Universala Metodo

G 28. -eskar – formacas netransitiva verbi kun la senco: komencar, divenar, chanjar ago, kozo, apero.

65

Exempli Radiko:

a. Verbo:

ameskar, angoreskar, atakeskar, atenceskar, audeskar, dekadeskar, dezireskar,

dormeskar, emoceskar, iraceskar, joyeskar, klameskar, koncieskar, konoceskar,

konverseskar, kurajeskar, kustumeskar, lojeskar, lumeskar, paceskar, penseskar,

ploreskar, posedeskar, putreskar, riviveskar, rideskar, sideskar, tremeskar, troteskar,

troveskar, videskar, voyajeskar.

b. Adjektivo:

beleskar, blankeskar, bruneskar, destranquileskar, ebrieskar, familieskar, foleskar,

grandeskar, gravideskar, hardeskar, klareskar, koldeskar, konfuzeskar, kurbeskar,

libereskar, longeskar, matureskar, moleskar, multeskar, nuleskar, oldeskar, pleneskar,

proximeskar, raukeskar, realeskar, redeskar, risaneskar, riyuneskar, saneskar,

senkurajeskar, sikeskar, tardeskar, varmeskar, vasteskar, verdeskar.

c. Substantivo:

cikatreskar, fibreskar, fosileskar, frateskar, glacieskar, jorneskar, kalkeskar, karbeskar,

korpeskar, kristaleskar, membreskar, nokteskar, osteskar, peceskar, rusteskar,

sinueskar, spliteskar, vaporeskar, venteskar, vidveskar, vireskar.

Noto 20

La sufixo -esk- tre rare uzesas formacar substantivo od adverbo edc.

p.e. humidesko o rapideske. Vice, on uzus divenar + adjektivo.

Noto 21

Kelkafoye on hezitas inter la sufixi -esk- ed -es-.

Quale en G. 28, -esk- signifikas komencar, divenar, t. e. per certena movado, sive reala o figurala.

La sufixo -es- signifikas pasiva senco di verbo quale videsar, o stando di substantivo quale saneso.

Exerco 10

1. Ultre la germana lernili vu kunsendez anke franca lemolibro kontre ke vu voluntez

nuligar la komendo dil (al) angla!

2. Ultre ke natar o balnar esas agreablajo en la varma somero, to anke utilesas la importanta

forteso dil generala resistiveso kontre multa posiblesi dessaneskar.

3. Quankam lua supereso en tala labori agnoskesas e laudesas omnaloke, tamen il tote

ne fieresas pro to kontre ke lua amiki esas extreme fiera povar kontar il quale lia

komonano.

4. Per la sudala klimato la saneso dil risanesano tante fermeskis ke il esas nun plu sana

kam ante lua malado. Do lua medicinisto esas justa dicante ke il vere sanesas nur nun.

5. Kande la nove elektita prezidanto adireskis la diskurso-pupitro, grandega aplaudo

eventeskis ke ilua tilnuna adversi kompreneskis ke lia partiani tote ne tam devotesis a

lia opiniono kam li esis kredinta ante.

6. La suno preske kushis kande ni enireskis l’obskura foresto. Balde vento sufleskis,

e la foliaro tremeskis. Komencis pluvar. Sempre plutenebroz-eskis l’aero. La vento

pluforteskis. Yen subite fulmino videsas tra la foliaro. Tondreskis e nun pluveskis

torentatre. Ni esforcis shirmar ni per la densa brancharo di abieto kontre la sturmo.

Ma vane!

7. Konocate la Mahomedani excelas en la kombato pro lia desprizo dil morto. To venas

precipue de ka li kredas ke la momento dil morto esis predestinata omnu, e ke nulu

povas eskapar lua fato.

8. Dum ke la injenioro kandidatesis lastafoye quale deputato, il koaktesis per to neglijar

ilua profesionala laboro.

66

9. La du adolecanti ne nur similesas, ma mem egalesas l’una l’altra pri aspekto, konduto

e kustumi tale ke on reputas li quale jemeli.

10. Preske la tota genituro di ta familio inklinesas kadukeskar ja en yuna yari quo rezultas

precipue de ke lia preirinti a depos yarcenti sufris per tro severa labori en ita extreme

nesanigiva mineyi. Ultre li koaktesis pro lia kompleta separeso de la altra statani

mariajar sempre inter su ipsa, e ya li facas to en tre mikra evo. To omno duktas a

rapida dekado. Se do la stato ne balde intervenos, la periso di ta familio divenos tote

ne haltigebia.

11. Pos multe irir e regardir ad omna lateri, il videskis fine la kauzo di la fantomatra lumo.

Il astonesis ne poke kande il trovis du pueri qui amuzis su en tante tarda horo per

acendar piroteknikaji en la arboraro.

67

11ma Leciono

A 30. Konstrukto per participo

Participo povas remplasar ula dependanta frazi. On atencez ke la klareso dil frazo ne sufrez

per to!

Participo remplasas:

1. Relativa frazo, qua havas subjekto sama o nesama kam la chefa frazo. Equivalanta a

relativa frazi esas ita dependanta frazi (tempala, kauzala edc.) di nacionala linguo qui

ja en ita nacionala linguo povas transformesar en relativa frazo sen alterar la senco

di tala frazo (tempala, kauzala edc.), respektive qui povas abreviar ja en ita nacionala

linguo per la konstrukto per participo.

2. Altra dependanta frazo. Se la transformo dil respektiva frazo en relativa frazo ne esas

posibla, on uzas la konstrukto per participo generale se la subjekto dil dependanta

frazo esas samtempe subjekto dil chefa frazo.