Читаем Quo Vadis полностью

Nikoli ad časaŭ napadu hałaŭ pad kamandaju Brenna nie spatykała Rymu padobnaja złybiada. Rabili paraŭnannie henych dvuch pažaraŭ. Ale tady zastaŭsia prynamsi Kapitol. Ciapier i Kapitol byŭ akružany strašennym viankom ahniu. Marmur nie hareŭ, praŭda, ahniom, ale nočču, kali viecier na chvilinu raschilaŭ połymia, vidać byli šerahi kalumnady vyšniaje sviatyni Joviša, nahretyja da čyrvani i svieciačyja, by raspalenyja vuhli. Urešcie, za časaŭ Brenna Rym mieŭ žycharstva zdyscyplinavanaje, pryviazanaje da rodnaha horadu j sviatyń, a ciapier voś naŭkoła pałajučaje stalicy kačavali roznamoŭnyja masy, pa bolšaj častcy niavolniki j vyzvolniki, razhukanyja niesłuchi, hatovyja pad naciskam hoładu kinucca na ŭładu.

Ale sam hrom pažaru, napaŭniajučy sercy žacham, da peŭnaje stupieni abiassilvaŭ masy. Za niaščasciem ahniu mahło pryjsci niaščascie hoładu j chvarobaŭ, jak na bolšuju biadu, bo nastała strašennaja lipniovaja haračynia. Raspalenym ad ahniu j sonca pavietram nielha było ziachać.

Noč nie tolki nie prynosiła polhi, ale stanaviłasia piekłam. Dzień adkryvaŭ žachlivaje j złaviesnaje vidovišča. Usiaredzinie — vielizarny horad na ŭzhorkach, vyhladajučy jak razhukany vułkan, a navokał, až da Albanskich horaŭ, adno nieprahladnaje kačovišča budaŭ, pałatak, šałašoŭ, vazoŭ, tačak, nošaŭ, kramaŭ, vohnišč, prysłonienaje dymam, pyłam, asviečanaje rudymi kasulami sonca, poŭnaje homanu, kryku, praklonaŭ, nianavisci j strachu, nialudski vyhlad mužčyn, žančyn i dziaciej. Pamiž kvirytaŭ — hreki, kudłatyja jasnavokija narody z poŭnačy, afry j azijaty; pamiž hramadzianami — niavolniki, vyzvolniki, hładyjatary, kupcy, ramiesniki, sialanie j vajaki; isnaje mora ludskoje, ablivajučaje atoku ahniu.

Roznyja viestki bujali toje mora, by viecier — sapraŭdnyja chvali. Byli pamysnyja j niepamysnyja. Raskazvali pra niezličonyja zapasy zbožža j adziežy, što chutka nadojduć u Emporyjum i buduć razdavacca darma. Havaryli taksama, byccam pa zahadu cezara z azijackich i afrykanskich pravincyjaŭ buduć zvozicca bahacci i razdavacca pamiž žycharami Rymu tak, kab kožny moh sabie pastavić sobski dom. Adnačasna chadzili j takija naviny, što vada ŭ vadaciahach zatručana, što byccam Neron choča zniščyć horad, a miaščan vyhubić da adnaho, kab pieraniescisia ŭ Hrecyju ci Jehipiet i adtul vaładaryć svietam.

