Quo Vadis

I, zapalajučysia štoraz haračej, hubiŭ usiakuju mieru da taho, što nat Akte paznała, što kazaŭ bolš, čym zdolny byŭ by vykanać, i toje havaryli ŭ im hnieŭ i pakuta. Nad pakutaj mieła b litasć, ale pierabranaja miera parvała jejnuju ciarplivasć tak, što ŭrešcie spytała jaho, čaho da jaje pryjšoŭ.

Vinić nie moh adrazu znajsci adkazu. Pryjšoŭ da jaje, bo tak chacieŭ, bo spadziavaŭsia vydabyć ad jaje jakija zviestki, ale, faktyčna, pryjšoŭ tolki da cezara, a, nie mohučy z im pabačycca, zajšoŭ da jaje. Lihija, uciakajučy, spraciviłasia voli cezara, dyk jon uprosić jaho, kab zahadaŭ šukać jaje ŭva ŭsim horadzie dy dziaržavie, choć by pryjšłosia spatrebić da hetaha ŭsie lehiji dy pieratresci pa čarzie kažny dom. Piatroni dapamoža jamu, i pošuki pačnucca ad sianniašniaha dnia.

Na heta Akte kaža: — Hladzi, kab nie straciŭ jaje nazaŭsiody tady, jak z cezaravaha zahadu jaje znojduć.

Vinić nachmuryŭ brovy: — Što heta značyć? — spytaŭ.

— Słuchaj, Mark, mianie! Učora byli my z Lihijaj u tutejšym parku i spatkali Papieju, a z joju i małuju aŭhustu, jakuju niesła niehrynka Lilit. Uviečar dzicia zachvareła, a Lilit kaža, byccam jaho ŭrakli, i što ŭrakła jaho taja čužaziemka, jakuju ŭ parku spatkali. Kali vyzdaravieje, zabuduć pra heta, ale pad pryčynu Papieja asudzić Lihiju za čaraŭnictva, a tady, dzie b jaje ni znajšli, nie budzie dla jaje ratunku.

Nastała chvilina maŭčannia, pasla Vinić adzyvajecca: — A moža, i ŭrakła jaje. I mianie ŭrakła.

— Lilit kaža, što dzicianio zaraz zapłakała, jak jaho praniesli kala nas. I sapraŭdy! Zapłakała. Niajnačaj, vyniesli jaho ŭ park užo chvoraje. Mark, šukaj jaje sam, dzie chočaš, ale pakul małaja aŭhusta nie vyzdaravieje, nie hutar ab joj z cezaram, bo sciahnieš na jaje pomstu Papieji. Davoli ŭžo napłakałasia jana praz ciabie, dyk chaj bahi scierahuć jaje biednaje hałovańki.

— Ty lubiš jaje, Akte? — spytaŭ panurysta Vinić.

Uvačču vyzvolnicy zabliščeli slozy.

— Tak. Ja nadta palubiła jaje.

— Bo tabie nie adpłaciła nianavisciu tak, jak mnie.

Akte pahladzieła na jaho praz chvilinu, jak by sumniavałasia ci maniłasia dasledzić ščyrasć jahonych słoŭ, pasla adkazała: — Čałavieča slapy j zaŭziaty! Jana ciabie kachała.

Vinić schapiŭsia pad upłyvam henych słoŭ, jak udarany. Niapraŭda! Nienavidzieła jaho. Skul Akte moža viedać?! Ci pasla adnadzionnaha znajomstva Lihija vyspaviadałasia pierad joju? Što heta za kachannie, jakoje prahnie biezhałoŭja, biazdołla, niapeŭnaj budučyni, a moža i smierci zamiest uzialenienaha domu, dzie čakaje z pačostkaju kachany? Nie čuć by jamu takich rečaŭ, a to hatovy ašaleć. Nie addaŭ by jon henaj dziaŭčyny za ŭsie skarby hetaha pałacu, a jana ŭciakła. Što heta za kachannie, jakoje bajicca raskošy, a płodzić bol? Chto heta zdoleje ŭciamić? Chto zmoža zrazumieć? Kali b nie nadzieja, što znojdzie jaje, pyrnuŭ by ŭ hrudzi sabie miačom. Luboŭ addaje, nie adbiraje. Byli momanty ŭ Aŭłaŭ, što jon sam vieryŭ u blizkaje ščascie, ale ciapier viedaje, što jaho nienavidzieła, nienavidzić dy pamre z nianavisciu ŭ sercy.

Akte, zvyčajna bajazlivaja j łahodnaja, aburyłasia ŭ svaju čarhu. Jak ža jon chacieŭ jaje zdabyć? Zamiest pakłanicca pra jaje Aŭlusu j Pamponiji, adabraŭ jaje baćkom padstupna. Maniŭsia zrabić nie žonkaj, a paluboŭnicaj jaje, hadavanku hodnaha domu, kniazioŭnu! I ŭciahnuŭ jaje ŭ hety dom biessaromnasci j raspusty, zniavažyŭ jejnyja niavinnyja vočy vidoviščam raspusnaha bankietu, pastupaŭ z joju, jak z lohkadumnaju dziaŭčynaj. Niaŭžo zabyŭ, čym josć radnia Aŭłaŭ, i kim Pamponija Hrecyna, jakaja ŭzhadavała Lihiju? Niaŭžo nie maje davoli rozumu, kab daŭmiecca, što heta inšyja žančyny, čym Nihidyja, Kalvija Kryspiniła, Papieja dy ŭsie tyja, jakich spatkaje ŭ domie cezara? Niaŭžo, spatkaŭšy Lihiju, nie daŭmieŭsia adrazu, što hetaje niavinnaje dziaŭčo, jakoje pažadaje chutčej smierci, čym hańby, uvasablenniem josć čyscini? Skul ža jon viedaje, jakim jana bahom vieryć, i ci nie čysciejšym, nie lepšym, jak raspusnaja Vienus abo Izys, jakim addajuć šanavannie raspusnyja rymlanki? Nie! Lihija nie spaviadałasia pierad joju, kazała joj, što čakaje ratunku ad Vinicija, spadziavałasia, što jon vyprasić dla jaje ad cezara dazvoł viarnucca damoŭ dy addasć jaje Pamponiji. Heta kažučy, čyrvanieła, by dziaŭčo, jakoje kachaje j spadziajecca. I jejnaje serca kachała jaho, ale jon sam nahnaŭ pud, znieachvociŭ, pakryŭdziŭ, i chaj ža ciapier jaje šukaje z cezaravaj palicyjaj, ale chaj viedaje taksama, što kali dzicianio Papieji pamre, dyk zapadozrać jaje, i zhuba jejnaja tady nieminučaja.

Hnieŭ i bol Vinicija pačali pavoli zmiakčacca. Dumka ab tym, što Lihija kachaje jaho, ustrasianuła jahonaj dušoju da hłybini. Prypomniŭ jaje sabie ŭ parku ŭ Aŭłaŭ, słuchajučuju jahonych słoŭ z pačyrvaniełym tvaram dy bliskučymi vačyma.

Vydavałasia, što tady istavietna pačynała jaho kachać, i nahła aharnuła jaho pry henym uspaminie pačuccio niejkaha ščascia, sto razoŭ bolšaha, čym toje, jakoha žadaŭ. Padumaŭ — sapraŭdy moh mieć jaje pasłuchmianuju dy kachajučuju.