Убырлар уянган чак

Мондый ле урамда торасы да килерлек тгел дип, без кабат ишегалдына кердек. м чырайларыбызга келсез ген елмаю галмте чыгарып, икебез д берьюлы, Нфислрне й тбсен карап алдык. Чардактан тшкнд без зебезне зур каарманлык эшлп халыкны шом-куркудан аралаган плевннр итеп тойган идек. Барсы да безне мактар, дан-шртк кмр, рхмтлр яудырыр дигн мет т юк тгел иде. асылда… Кешелрг безне батырлык та, зебез д, сзебез д, гомумн, бернрсбез д киркми, алар безне кыю адымыбыз хакында белерг д, ишетерг д, уйларга да телмилр иде. Хер… Блки, кешеллр безг карата ул кадр к ваемсыз да да булмагандыр. йе, гамьсез тгел иде алар безг. Илтифатсыз да тгел иде. Алар бары тик юк иделр ген.

– йд, ннйг су китерик, – диде Айрат келсезлнеп, – Болай эт сугарып йргнче…

– йг керик ле, – Минем чишмг барасым килми, шушы кадр битарафлыктан чишм суы да боз булып тугандыр сыман иде,– Картый коймак пешергн бугай.

– Чардакка менгнне сизмде микн?..

– Сизс со…

Картый чынлап та коймак пешергн, стл зерлгн иде.

– Кайда югалып йрисез?!. Сезне чен котым очып торды бит, – дип каршылады ул, – йдгез, утырыгыз.

Без мулла песилре сыман нсез ген стл артына шудык. Коймак тмле иде. Балга мана-мана бер тлинкне йомдырып куйдык.

– Тмле! – диде Айрат, авызы коймактан бушаган арада, —Во!

Мин чын келдн хуплап баш кына кактым.

– Ачыгуы итс-… – дип сузды картый, бхетле елмаеп, м шундук сзне икенчег борды, – Халис апанарны й тбсеннн андый-мондый тавыш ишетмдегезме?

– Юк, дип алдаштым мин, – Без елга буена бардык.

– Йорттан ерак йрисе булмагыз, – диде картый тирн борчылу белн. Аннан со с-башыбызга кз салып сорап куйды, – Батып кайттыгызмы?

– йе, киемнрне мунчадагы суга батырып куйдык. Чй эчкч юарбыз.

Картый табадан коймак ала иде, минем сзне ишеткч, кулындагы тлинксен тшереп ибр язды.

– Мунчага барып йрисе булмагыз, – диде ле беребезг, ле икенчебезг курку катыш усаллык белн карап, —Ишетсен колагыгыз, мунчага бер адым да атлау юк.

– Ник?

Картый минем сорауга тэсирлерк авап эзлгндй бер млг сзсез торды.

– Сез киткч, Халислрне й тбсенд нал купты, – диде аннан со, зендге куркуны безг д йоктырырга телгндй, —Кемндер сйлш, злре клеш, дбер-шатыр киллр. Убырлар уянган чак булды, ахры. Мин котым алынып й ишеклрен биклп куйган идем, сезне тышта калганны уйлап кабат ачтым.

Айрат пырхылдап клеп ибрде. Мин аны ботын авырттырып чеметеп алдым да ачулы караш ташладым. Ул клен йтл белн капларга телп, бик тырышып тамак кырды.

– Кп-кндез шулай кыланышып яткач, аларны мунчага да килеп керлре бар, – дип двам итте картый, безг игътибар бирмич, —Мунча ул болай да ен-при оясы исплн.

– Беррсе й тбсен тикшерерг менгндер, —диде Айрат, тик шундук ботын кулы белн капларга мбр булды, – Авылда гел куркаклар гына тгел бит.

Картыйны з сзе сз иде.

– Убырлар, ен-прилр белн шаярырга ярамый. Алар башта кешене ихтыяр кчен ала, азак злре телгнне эшлрг мбр ит. Филдй адмнрне д камырга йлндер. Я явызлык, я тилелек кылдыра.

– Исерт мени? – Айрат итди иде.

– Белмим… —Картый аны беркатлылыгыннан елмаер дип кткн идем, тик ялгышканмын, – Блки, хмер д убырларны бер коралыдыр. Аны юкка гына “шайтан суы”, “зхмтле ризык” дип атамыйлардыр. Изге Китап та тикк ген тыймагандыр. Лкин убырны кодрте аны белн ген чиклнми, ул кешене кешелеген суыра, ни тере, ни ле бер хлг китереп, баш итмслек гналар, яман эшлр кылырга мбрли…

Аракы, яки тмке турында картый мисаллар китер-китер сйлп, сгатьлр буе гет-нсихт укырга ммкин. Алай булмагыз, аракы эчмгез дип йтми ул, иплп кен зенекен бг: флн кеше шулай-шулай итеп бик матур гына днья ктеп киткн иде, лкин шул зхмтк бирелеп, флн-флн блалрг юлыкты, алай-болай итеп йреп, шундый-шундый шартларда адм мсхрсен калып мрхм булды, яки мен флн абзый… ч иткндй, шундый мисал китерерлек бндлре д кп бит аны. Кыскасы, аны тылый башласа, йге каникулыны рмг ткнен кт т тор. Шуа кр, ул бик тирнг кереп киткнче, мин сзне икенчег бордым:

– Картый, Актш лмгндер бит? Кзг-башка кренми.

– Актш?! – Картый бу исемне беренче ишеткндй аптырап калды, – Аны турында бтенлй онытканмын бит. Чынлап та кайда икн ул?

Мин картыйны кыяфтеннн елмаеп куйдым.

– Безне д песине кптн кренгне юк, – диде Айрат мосу гына, – Ббйлрг тиеш иде.

– Убыр бумады микн?– дидем мин, вампирлар турында укыганымны иск тшереп, – Алар бит кечкен анварларга да ябеш, дилр.

– Убыр… – картый бик т келсез иде, – Песилрг д тиярг ммкин микнни… Алай булса, эш харап, егетлр…

Картый авызыннан “егетлр” дигн сзне ишеткч, минем муен зураебрак киткндй тоелды. Тик шундук кире з урынына кайтты.

– Бген безне урамныкын гына тгел, колхоз сарыкларын да буып ташлаганнар. Кте белн. Сез кргнсездер инде, бер тркем ирлр ауга чыгып китте.

Ул нрс хакындадыр уйланып торды да стп куйды:

– Бре ген булса, ярый да бит…

Миа ничектер келсез булып калды. Аркаларына мылтык, ук-я аскан авыл агайларыны ауга киткн чагын кр алмау кенеченнн йрк кысылып куйды. Мин сезг йтмгнмендер ле, тием язучы минем. Ул борынгы заман батырлары турында шултиклем мавыктыргыч хикятлр сйли д мин аларны кинода кргндй булып, аларга охшарга тырышып кннр-тннр буе саташып йри идем.