Universala Metodo

obstinema, ordinema, ostentema, pacema, pardonema, pariema, parolema, pasema,

pavorema, pensema, persistema, petulema, pikema, postulema, procesema, produktema,

progresema, raptema, reflektema, regresema, revema, rezignema, rezolvema, riskema,

savema, sentema, servema, shamema, shikanema, sorgema, sparema, studiema,

suspektema, tacema, tenema, timema, tolerema, trahizema, transaktema, triumfema,

variema, venjema, vigilema, violentema, vivema, voyajema.

b. Substantivo (nur tre rara):

gruema, luxema, minuciema, paradoxema, rutinema, sarkasmema, sentimentema,

sistemema, sportema, voluptema.

G 26. -ebla – expresas pasiva posibleso; qua povas esar ....

Radiko nur transitiva verbo:

acesebla, brulebla, chanjebla, damnebla, digestebla, dilatebla, diciplinebla, diskutebla,

disponebla, dubitebla, ecitebla, efacebla, engajebia, expresebla, flexebla, fuzebla, impresebla,

iritebla, kombustebla, komprenebla, konciliebla, koruptebla, kredebla, lektebla, movebla,

navigebla, palpebla, parolebla, penetrebla, ponderebla, postulebla, profitebla, refraktebla,

rekonciliebla, remediebla, remarkebla, revokebla, rompebla, sentebla, shamebla, solvebla,

suportebla, suspektebla, tolerebla, transmisebla, vendebla, videbla, vundebla.

G 5. (Adjuntajo) – On povas juntar -ebla a vorti kun la prefixo ne-:

Exempli: neacesebla, nealterebla, neefacebla, nefatigebla, nemovebla, nepenetrebla,

neperceptebla, nevidebla, nevundebla.

Noto 16.

Onu ne konfundez -iva, -ebla, -ema.

o La sufixo -iva havas aktiva signifiko

(do ol povas aplikesar anke a netransitiva verbi)

o dum ke -ebla havas pasiva signifiko

(do ol aplikesas nur a transitiva verbi),

o e fine -ema povas aplikesar tam a transitiva kam a netransitiva verbi.

60

Exempli:

o Veneno esas efikiva, ne efik ebla ;

o la vetero esas variiva, o variema, ne variebla.

o Flamo povas esar extinganta (ol jus extingas),

od extingema (ol havas la inklineso extingar),

od extingiva (ol havas la kapableso extingar),

od extingebla (ol povas extingesar).

Exerco 9

1. Quaze rejo il, esante delegito di !a venkinta armeo, esis recevata pompoze da la

entuziasmoza landani.

2. Nia ordinare charmiva amikino havas extreme chanjema humuro; lore el esas gaya,

lore trista, e ta traito desfaciligas la komuniko kun elu.

3. Vice kavalkar sur la larja komoda voyo tra la foresto, il opinionis plu bona kavalkar

sur la streta deskomoda voyo tra la marshoza valo.

4. Quankam ilua tilnuna konduto esas sat atakebla de la politikala vidpunto, tamen il esis

aceptata en la militistala lerneyo quale aspiranto.

5. Ta siorino esas od elua fratino od ula tre proxima parentino; nam tam elua forte kurva

nazo, kam entote elua konduto e staturo esas karakteriva di la nobela populi di Boos.

6. La suno lumas tam super boni kam super maligni.

7. To esas la kustumo di populacho: quan tu gloriizis hiere quale heroo e savinto, itan lu

kondamnos posible morge quale trahizemo e perfido.

8. Manuagez la pafilo tante plu prudente ke vu ne sat precize konocas ta nova speco!

9. La sumo quan il nun recevas quale salario esas multe plu mikra kam ante. Tamen il

ne kambius ilua nuna ofico po la antea situeso. Nam esante urbala oficisto, il recevos

en ilua oldeso, o se il ja ante esos pensionata quale nequalifikenda por l’aktiveso, ula

parto di ilua salario quale certena pensiono kontre ke, esante komercisto, il obligesus

konstitucar per konstanta sparemeso ula kapitale ek qua la interesto esus por il quaze

speco di pensiono.

10. Antiqua ruzo di furtisti esas: esante persequata simila ke il ipse persequas la furtisto.

Semblas ya apene kredebla ke tam reflektema policisto kam sioro M., dupigas per to;

tamleven ito eventis.

11. Kun fiere levita kapo, la kolonelo pasis preter la barono, e por quaze expresar ilua

desestimo il fixe regardis ica, ma ne salutis.

61

10ma Leciono

A 29. Derivo di la adjektivo

1. De substantivo:

On adjuntas -a a la radiko e per to la originala senco di la substantivo tote ne altrigesas.

La adjektivo montras nur la gramatikal uzo di la nociono en la frazo. Do la derivita

expresas qualeso tote identa kun la esenco di la substantivo.

Exempli: acesora, acida, afirma, alegoria, delikta, detala, erora, hermafrodita,

hidraulika, idiota, inkluza, instinta, kalumnia, kolosa, kona, konfidenca, konifera,

kritika, kuba, laika, legenda, logika, magneta, melankolia, melodia, metafora, meza,

mirakla, misteria, monstra, muzika, nana, narkota, obliga, panika, para, paradoxa,

parola, pinta, polemika, proverba, pseudonima, pulvera, purpura, republika, respekta,

rudimenta, sarkasma, satira, sfera, simbola, simfonia, sinteza, simbola, skema, sklava,

sprita, teoria, texta, tipa, tirana, toxika, triedra, utopia, vasala, vertikala, volunta.

Aparte adjektivi derivesas de substantivi qui esas metali o materii.