Universala Metodo

2. Per sintezala formi

Tala nevera reflektiva verbi povas remplasigar anke en nacionala lingui per la pasiva

formi dil verbo; la senco du frazo ne alteresas per to. Prefere on uzas en nacionala

linguo ta reflektiva verbi por montrar speco de automata od instintal ago o stando

quo tre ofte eventas se ulo (do kozo, ago, stando) esas subjekto.

Exempli:

adaptesar, adjuntesar, aiteresar, apertesar, astonesar, derivesar, developesar, difuzesar,

direktesar, dispersesar, distraktesar, efacesar, explikesar, extensesar, fondesar,

informesar, intermixesar, klozesar, kompresar, konciliesar, konformesar, konkluzesar,

konvinkesar, manifestesar, nomesar, obligesar, perdesar, pozesar, preparesar, pruvesar,

reflektesar, reputesar, skribesar, trovesar, turnesar.

3. Per kompozaji per esar

Exempli:

afinesar, egalesar, gayesar, inklinesar, kandidatesar, pacientesar,similesar, tardesar.

E 32. kontre – montras la situeso di objekto qua esas rekte opozita ad ulo.

1. Lokale:

Exempli:

o Kontre nia domo esas la policeyo.

o La stuli kontre la princala lojio vendesas tre rapide.

2. Figurale:

Montras ulo a quo on opozas su en adversa senco.

Exempli:

o Konkursar kontre lua antal aferamiko.

o Protestar kontre la rezolvo.

o Akuzo kontre la fato.

o Blasfemo kontre lua povo.

o Gardar kontre atako.

o Protektar kontre supozita fantomi.

Noto 18

1. La prepozicioni ad, til, kontre esas poke parenta, p. e.:

o Irar ad la aquofalo (to montras simple movado en la direciono a la aquofalo).

o Irar til la aquofalo (to montras movado qua cesas ye la aquofalo).

o Irar kontre la aquofalo (to montras movado qua tendencas en la direciono a

la aquofalo; ne oportas ke la movado tendencas rekte a la aquofalo, e same ol

povas cesar ja avan la aquofalo).

2. La prepozicioni por e kontre esas kontrala.

Exempli:

• Cent membri votis por (favoroza senso), e duacent kontre (adversa senco) ta

propozo, do onu ne aceptis olu.

b. Ta argumento valoras ne por, ma kontre la signizita literi.

c. La diskursanto parolis por, ne kontre ta opinionas.

64

E 33. exter – esas la kontrajo di en. Exempli:

1. Lokale:

o Ne esas permisata ke kaptiti promenas exter la parko di kastelo.

o La bovini livis nia prato, e pasturas nun exter ol en la prato di nia vicino.

2. Figurale:

o Esas regretinda ke multa samideani esas ankore exter nia uniono.

o Ta posiblajo esis exter nia supozo.

E 34. ultre – montras ulo quo anke valoras, same kam altro; do to ankore adjuntesas.

Exempli:

o Ultre ta kozi, la korbo kontenis anke pulvero.

o Ultre la bona qualesi jus mencionita, nia linguo donas pluse l’avantajo plu bone

komprenar l’idiotismi ed lia signifiko en la diversa lingui.

F 13. (Adjuntajo) – Kompozita konjuncioni

Til ke, vice ke, ultre ke, dum ke, kontre ke.

Exempli:

1. De ke nia nuna prezidanto mem ne venis en la cadiala generala kunveno, ni konkluzas

ke il ne deziras rielektesar,

2. Vice ke la puerino esus expektinta til ke la fiakro esis preter-vehinta, el hastis trairar

la strado

3. Guto sequis guto til ke fine divenis pluvego. Vice ke la mantelo esus protektinta ni

kontre la pluvo kolda per absorbar la guti, la aquo balde fluis torentatre sur la stofo

adinfre sur nia pedi. Quon do utilesis ke la superkorpo esis sekura kontre koldesko

kontre ke la pedi tante plu humidigesis? Akuta kataro esis la necesa konsequo de to.

Absolute me do konsilias ne metar gumimantelo dum forta pluvo. Ultre ke ol do nur

poke protektas kontre eventuala humidesko, ol esas anke nociva pro ke ol impedas la

bezonata transpirado.

4. Dum li tale parolis, li ne remarkis ke li esis veninta preske til la bordo di l’abismo. Nur

la bruiso di la aquofalo atencigis da li la dangeroza situeso.

5. Sideskez hike dum ke me iros ad ibe por spionar quon la enemiki entraprezas!

Noto 19

La konjunciono dum ke uzesas tam tempale kam en kontrala senco.

Exempli:

o Il strabesas dum ke (kontre ke) ilua fratino havas normal okuli.

o Ta espero esas tote vana dum ke (kontre ke) nia kompreno di la prezenta situaciono

plu posible esas apta venkar la diversa impedivi opozata.

o Dum ke (hike nur tempala relato) la vilajani amuzis su per spektar la drola akrobataji

di la cigani, kelki de ci furtis en lia domi.

Esas preferenda restriktar la uzo di dum ke nur a tempala relato e uzar kontre ke se on

volas expresar kontrala relato.

G 27. mis- – expresas ke ulo facesas nejuste od erore.

Radiko nur verbo:

misaplikar, misdonar, misduktar, misinterpretar, misjudikar, miskalkular, miskomprenar,

miskontar, misnomar, misprizentar, mispronuncar, misselektar, mistaxar, mistradukar,

misuzar.