Step by Step in Esperanto

845. Such sentences as He loves me more than his father and He loves me like a father are ambiguous (586). Compare Li amas min (1) pli ol (li amas) sian patron (=more than he loves his father) (sian, not lian, Rule II); (2) pli ol lia patro (amas min) (=more than his father loves me) (lia, not sia, Rule I); (3) kiel (li amas) sian patron, as (he loves) his father; (4) kiel lia patro (amas min), as his father (does).

Li estas tiel bona al mi, kiel (1) (li estas) al sia filo; (2) lia filo (estas).

More Difficult Cases

(846–847 may be omitted if desired).

The following sentences cover most cases likely to arise. The principle to note is that si relates to the subject of the sentence or clause (sub-sentence] in which it occurs. A subject implied but unexpressed should be supplied mentally (even if this alters the construction).

846. (a) An INFINITIVE (-i) is regarded as a verb, forming a new sentence with its own subject.

Petro petis Markon viziti (=ke li vizitu) lian (P’s) domon kun sia (M’s) edzino. Jozefo ordonis al siaj servistoj balzami (= ke ili balzamu) lian patron, Joseph ordered his servants to embalm his father (sian would mean their father).

(b) So also with a PARTICIPLE (-anta):

Li vidis anĝelon, starantan (=kiu starts) kun glavo en sia mano. Mi aŭdas iun, parolantan (= kiu parolas) al li, I hear someone talking to him (al si = to himself).

(c) MISCELLANEOUS. Lia amo (=la amo, kiun li sentas) al si kaj al sia edzino estis granda. Li scias la amon de Mario (1) al si (=ke M amas sin), (2) al li (= ke ŝi amas lin).

Li scias sian amon (1) al ŝi (to her); (2) al si (to himself).

«Li vidis antaŭ si la seĝon». But we also meet «Li vidis la segon (kiu staris, starantan) antaŭ li». (Here the word-order is the deciding factor.)

847. WHEN SI IS NOT REFLEXIVE the rules do not apply.

(a) «„Si“ estas utila vorto.» Here si is used as a noun.

(b) Sometimes sia = one’s own (propra), with no reflexive idea. «Sia estas kara, pli ol najbara.» «Ĉio sia estas plej ĉarma.» «Al ĉiu sia propra estas ĉarma kaj kara.» «Metu ĉion en sian lokon.»

(c) With a sin-compound (852). «Lia sinamo estis granda» (Cp. 846c).

(d) With the stereotyped adverbial expressions inter si, per si (mem). Ili parolis inter si (reciproke). A kaj B estas du malsamaj objektoj, kiujn miksi inter si oni ne devas. Volapük pereis per si mem (proprakulpe). Tion li ne faris per si mem (propramove, off his own bat). Per si mem (In itself) tio ne estas malbono (848).

«Mem»

848. MEM, self, selves (throws emphasis on -self). Mi vestis min, I DRESSED myself. Mi vestis min mem, I dressed mySELF. Mi mem faris ĝin, I did it mySELF. Legu mem, Vi mem legu, read (for) yourSELF. Ŝi vidis la pupon mem, she saw the doll itSELF. Ŝi mem vidis la pupon, she saw the doll herSELF,

849. (a) Se vi volas, ke io fariĝu, faru ĝin vi mem. Gardu min Dio kontraŭ amikoj—kontraŭ malamikoj mi mem gardos min. Kion mi mem faras, tion mi ĉie flaras. Al vi mem pardonu nenion: al alia multon. Kuracisto, sanigu vin mem. Alian ne mallaŭdu, vin mem ne aplaŭdu.

(b) Sonorilo vokas al pregejo, kaj mem neniarn iras. Li aliajn gvidas, kaj mem ne vidas. Ne pelu tiun, kiu mem forkuras. Ne venas rato mem al kato. Kiu fosas sub alia, falos mem en la foson. Malsaĝuloj kreskas mem, sen plugo (ploughing) kaj sem’! Ĉiun demandu, sed mem al vi komandu. Kaldrono (boiler) ridas pri poto, kaj mem estas kota. La kompaso montras la vojon, sed oni devas mem fari la vojaĝon.

850. Venkas tiu, kiu venkas sin mem. Gardu la pencojn, la pundoj gardos sin mem. Oni mem estas sia plej granda flatisto. Ĉiu por si mem! Kiu multe babilas, al si mem malutilas.

851. “Kial vi parolas al vi mem?” “Ĉar mi amas paroli al saĝulo.

Patrino: “Iu mordis la orelon de Tommy. Ĉu vi ĝin mordis, dum vi batalis?” Ned: “Ne, ne mi! Li mem mordis ĝin.”

Viro, kiun oni ne invitis al festeno, diris kolere: “Atentu! Iam mi mem donos grandan festenon, kaj tiam mi invitos neniun.”