Quo Vadis

— Nidzie tak z imi nie abchodziacca, jak u Aŭłaŭ, — dadaŭ Vinić.

— Dyk bačyš. Pamponija zhadvała mnie ab niejkim Bohu, što josć adziny, usiomahutny j miłaserny. Dzie padzieła ŭsich inšych, heta jejnaja sprava; davoli taho, što hety jejny Łohas nie byŭ by chiba nadta ŭsiomahutnym, inakš kažučy, musiŭ być nadta scipłym Boham, kab mieŭ tolki dzvie pakłonnicy, Pamponiju i Lihiju, z prydatkam ichniaha Ursusa. Pavinna być ich bolš, tych pakłonnikaŭ, i tyja dali pomač Lihiji.

— Henaja viera navučaje prabačać, — skazaŭ Vinić. — Spatkaŭ ja ŭ Akte Pamponiju, jakaja skazała mnie: «Chaj tabie Boh daruje kryŭdu, jakuju ty zrabiŭ Lihiji j nam».

— Vidać, ichni Boh — heta niejki kuratar vielmi spahadlivy. Adyž chaj tabie daruje dy na znak prabačennia chaj viernie tabie dziaŭčynu.

— Achviaravaŭ by jamu zaŭtra hiekatombu. Nie chaču jesci, ni kupieli, ni snu.

Vaźmu ciomnuju adziežynu dy pajdu badziacca pa horadzie. Moža, hetak znajdu jaje chutčej. Ja chvory.

Piatroni pahladzieŭ na jaho spahadliva. Praŭda, vočy ŭ Vinicija byli padsiniełyja, biła z ich haračka, tvar zarosły, nieabholeny, zniabyty, vałasy skałmočanyja, vyhladaŭ, jak chvory. Iras i załatavałosaja Eŭnika hladzieli na jaho taksama spačuvalna, ale jon jak by j nie bačyŭ ich, dyj abodva z Piatronijem nie zviartali ŭvahi na prysutnasć niavolnic, jak i na sutarlivych sabak.

— Haračka ciabie razbiraje, — adazvaŭsia Piatroni.

— Ale.

— Dyk pasłuchaj mianie… Nie viedaju, što parajiŭ by tabie lekar, ale viedaju, jak na tvajim miejscy pastupiŭ by ja. Ot, pakul znojdziecca taja, pašukaŭ by ŭ inšaje taho, čaho tabie razam z tamtoju nie chapaje. Ja bačyŭ u tvajoj viłle strojnych maładzic. Nie piareč mnie. Viedaju kachannie, razumieju niechać da inšych, kali pažadajecca adnoj. Ale ŭ pryhožaj niavolnicy možna znajsci choć chvilinnuju patolu… — Nie choču! — adrezaŭ Vinić.

Ale Piatroni, jaki sapraŭdy lubiŭ jaho dy chacieŭ asaładzić jahonaje hora, pačaŭ dumać-hadać, jak by heta zrabić.

— Moža, tvaje nie majuć dla ciabie čaru sviežasci, — skazaŭ, pačakaŭšy, — dyk pryhledźsia voś hetaj charytcy (tut pačaŭ kidać vačyma to na Iras, to na Eŭniku, hładziačy strojny stan załatavałosaje hrečanki). Niekalki dzion tamu małady Fantej Kapiton davaŭ mnie za jaje troje cudnych chłapčaniat z Kłazamien, pryhažejšaha bo cieła chiba j Skopas nie stvaryŭ. Sam nie viedaju, čamu dasiul abyjakavy da jaje, nie ŭstrymaŭ ža mianie ŭspamin ab Chryzatemis! Voś ža daru tabie jaje, vaźmi!

Załatavałosaja Eŭnika, pačuŭšy heta, zbialeła ŭ adzin momant, jak pałatno, i, hledziačy pałachlivymi vačyma na Vinicija, jak by zamioršaja, čakała adkazu jahonaha.

Ale jon sarvaŭsia na nohi dy, schapiŭšysia za hołaŭ, pačaŭ chutka havaryć, jak čałaviek u haračcy, nie chočučy słuchać ab ničym: — Nie! Nie!.. Što mnie z jaje! Što mnie jana!.. Dziakuju tabie, ale nie choču! Idu šukać tamtoje pa horadzie. Daj halskuju lucernu z kapturom. Pajdu za Tybar… Mo choć Ursusa spatkaju!..

I vyjšaŭ, spiašajučysia. A Piatroni, bačačy, što sapraŭdy nie moža ŭsiedzieć, nie sprabavaŭ jaho sutrymoŭvać. Uvažajučy, adnak, admovu Vinicija za časovuju niechać da kožnaj žančyny, što nie była Lihijaj, dy nie chočučy marnavać svajoj spryjalnasci, zviarnuŭsia da niavolnicy j kaža: — Eŭnika, vykupaješsia dy prybiarešsia, a pasla pojdzieš da Vinicija.

A jana ŭpała pierad im na kaleni dy, zharnuŭšy ruki, pačała jaho malić, kab nie vypuskaŭ jaje z domu. Jana nie pojdzie da Vinicija. Lepiej tut drovy nasić u hipakaŭstum, čym tam być pieršaj słuhoju. Nie choča!.. Nie moža!.. I molić jaho, kab zlitavaŭsia nad joju. Chaj zahadaje siačy jaje rozhami štodzień, aby tolki nie vysyłaŭ jaje z domu.

I, trasučysia, jak asina, z bajazni j rasčulennia, vyciahała da jaho ruki, a jon słuchaŭ jaje z niedaŭmienniem. Niavolnica, jakaja smieje adprošvacca ad spaŭniennia zahadu, jakaja havora: «Nie choču i nie mahu» — była niečym tak niečuvanym u Rymie, što Piatroni adrazu nie chacieŭ vieryć vušam. U kancy nachmuryŭ brovy. Zanadta jon byŭ dalikatnym, kab akazać zvierskasć. Jahonyja niavolniki, asabliva ŭ raspuscie, mieli bolšuju volu, čym inšyja, pad umovaj, što naŭzorna spaŭniaćmuć słužbu i volu haspadara stavićmuć naroŭni z božaju. Ale, kali dva hetyja abaviazki nie byli spaŭnianyja, umieŭ pakarać, jak vymahaŭ ahulny zvyčaj. A da taho nie ciarpieŭ i ŭsiakich supracivaŭ dy ŭsiaho, što muciła jamu supakoj, dyk, pahladzieŭšy na molačuju, zahadaŭ: — Paklič mnie Tejrezyja dy pryjdziecie siudy.

Eŭnika ŭstała dryhotna, sa slaźmi, i pajšła. Niezabaŭna viartajucca z zahadčykam atryjuma kretoncam Tejrezyjem.

— Vaźmi Eŭniku, — zahadaŭ jamu Piatroni, — i dasi joj dvaccać piać, tak, adnak, kab nie papsavać skury.

Hetak skazaŭšy, pierajšoŭ u biblijateku i, sieŭšy pry marmurovym stale, pačaŭ pracu nad svajim «Bankietam Trymalchijona».

Ale ŭcioki Lihiji i chvaroba małoje aŭhusty nadta błytali jamu dumki, tak što nie moh doŭha pracavać. Asabliva taja chvaroba była važnym zdarenniem.