Universala Metodo

– kanti di (en) paco

– saporo di (de) la kastani

– fonto di la deskonkordo

– la semblo di bona puero

– standardo di klubo

– hemo di (por) amiko

– revuo di (da) sioro M.

Noto 3

1. Per la verbo esar on povas formacar frazi quale:

o Ta kastelo esas di mea avo, od

o ol esas proprajo di mea avo, od

o ol apartenas a mea avo.

2. Vice la genitivo di la personala pronomi on uzas plu bone la posedala pronomi, p.e.

o La domo di me (mea domo) stacas dextre.

o L’onklino di el (lua o elua onklino), mortis hiere.

o Vu trovos la vesti di ni (nia vesti) en l’armoro.

E 12. da – montras individuo od objekto (kozo, kauzo edc. qua igas, facas od efektigas ulo.

Pro to, on prefere trovas da en frazi kun pasiva senco.

Exempli

o profeto sendita da Deo

o kristiani persekutita da la Romani

o komto sequata da ilua servistaro

o poemi da ta poeto

o en la kombato da (de, di) la Angli

o la vizajo esas brunigita da la suno

o la kapo esas kovrita da (per) nigra chapelo

o la bruiso esas efektigata da veturi

25

Noto 5. Se dependanta frazo kun la partiklo ke substitucas da infinitivo, la originala subjekto

di ta frazo aceptas la prepoziciono da. La frazo recevas quaze pasiva senco kun verbo en

l’aktivo, por exemplo:

o La stranjero audis klamar lua nomo da telegramisto (il audis ke telegramisto klamas

lua nomo);

o Il ne lasas lua ofensar da libera parolo (il ne lasas ke libera parolo ofensas il);

o Il vidis durigar da la virino la marcho (il vidis ke la virino durigas la marcho).

G 9. (Adjuntajo) – igar:

Pro la sama kauzo, verbo kompozita per la sufixo igar, havas la objekto quan la

sufixo-verbo igar relatas, apud su kun la prepoziciono da. Nam omna verbo kun la sufixo igar substitucas dependata frazo.

Exempli

1. Beligar gardeno = igar ke gardeno esas (o divenas) bela.

2. Korektigar manuskripto = igar ke manuskripto esas korekta.

3. Amasigar oro = igar ke oro esas amaso.

4. Spozigar sioro = igar ke sioro esas spozo.

5. Desesperigar instruktiso = igar ke il desesperas.

6. Dormigar infanto = igar ke lu dormas.

Se l’originala verbo esas ja transitiva, e ne nur ita ma anke la sufixo-verbo igar havas

rekta komplemento (akuzativo), la rekta komplemento di la dependanta frazo restas anke

l’akuzativ-objekto di la chefa frazo (kun la kompozita verbo per igar) dum ke igarrecevas

olua rekta komplemento per la prepoziciono da.

Exempli

1. L’advokato savigis da la kliento la tempo = il igis ke la kliento savas la tempo.

2. Kelka laboristi suspektigis da la chefo la kasisto = li igis ke la chefo suspektas la kasisto.

Kelkafoye objekto mankas quan igar relatas. Se on nun partigas, l’un frazo en du, on devas

kompletigar la dependanta frazo per on quale subjekto.

Exempli

1. La oficisti pasis la barilo (do il ipsa pasis tra la barilo).

2. La oficisto pasigis la barilo = il igis ke irgu (on) pasis la barilo (do, ne il, ma altra homo

pasis la barilo).

3. La oficisto pasigis da la voyajanto la barilo = il igis ke la voyajanto pasis la barilo.

4. Il punisigis la furtinto = il igis ke on punisis la furtinto.

5. Il punisigis da l’oficistaro la furtinto = il igis ke l’oficistaro punisis la furtinto.

E 13. de – montras:

1. la departo, origino, deveno, derivo edc. tam lokale e tempale kam figurale.

Exempli

o dependar de propozi

o extraktar de l’europeana lingui

o rezultar de la kustumo

o separar su de la klubo

o distingar su en la suedana linguo

o havar profito de (per, ye) la uzufrukto

o abstenar de biro

o departar de la vidpunto

26

o de Berlin; de Anglia

o ekpulsar de lua domo

o mendikar de oficero

o lernar de (ek, per) la historio

o venar de la chaso

o querar de (ek) la kunveno

o falar de stulo

o salto de kavalo

o pendar de la plafono

o de quar semani esar malada

o de ta dio: heredar de Pavino

o la koloro desaparis de il

o dispensar de (ye, pri) ceremonio

o atakar de la dextra flanko

o esar kontento de (pri, pro, ye) irgu

2. la konteno, quanteso, plenigo o mezuro.

Exempli

o un horo de marcho

o glaso de aquo

o tri metri de rubando

o ponto longa de du kilometri

o barelo plena de vino

Notez:

1. On darfas juntar de ad altra prepozicioni: de-pos (duro di tempo); de-kande; de-longe;

de-lore; de-pose; de-nun; de-dop; de-sub, edc.

2. La prepozicioni da, da, de esas poke parenta; pro to on kelkafoye hezitas qua esas

uzenda. Ma on bezonas nur reflektar:

o di = proprajo (apartenas a)

o da = autoro (qua facas)

o de = deveno o quanto

Exempli

1. La linguo di (de, da) la Delegaciono (segun ke on konsideras la relato inter la linguo e

la Delegaciono, on povas selektar inter di, de o da).

2. Pos multa yari di (de) separeso li intervidis su.

3. Homi de (di altrigas nur tre poke la senco) ta sociala situeso ne bezonas facar tala

ceremonii.

o Ta portreti esas di me = oli esas mea proprajo.

o Ta portreti esas (venas) de me = me esas la modelo.

o Ta portreti esas da me = me facis oli.

27