Quo Vadis

— Tak! Ja heta ŭžo razumieju i adčuvaju. Budučy dziciom, ja vieryŭ u rymskich bahoŭ, ale nie lubiŭ ja ich, a henaha Adzinaha lublu tak, što z radasciu addaŭ by za Jaho žyccio.

Vočy padniaŭ da nieba i havaryŭ z nastrojem: — Bo Jon josć adziny! Jon adzin dobry j miłaserny! Dyk choć by zhinuŭ ceły horad hety, a nat uvieś sviet, Jamu adnamu sviedčycimu, Jamu vyznavacimu!

— A Jon bahasłavicimie ciabie i dom tvoj, — dakončyŭ Apostał.

I ŭvajšli ŭ druhi suchadoł-mižhorje, na kancy jakoha mihacieła mutnaje sviatło. Piotr pakazaŭ rukoju j kaža: — Heta chata kapača, jaki nas pryharnuŭ, jak, viarnuŭšysia z chvorym Linam z Ostryjanuma, nie mahli my prabracca na Zatybra.

Pa chvilinie pryjšli. Była heta chutčej piačura, nie chata, vydzieŭblenaja ŭ załomie skały, zaleplenaja zvonku hlinianaju scianoju. Dzviery byli začynieny, ale praz atvoryšča zamiest akna vidać było asviečanaje vohniščam nutro.

Niejkaja ciomnaja vialihurnaja postać ustała na spatkannie im i spytała: — Chto vy?

— Słuhi Chrystovyja, — adkazaŭ Piotr. — Pax tabie.

Ursus schiliŭsia da noh Apostała, pasla, paznaŭšy Vinicija, chapiŭ la kostki jahonuju ruku i pacałavaŭ.

— I ty, spadaru? — adazvaŭsia. — Bahasłaŭlona imia Zbaŭcy za radasć, jakoju paciešyš Kalinu.

Heta skazaŭšy, adčyniŭ dzviery, i ŭvajšli. Na pučku sałomy lažaŭ chvory, žoŭty, by słanovaja kosć, Linus. La vohnišča siadzieła Lihija, trymajučy ŭ rukach viazku nanizanych na šnurok, pryznačanych, mabyć, na viačeru, rybak.

Zakłapočanaja zdymanniem z šnurka rybaŭ i dumajučy, što ŭvachodzić Ursus, nie kranułasia z miejsca. Ale Vinić padyjšoŭ i, vymaviŭšy jejnaje imia, praciahnuŭ da jaje ruki. Vomih padniałasia na nohi, małanka zdziŭlennia j radasci zajhrała na jejnym tvary, i biez słova, by dzicianio, znajšoŭšaje pasla tryvohi baćku ci maci, kinułasia da jaho.

A jon abniaŭ jaje i prytuliŭ da hrudziej z takoju ž samaju radasciu, jak by cudoŭna ŭratavanuju. Pasla ŭziaŭ u dałoni jejny tvar, całavaŭ čało, vočy dy znoŭ abniaŭ jaje, paŭtarajučy jejnaje imia, nachilaŭsia da kaleniaŭ, da ruk jejnych, vitaŭ jaje, piesciŭ vačyma. Radasci jahonaj paprostu nie było miežaŭ, tak jak jahonamu kachanniu j ščasciu.

Urešcie pačaŭ joj raskazvać, jak prylacieŭ z Ancyjuma, jak šukaŭ jaje ŭ horadzie ŭ chmarach dymu ŭ domie Lina, kolki namarkociŭsia j natryvožyŭsia, kolki naciarpieŭsia, pakul nie pakazaŭ Apostał jamu jejnaha prytulišča.

— Nu, ale ciapier, — kazaŭ, — jak znajšoŭ ja ciabie, nie pakinu ŭ hetym ahni j rasšalełym nataŭpie. Ludzi tut bjucca, mardujucca, aburajucca, niavolniki zajmajucca rabaŭnictvam. Boh adzin viedaje, što spatkać moža Rym.

Ale vyratuju ciabie i vas usich. O miłaja maja!.. Ci chočacie jechać sa mnoju da Ancyjuma? Tam siadziem na marapłaŭ dy papłyviem na Sicyliju. Maja ziamla — heta vašaja ziamla, maje damy — heta vašyja damy. Słuchaj! U Sicyliji znojdziem Aŭłaŭ, addam ciabie Pamponiji i vaźmu pasla z jejnych ruk. Adyž ty, o carissima, nie bajišsia ŭžo mianie bolš? Jašče nie abmyŭ mianie chrost, ale zapytaj voś Piatra, ci ja niadaŭna, idučy da ciabie, nie kazaŭ, što chaču być praŭdzivym vyznaŭcam Chrystovym, dy ci nie prasiŭ jaho, kab achrysciŭ mianie choć by i ŭ hetaj chacie fosara? Vier mnie, i viercie mnie ŭsie.

Lihija słuchała henych słoŭ z soniečnym voblikam. Usie tutaka z pryčyny pierasledu z boku žydoŭ, z pryčyny pažaru i zakałotaŭ, vyklikanych złybiadoju, sapraŭdy ŭ zaŭsiodnaj tryvozie j niapeŭnasci. Vyjezd u spakojnuju Sicyliju pałažyŭ by kaniec tryvozie i adnačasna adkryŭ by novuju paru ščascia ŭ ichnim žycci. Kab Vinić pry hetym maniŭsia zabrać samuju tolki Lihiju, napeŭna, supraciviłasia b spakusie, nie chočučy pakidać Apostała Piatra i Lina, ale Vinić ža kazaŭ im: «Jedźcie sa mnoju! Maja ziamla — heta vašaja ziamla, damy maje — heta vašyja damy!»

Dyk, pachiliŭšysia da jahonych ruk z namieram całunku ŭ znak pasłuchmianasci, kaža: — Tvoj chatni ahmień josć i majim.

Zasaromiełaja henych svajich słoŭ, jakija pavodle rymskaha zvyčaju vymaŭlali tolki suženki pry viančanni, zarumianiłasia niebaraka i stajała ŭ blasku ahniu z apuščanaj hałovańkaj, niapeŭnaja, ci nie dakaracimuć joj za heta. Ale ŭvačču Vinicija malavałasia tolki pašana. Zviarnuŭsia pasla da Piatra i pačaŭ znoŭ havaryć: — Rym haryć pa zahadu cezara. Jašče ŭ Ancyjumie jon narakaŭ, što nie bačyŭ nikoli vialikaha pažaru. Ale, kali advažyŭsia na takoje lichadziejstva, padumajcie, što jašče moža stacca. Chto viedaje, ci, sabraŭšy vojska, nie zahadaje vymardavać žycharoŭ? Chto viedaje, jakija pakažucca praskrypcyi zahadu? Chto viedaje, ci pa niaščasci pažaru nie pryjdzie biada chatniaje vajny, razbojstva j hoładu? Dyk chavajciesia i chavajma Lihiju. Tam pieračakajecie buru spakojna i znoŭ viernieciesia siejać vašaje ziernie.

Zvonku ad boku Ager Vaticanus, kazaŭ by dla prypiačatannia Vinicijevych słoŭ, adazvalisia niejkija dalokija kryki, zajadłyja, žachlivyja. U tym ža momancie ŭvajšoŭ u chatu haspadar i, začyniŭšy prytka dzviery, adazvaŭsia: — La cyrku Nerona ludzi mardujucca. Niavolniki j hładyjatary kinulisia na hramadzian.

— Čujecie? — kaža Vinić.