Step by Step in Esperanto

Mi povis iri,I could (was able to) go.

Mi volis iri,I chose (had a mind) to go.

494. Dekjara knabo devis verki (write, compose) eseon pri la temo “Nia Hundo”. Jen estas la eseo, kiun li verkis. “Nia hundo mortis.”

Guvernistino: “Kiam mi havis vian aĝon, mi povis respondi ĉiun demandon pri gramatiko (grammar).” Knabineto: Nu, fraŭlino, vi havis malsaman instruistinon."

«Mi estas la sola knabo, kiu povis respondi la demandon de la instruisto.» «Kion li demandis?» «Li demandis „Kiu rompis la fenestron de la klasĉambro?“»

495. Kien vi iras, kiam vi devas aĉeti ion (panon, legomojn, ĉapelon, vestojn, botojn)? lerni muzikon (Esperanton)? Kiam mi devas …, mi iras al butiko (bakisto, legomisto, ĉapelisto, tajloro, botisto, muzikinstruisto, Esperanta kurso (course of lessons).

Varianto: Kial vi iris al …? (Mi iris al … , ĉar mi devis …)

496. Ne negatives the word it precedes (221).

Li ne povas iri, he is-not able-to-go (=he cannot go).

Li povas ne iri, he is-able not-to-go (=he can avoid going).

Li ne volas iri, he does-not-choose (wish) to-go.

Li volas ne iri, he chooses (wishes) not to-go.

Li ne devas iri,[48]he is-not-obliged to-go (=he hasn’t got to go, he need not go unless he wants to).

Li devas ne iri,[49]he is-obliged not-to-go (=he must not go).

497. Mi devas ne dormi, sed labori. Mi ne devas dormi, tamen mi povas, se mi volas. Kiu ne havas, ne povas doni. Pri la gusto oni ne povas diskuti. Oni ne povas vivi sen manĝo. Amo kaj saĝo ne povas kuniri. Ne povas ĉiu homo esti pap’ en Romo. Neniu povas pensi pri ĉio! Se la monto ne volas iri al Mahometo, Mahometo devas iri al la monto. Aleksandro ne volas lerni, kaj tial mi batas Aleksandron.

498. “Kial vi iras al la lito?” “Ĉar la lito ne povas veni al mi.”

“Kial oni devas porti ombrelon en pluva tago?” “Ĉar ĝi ne povas marŝi.”

“Kial vi ne volas aŭdi la kanton de kato?” “Ĉar ĝi estas katastrofo (kata strofo)!”

“Kial vi ploras, kara?” “Ĉar Dora ne volas ludi kun mi.” “Kial ŝi ne volas ludi kun vi?” “Ĉar mi ploras.”

Vizitanto (al malliberulo): “Kial vi estas ĉi tie?” “Ĉar mi ne povas eliri.”

Talenta knabo. “Patro! Mi povas fari ion, kion vi ne povas.” “Kion do?” “Kreski.”

“Oni diras, ke virino ne povas gardi sekreton.” “Ho jes, unu.” “Kiu estas tiu?” “Ŝia aĝo.”

“Kvankam mi amas naĝi, tamen mi ne povas naĝi nun.” “Kial ne?” “Ĉar mi ne estas en la akvo.”

“Ĉu vi deziras fromaĝon?” “Ne, dankon. Kiam mi manĝas fromaĝon, mi ne povas dormi.” “Nu—kiam mi dormas, mi ne povas manĝi fromaĝon.”

“Kion vi faras, Petro? Ĉu vi instruas la papagon blasfemi?” “Ne, patrino. Mi nur instruas al ĝi pri tio, kion ĝi devas ne diri.”

Patro: «Ĉu vi scias, kion signifas „Estu bona“?» Filo: «Jes, paĉjo. Tio signifas „Faru tion, kion vi ne volas fari“.»

“Ĉu vi ne hontas (ashamed) trompi iun, kiu fidas al vi?” “Sed mi ne povas trompi iun, kiu ne fidas al mi!”

Boksinstruisto: “Tenu vian okulon sur lia dekstra pugno (fist).” Lernanto: “Mi ne povas: li tenas la dekstran pugnon sur mia okulo.”

499. Ĉu vi povas movi viain okulojn? etc. Ĉu vi volas plendi pri io? etc. Ĉu vi devas dormi, dum mi parolas? etc. Ĉu vi povas diri al mi, kio estas ĉevalo? kiam oni portas sunombrelon? etc.

500. Kial vi ne povas tuŝi la plafonon? (Mi ne … ĉar ĝi estas tro alta.) levi la bibliotekon? (… peza.) meti la tablon en vian poŝon? vojaĝi al Usono en unu horo? Kial vi volas (ne volas) labori? ripozi? manĝi kreton? trinki nun? esti riĉa? Kial vi devas (ne devas) lerni dek lingvojn? porti ombrelon?

501. Ĉu li devas (devis) iri? Must he (Did he have to) go?

Ĉu li povas (povis) iri?Can (Could) he go?

Ĉu li volas (volis) iri?Is (Was) it his will to go?

Li ne devis iri, ĉu?He didn’t have to go, did he?

Li povis iri, ĉu ne?He could go, couldn’t he?

Li ne volis iri, ĉu?He didn’t choose to go, did he?