Quo Vadis

«Ci Chrystus ciapier, — pisała, — ci pa smierci mianie vyzvalić. Jon abiacaŭ tabie mianie praz vusny Apostała, dyk ja tvaja». I zaklinała jaho, kab nie žaliŭsia pa joj dy nie paddavaŭsia bolu. Smierć nie razarvie jejnych šlubaŭ. Z dziciačym davieram zapeŭnivała Vinicija, što zaraz pa smierci na arenie skaža Chrystu, što ŭ Rymie zastaŭsia jejny suženiec, Mark, jaki cełym sercam tužyć pa joj. I dumała, mo Chrystus dazvolić jejnaj dušy viarnucca na chvilinu da jaho skazać, što jana žyvie ŭ ščasci, zabyŭšy pra pakuty. Z usiaho jejnaha lista viejeła ščasciem i mocnaj nadziejaj. Była ŭ im adna tolki prośba ziamnaja: kab Vinić zabraŭ z spolaryjuma jejnaje cieła i pachavaŭ jaje jak svaju žonku ŭ toj mahile, dzie sam kaliś spačyvacimie.

Jon čytaŭ toj list z dušoju zbalełaju, ale adnačasna zdavałasia jamu niepraŭdapadobnym, kab Lihija mahła zhinuć ad dzikich kłykoŭ zviaroŭ i kab Chrystus nie zlitavaŭsia nad joju. Mieŭ nadzieju j vieru. Viarnuŭšysia damoŭ, adpisaŭ, što budzie prychodzić štodzień pad mury Tulijanum čakać, pakul Chrystus nie skryšyć muroŭ dy nie addasć jaje nat z cyrku, što Vialiki Apostał molić u Jaho hetaha, i što chvilina vyzvalennia niedalokaja. List nazaŭtra mieŭsia joj adniesci naviernieny centuryjon.

Ale voś, kali Vinić pryjšoŭ nastupnaha dnia pad viaznicu, sotnik, vyjšaŭšy z šerahaŭ, padyjšoŭ da jaho i skazaŭ: — Słuchaj, spadaru, Chrystus, jaki sasłaŭ tabie kryž, akazaŭ tabie svaju łasku. Sianniašniaje nočy prychodzili vyzvolniki cezara i prefiekta vybirać im chryscijanskija małoduchny, kab zniasłavić, ahańbavać. Pytalisia i pra tvaju sužanicu, ale Hospad naš sasłaŭ na jaje haručku, ad jakoje pamirajuć viazni ŭ Tulijanumie, dyk abminuli jaje. Učora ŭviečary była ŭžo nieprytomnaja, i, chvała Bohu, chvaroba heta, jakaja ŭscierahła ad hańbavannia, moža ŭscierahčy i ad smierci.

Vinić chapiŭsia za plačo vajaka, kab nie pavalicca, a toj havaryŭ dalej: — Dziakuj Chrystu miłasernamu! Lina schapili i chacieli tarturavać, ale jak pahladzieli, što kanaje, addali jaho nazad. Moža, i tabie addaduć jaje ciapier, a Chrystus viernie joj zdaroŭje.

Małady trybun stajaŭ, zviesiŭšy hołaŭ, pasla padniaŭ pozirk i kaža cicha: — Tak, centuryjonie. Chrystus, jaki vybaviŭ jaje ad hańby, vybavić jaje i ad smierci.

I, dasiedzieŭšy pad scienami viaznicy da viečara, viarnuŭsia dadomu i vysłaŭ svajich ludziej pa Lina, kab pieraniesli jaho ŭ adnu z jahonych viłłaŭ krajhorada.

Piatroni, adnak ža, daviedaŭšysia pra ŭsio, rašyŭsia staracca jašče. Byŭ užo raz u aŭhusty, a ciapier pajšoŭ da jaje paŭtorna. Zastaŭ jaje pry pascieli Rufija. Dzicianio z razbitaju hałavoju tryzniła z harački, a maci ratavała jaho, ledź strymlivajučy žudź u sercy j dumkach, nie budučy peŭnaj, ci pa vyzdaraŭlenni nie pamre jano strašniejšaju smierciu. Zaturbavanaja vyklučna sobskim bolem, nie chacieła nat i słuchać pra Vinicija j Lihiju, ale Piatroni prystrašyŭ jaje.

— Uhniaviła, — kaža joj, — novaje niaviedamaje bostva. Ty ž, aŭhusta, addaješ byccam pašanu hebrajskamu Jehovie, ale chryscijanie cvierdziać, što Chrystus byŭ Synam Jahonym, dyk padumaj, ci nie pierasleduje ciabie hnieŭ Ajca. Chto viedaje, ci toje, što spatkała ciabie, nie josć ichniaju pomstaju, i ci žyccio Rufija nie josć zaležnym ad taho, jak ty pastupiš.

— Čaho ž ty chočaš ad mianie? — spytała tryvožnaja Papieja.

— Pieraprasi zahnievanyja bostvy.

— Jak?

— Lihija zachvareła. Pastarajsia ŭ cezara abo Tyhelina, kab jaje addaŭ Viniciju.

A jana rospačna: — Ci dumaješ, ja mahu?

— Možaš inšuju reč. Kali Lihija vyzdaravieje, musicimie jsci na smierć.

Idzi ŭ sviatyniu Viesty j zažadaj, kab virgo magna[75] znajšłasia prypadkam kala Tulijanuma ŭ toj čas, jak buduć vyvodzić viazniaŭ na smierć, i zahadała vyzvalić tuju dziaŭčynu. Vialikaja viastałka nie admovicca na tvajo słova.

— A kali Lihija pamre z haručki?

— Chryscijanie kažuć, što Chrystus mscivy, ale j spraviadlivy: być moža, sama tolki dobraja vola tvaja abłaskavić jaho.

— Chaj mnie dasć jaki znak, što azdarović Rufija.

Piatroni pacisnuŭ plačyma.

— Ja nie pryjšoŭ jak pasłaniec Jahony, o boskaja, kažu tabie tolki: budź lepš u zhodzie z usimi bostvami rymskimi j čužymi.

— Pajdu! — adkazała spakoranym hołasam Papieja.

Piatroniju duch adkaciŭsia.

«Narešcie niečaha dastukaŭsia!» — padumaŭ.

I, viarnuŭšysia, kaža Viniciju:

— Prasi svajho Boha, kab Lihija nie pamierła z haručki, bo kali nie pamre, dyk Vialikaja Viastałka zahadaje vyzvalić jaje. Sama aŭhusta budzie jaje ab hetym prasić.

Vinić pahladzieŭ na jaho vačyma, u jakich łunała haračka, i adkazaŭ: — Jaje vyzvalić Chrystus.

A Papieja, jakaja dziela ratavannia Rufija hatovaja była palić hiekatomby ŭsim bahom svietu, taho ž dnia šče viečaram pajšła na Forum da viastałak, paručyŭšy dahladannie chvoraha dziciaci viernaj niańcy Silviji, jakaja i jaje ž samuju vyniańčyła.