Step by Step in Esperanto

(c) Captured by the enemy. Eaten by a tiger. Praised by father. Sown by the wind. Stung (pik) by a wasp. Blinded by lightning.

«-il»

657. The suffix -IL denotes that by which an action is performed; tool, instrument, means, etc.[70] Tranĉi, to cut; tranĉilo, knife. Mueli, to grind; muelilo, mill. Balancilo, see-saw; svingilo, swing; liniilo, ruler; ŝlosilo, key. (Cp. utensil, tool, stipple, chisel, handle, saddle, spindle, treadle, pedal, etc., and Fr. outil Ger. schlüssel, flügel).

658. (a) Krajono, kreto, plumo, paŝtelo (crayon), estas diversaj skribiloj. Jen viŝilo por la nigra tabulo. Ĉu vi havas korktirilon, por malŝtopi la botelon?

659. Nova balailo bone balaas. Sidi kiel muso sub balailo (=silente). Konscienca trankvilo estas bona dormilo. Mono havas flugilojn, kaj flugas rapide. Kiam falis la arbo, ĉiu alkuras kun hakilo. Kia la poto, tia la kovrilo. Fadeno (thread) iras, kien kudrilo ĝin tiras. Ĝi estas akvo al lia muelilo. Ora ŝlosilo malfermas ĉiun pordon.

660. “Ho panjo! Ni devas veki paĉjon!” “Kial? Li bone dormas.” “Jes, sed li forgesis trinki la dormigilon.”

Edzo: “La mano, kiu movas la lulilon, regas la mondon.” Edzino: “Venu, do, kaj regu la mondon.”

En la nokto. Servistino: “Ellitiĝu, mastro; ŝtelisto estas en la domo.” La mastro (sub la litkovriloj): “Diru al li, ke mi ne estas hejme.”

Komercisto montris al kliento tasojn. Ŝi diris, malkontente: “Vi ne havas tion, kion mi deziras. Mi bezonas tason kun la tenilo metita ne kiel ĉe viaj, sed sur la kontraŭa flanko de la rondo!”

661. (a) With the roots aŭskult, batal, blov, demand, direkt, fajl, falĉ (mow), fend (split), fiks, friz, invit, konduk, kurac, pren, pres, raz, rem, rikolt, seg (saw), solv, sonor, ŝtop, ŝraŭb (screw), tond, trik, translate: Bell, bellows, card-of-invitation, cleaver, curlers, enquiry- form, file, helm, knitting-needle, oar, plug, printing-press, razor, reins, remedy, saw, scissors, screw-driver, scythe, sickle, solvent, telephone- receiver, tongs, vice, weapon. (For bellows, curlers, reins, scissors, tongs, see par. 39, footnote [11].)

(b) Akr-(aper- buter- digest - dorm - sendolor - senfebr - (febro, fever) - ĝust - halt - (nuks) krev - kviet - pint - regul - san - sensent- (birdo)tim- (pied)varm‑)igilo.

(c) Ilo, ileto, tondilego, sonorileto. Direktilisto de ŝipo. Defluilo de tegmento. Enkudriligi fadenon.

(d) ĉu fajlilo estas glata aŭ malglata? Kiel oni tenas tason? Por kio oni uzas viŝilon? blovilon? ŝlosilon? kudrilon? Kion oni uzas, por tranĉi panon? tondi harojn? blovi fajron? movi boaton? fari rektan linion? sanigi februlon? Kion oni uzas, kiam oni eltiras korkon el botelo? enigas ŝraŭbon en lignon? senpolvigas tapiŝon? Kiu estas pli akra, razilo aŭ tranĉilo? Kiu havas flugilojn? frizilojn? presilojn? naĝilojn? Kiun skribilon oni uzas por leteroj? Kiun korektilon oni devas uzi por malbona infano? Kiun kuraĝigilon- por bona? Kiujn manĝilojn oni bezonas por tagmanĝo?

«Per»

662. PER (prep.) = by means of, with, by. Ni mordas per la dentoj. Ni flaras per la nazo (vidas per la okuioj, aŭdas per la oreloj, palpas (feel) per la fingroj, gustumas per la palato). Ĉerpi akvon per kribrilo, to draw water with a sieve. Peranto (peristo, perulo), middleman, agent. Cp. Reply per bearer.

663. Per Esperanto la mondo fariĝas unu granda rondo familia. Mi povas marŝi per helpo de (pere de) bastono. Sur la nigra tabulo oni skribas per kreto; sur papero per plumo, krajono, aŭ paŝtelo; sur sablo per bastono; sur ardezo per grifelo (slate-pencil). Ŝi kombas la harojn per arĝenta kombilo. Per hakilo ni hakas; per segilo ni segas; per fosilo ni fosas; per kudrilo ni kudras; per tondilo ni tondas. Per Esperanto ni kontaktas la penson de la tuta mondo; ĝi estas tutmonda komprenilo.