Читаем Step by Step in Esperanto полностью

Step by Step in Esperanto

• TIAM, at that time, then.

• IAM, at some time (or other), somewhen, some day, once (upon a time).

• ĈIAM, at every time, always, at all times, ever.

• NENIAM, at no time, never.

375. Do not confuse tiam with do (90). De kiam, since when. De tiam, from that time, since then, thereafter.

376. Kiam mi vidas, tiam mi kredas. Kiam la kato promenas, (tiam) la musoj festenas. Kiam sako mizeras, amo malaperas. Ofte kantas la buŝo, kiam ploras la koro. Amo vera neniam mortas. Elefanto neniam forgesas. Kiu neniam eraras, nenion faras. Ĉio dependas de “se” kaj “kiam”. Du hundoj neniam konsentas pri unu osto. En unu sako du katoj—ĉiam mordoj kaj gratoj (scratches). La luno ne aŭskultas, kiam hundo ĝin insultas (abuses, reviles). Nin ĉiam ravas (delights) (tio), kion ni ne havas.

377. La tiama modo, the fashion oj that time, contemporary style. La neniama lando, the land that never was. Iama feliĉo, one-time happiness. Ĉiama ripozo, everlasting rest. Ĉiamverda folio. En la tago de la Sankta Neniamo (St Never)!

378. (a) Nun aŭ neniam! Nu, mi neniam …! Venu al mi iam en la vespero. Ĉiam pensu en Esperanto. Homoj venas, homoj iras; fluas mi por ĉiam. Kiam li estas en la ban-(bath)ĉambro, tiam li kantas. Mi ĉiam estas malfeliĉa, kiam li kantas.

(b) “Kiam mi staras sur la kapo, la sango fluas al ĝi. Kial la sango ne fluas al la piedoj, kiam mi staras sur ili?” “Ĉar viaj piedoj ne estas malplenaj.”

En mondo regas (rule) ĉiam tripronomoj:mia, min, kaj mi.

379. Kion vi bezonas, kiam vi soifas? malsatas? vojaĝas? lavas? skribas? timas? aĉetas? imitas? estas juna (varma, malvarma, malpura)?

380. Kiam mi soifas, (tiam) mi trinkas akvon.

… malsatas, mi manĝas buterpanon.

… vojaĝas, mi aĉetas bileton.

… aĉetas, mi donas monon al la vendisto.

… estas malpura, mi lavas min.

… lavas min, mi uzas sapon kaj akvon.

… skribas sur la nigra tabulo, mi uzas kreton.

… skribas leteron, mi uzas paperon, plumon, kaj inkon.

Variantoj. (i) Kion vi trinkas, kiam vi soifas? (Mi trinkas akvon.) (ii) Kiam vi trinkas akvon? (Mi trinkas ĝin, kiam mi soifas.) (iii) Se vi soifas, kion vi faras? (iv) Ĉu vi trinkas akvon, kiam vi soifas? (v) Kiam vi soifas, ĉu vi trinkas brandon (manĝas akvon)? (vi) Kiu trinkas la akvon?

381. (a) Kiam la ĉambro estas malvarma (tro varma), mi faras fajron (malfermas la fenestron).

… vento blovas, mi fermas la pordon.

… lemanto progresas, mi lin laŭdas.

… suno tro brilas, mi portas sunombrelon.

… fajro estas tre malforta, mi ĝin blovas.

… infano falas, mi ĝin levas.

… vizaĝo de la infano estas malpura, mi ĝin lavas.

… vetero estas malbela (bela), mi restas en la domo (promenas sur la kampoj).

… instruisto parolas, la malbona knabo dormas.

(b) Kiam mia filo malobeas min, mi lin riproĉas kaj batas. Kiam li kantas, mi suferas. Kiam vi aĉetas objekton de mi, mi vendas ĝin al vi.

382. The I-words (707) convey the idea some (or other). Often (especially with a question, negation, or supposition; e.g., after ĉu, ne, se) English uses any instead of some.

(a) Io (something) estas sur la tablo. Ĉu estas io (anything) sur la tablo? Ĉu vi vidas ion? Se io restas … Nur tiu ne eraras, kiu neniam ion faras.

(b) Li estas ie (somewhere) en la ĝardeno. Ĉu li loĝas ie (anywhere) apud vi? Se li estas ie en la domo … Ĉu vi vidas lin ie?

(d) Venu iam. Ĉu vi iam (at any time, ever) pensas pri mi? Se iam li kantas …

(e) Ĉu vi havas ian (any) ideon? Ĉu tio estas ies (anyone’s)? Se ial oni ridas …

383. ONI = one, people, they, men (in general). Oni diras, ke … It is said (people say) that…. Oni tion diras, Oni diras, ke jes, So it is said, So people say, So they say, They say so. . Oni diras, ke ne … They say not. People say it isn’t so. Kion oni diras? What do people say? What are people saying? What is being said? Onidiro, hearsay.