Quo Vadis

Piatroni, sam nie viedajučy dobra, što budzie, ničoha nie skazaŭ jamu, tolki spytaŭ, viarnuŭšysia ad Nervy, ci padrychtavany na ŭsio dy ci budzie na vidoviščy. Vinić adkazaŭ na abodva pytanni: «Tak!» — ale pry tym muraški prabiehli jamu pa ŭsim ciele, bo zdahadaŭsia, što Piatroni nie pytaje biez pryčyny. Sam jon žyŭ praz niejki čas užo tolki paŭžycciom, sam addavaŭsia smierci j zhadziŭsia na smierć Lihiji, bo miełasia jana być dla ich abajich adnačasna i vyzvalenniem i viasiełlem, ale ciapier paznaŭ, što inšaja reč josć dumać zdaloku pra apošniuju chvilinu, a inšaja — isci i hladzieć na pakuty najdaražejšaje asoby. Usie pieražytyja boli adazvalisia ŭ im nanava. Prycichšaja rospač znoŭ pačała kryčać u dušy, spanavała jaho daŭniaja achvota ratavannia Lihiji za ŭsiakuju canu. Ad samaha rannia sprabavaŭ prabicca ŭ kunikuły, kab pierakanacca, ci josć tam Lihija, ale pretoryjanskaja varta pilnavała ŭsie ŭvachody, i zahady byli tak strohija, što vartaŭniki, nat znajomyja, nie dalisia zmiakčyć ani prośbami, ani zołatam. Viniciju zdavałasia, što niapeŭnasć zadušyć jaho ŭpiarod, čym dačakajecca vidovišča. Niedzie na dnie serca pakutvała jašče nadzieja, što, moža, Lihiji niama ŭ amfiteatry dy što ŭsia tryvoha josć niepatrebnaj. Chapaŭsia apošniaje nadzieji z usich sił. Tałkavaŭ sabie, što Chrystus moh zabrać jaje z viaznicy. Jon nie moža dazvolić na jejnuju pakutu ŭ cyrku. Pierš zhadziŭsia byŭ zusim na Jahonuju volu, a ciapier, jak, adapchniony ad kunikułaŭ, viarnuŭsia na svajo miejsca ŭ amfiteatry dy z cikaŭnych vačej prysutnych paznaŭ, što i najstrašniejšyja zdahadki mohuć spraŭdzicca, pačaŭ malić Jaho ŭ haračaj dušy ratunku. «Ty možaš! — paŭtaraŭ jon, sutarhava sciskajučy kułaki. — Ty možaš!» Nikoli nie dumaŭ, što henaja chvilina, kali zmienicca ŭ rečajisnasć, budzie tak strašnaj. Ciapier nie moh uciamić svajho psichičnaha stanu, pradčuvaŭ adnak, što pry ahladanni pakutaŭ Lihiji kachannie jahonaje zmienicca ŭ nianavisć, a viera ŭ rospač. Žachaŭsia takoha pradčuvannia, bo bajaŭsia abrazić Chrystusa, u jakoha maliŭ cudu j litasci. Nie prasiŭ užo dla jaje žyccia, chacieŭ tolki, kab pamierła pierad vychadam na arenu, i z biazdonnaj atchłani bolu vyrvałasia prośba: «Choć hetaha nie admoŭ mnie, a ja šče bolš palublu ciabie, čym lubiŭ dahetul». U kancy dumki jahonyja razbujalisia, by chvali ad vichru. Budziłasia ŭ im žada pomsty j kryvi. Paryvała jaho achvota kinucca na Nerona i zadušyć na vačach prysutnych, a adnačasna adčuvaŭ, što henaju lutaju haračkaju znoŭ abražaje Chrysta i łomić Jahonyja nastaŭlenni. Inšy raz pramihała jamu praz hołaŭ dumka nadzieji, što ŭsio toje, pierad čym dryžała jahonaja duša, jašče adviernie ŭsiomahutnaja ruka Miłasernaha, ale pahasała vomih, tanuła ŭ biazmiernym mory razžalennia, byccam Toj, katory moh adnym słovam razvalić hety cyrk i acalić Lihiju, pakinuŭ adnak jaje, choć spadziavałasia na Jaho j miłavała Jaho ŭsimi siłami svajho niavinnaha serca. Dalej dumaŭ, što voś jana lažyć tam, u ciomnym kunikułumie, słabaja, biezabaronnaja, pakinutaja, addanaja na łasku j niałasku lohkadumnaje słužby, ziachajučaja, moža, apošnimi siłami, a jon prymušany čakać biazradna ŭ hetym strašnym amfiteatry, nie viedajučy, jakuju abdumali joj pakutu i što niezabaŭna ŭhledzić. Urešcie, jak čałaviek, jaki, spadajučy ŭ propasć, chapajecca za ŭsio, što rascie nad jejnymi abryvami, tak i jon chapiŭsia abieruč za dumku, što, adnak, tolki vieraju mahčymie jaje ŭratavać. Hety adzin tolki sposab zastaŭsia! Piotr ža havaryŭ jamu, što vieraj ziamlu možna zvaruchnuć z pasadu. Dyk suniaŭ dumki, zdušyŭ u sabie sumniŭ, cełuju istotu svaju zmiasciŭ u vadno słova: «Vieru!» — i čakaŭ cudu.

Ale jak pieraciahnutaja struna musić parvacca, tak i jaho złamała pieratuha.

Miarcviačaja blednasć vystupiła na tvary, i cieła pačało prucianieć. Niajnačaj, prośba jahonaja vysłuchana, padumaŭ, bo voś pamiracimie. Zdavałasia jamu, što i Lihija ŭžo chiba musiła pamierci, i što Chrystus ich biare takim čynam da siabie. Arena, biel tohaŭ niezličonaje publiki, sviatło tysiačnych lampaŭ i svietačaŭ — usio razam znikła jamu ŭvačču.

Ale hena niemač nie tryvała doŭha. Pa chvilinie aprytomnieŭ, a dakładniej, zbudziła jaho tupannie nieciarplivaje publiki.

— Ty chvory, — kaža jamu Piatroni, — zahadaj adniescisia damoŭ!

I, nie zvažajučy na toje, što padumaje cezar, ustaŭ, kab uziać pad ruku Vinicija dy vyviesci jaho. Serca pierapoŭniłasia litasciu, a prytym dražniła jaho da niemahčymasci zadavalniennie cezara, jaki pilna vyvučaŭ praz šmarahd bol Vinicija, moža, na toje, kab mahčy pasla ŭ patetyčnych strofach apisać heta j zasłužyć na «brava» biazhłuzdych słuchačoŭ. Vinić admoŭna chilnuŭ hałavoju. Moh pamierci ŭ henym amfiteatry, ale nie moh z jaho vyjsci. Adyž pradstaŭlennie mahło za chvilinu raspačacca.

I praŭda, badaj u tym ža momancie prefiekt špurnuŭ na arenu čyrvonuju chuscinu, a na toj znak zaskryhitali zaviesy bramy nasuprać cezarskaha podyjuma, i z ciomnaje ščaluhi vychodzić na jasna asviečanuju arenu Ursus.