziaŭčat. Kidałasia ŭ vočy taksama, što ŭ samym amfiteatry pabolšana była varta pretoryjanskaja, a kamandavaŭ joju nie centuryjon, a trybun, Subr Fłavij, viedamy dahetul z sabačaj addanasci Neronu.

Było zrazumieła, što cezar choča na ŭsialaki vypadak zabiaspiečycca pierad vybucham rospačy Vinicija, dyk cikavasć rasła jašče bolšaja.

Vočy ŭsich zviartalisia z napružanym zacikaŭlenniem na toje miejsca, dzie siadzieŭ niaščasny zaručeniec. A jon, zbialeły, zality potam, byŭ niapeŭny, jak i inšyja hladzielniki, ale ŭstryvožany da apošnich zatonaŭ svaje dušy.