Kožnaja pahałoska razychodziłasia lotam małanki i znachodziła siarod nataŭpu vieru, vyklikajučy abo nadzieju, abo zajadły hnieŭ, abo strach. Urešcie niejkaja haračka spanavała tysiačy kačeŭnikaŭ. Viera chryscijan, što ahniavy kaniec svietu blizki, šyryłasia i miž pahanami z kožnym dniom štoraz bolš. Ludzi trutnieli, šaleli. U vabłakoch bačyli bahoŭ, asviečanych zaharavam, pryhladajučychsia zahubie ziamli, i vyciahali da ich ruki pa litasć abo praklinali ich. Tym časam vojska pry dapamozie peŭnaha liku žycharoŭ razburała ŭsciaž kamianicy na Eskvilinie, na Celiusie, a taksama i na Zatybry, jakoje dziakujučy hetamu ŭ bolšaj častcy acaleła. Ale ŭ samym horadzie hareli niezličonyja skarby, nahramadžanyja viekavymi pieramohami, biascennyja tvory mastactva, strojnyja sviatyni dy najdaražejšyja pamiatki rymskaje minuŭščyny i słavy. Pradbačvałasia, što z usiaho miesta acaleje niekalki tolki krajnich kvartałaŭ, a sotni tysiač ludziej zastanucca biez prytulišča. Inšyja raspaŭsiudžvali taksama viestki, što vajaki razburajuć damy nie dziela spynu ahniu, a dziela taho, kab ničahutka z horadu nie zastałosia. Tyhelin prasiŭ-maliŭ u kožnym piśmie, kab cezar pryjechaŭ i svajoju prysutnasciu ŭcichamiryŭ rospač naroda. Ale Neron rušyŭsia tolki tady, kali połymia aharnuła «Domus Transitoria»[64], i spiašaŭsia, kab nie stracić nahody, kali pažeža dajšła da najvyšejšaje mahutnasci.

<p>XLVII</p>

Ahoń tym časam dasiahnuŭ da via-Namentana, a ad jaje razam z pieramienaju vietru adviarnuŭsia da via-Łata[65] j da Tybru, akružyŭ Kapitol, razliŭsia na Forum Boaryjum i, pustošačy ŭsio, što ŭ pieršym impecie abminuŭ, znoŭ nabližyŭsia da Pałatynu. Tyhelin, sabraŭšy ŭsie siły pretoryjanaŭ, słaŭ pasłanca za pasłancom nasustrač cezaru z danosami, što sviatazarnasć vidovišča štoraz palapšajecca, bo pažar uzmahajecca. Neron chacieŭ pryspieć nočču, kab tym lepš nasycicca vidoviščam pahuby horadu. Dla henaje mety zatrymaŭsia ŭ vakolicach Akva Albana i pry pomačy trahika Aliturusa ŭkładaŭ pozu, mimiku, pozirk, vučyŭsia roznych manieraŭ, zaŭziata spračajučysia, ci pry słovach «O, sviaty hradzie, što tryvalejšym mieŭ byci, čym Ida» padymie ŭharu abiedzvie ruki, ci, trymajučy ŭ adnej forminhu, apuscić jaje, a padymie tolki druhuju. I henaje pytannie vydavałasia jamu ŭ toj chvilinie važniejšym ad usich inšych. Vyjechaŭšy ŭrešcie na zmiarkanni, rajiŭsia jašče z Piatronijem, ci nie było b dobra ŭ vieršy, apisvajučym niaščascie, pamiascić paru strojnych bluznierstvaŭ suprać bahoŭ, ci ich nie vymahaje mastactva ŭ danym vypadku i situacyja čałavieka, ahladajučaha hibiel baćkaŭščyny.

Перейти на страницу:

Похожие книги

Аламут (ЛП)
Аламут (ЛП)

"При самом близоруком прочтении "Аламута", - пишет переводчик Майкл Биггинс в своем послесловии к этому изданию, - могут укрепиться некоторые стереотипные представления о Ближнем Востоке как об исключительном доме фанатиков и беспрекословных фундаменталистов... Но внимательные читатели должны уходить от "Аламута" совсем с другим ощущением".   Публикуя эту книгу, мы стремимся разрушить ненавистные стереотипы, а не укрепить их. Что мы отмечаем в "Аламуте", так это то, как автор показывает, что любой идеологией может манипулировать харизматичный лидер и превращать индивидуальные убеждения в фанатизм. Аламут можно рассматривать как аргумент против систем верований, которые лишают человека способности действовать и мыслить нравственно. Основные выводы из истории Хасана ибн Саббаха заключаются не в том, что ислам или религия по своей сути предрасполагают к терроризму, а в том, что любая идеология, будь то религиозная, националистическая или иная, может быть использована в драматических и опасных целях. Действительно, "Аламут" был написан в ответ на европейский политический климат 1938 года, когда на континенте набирали силу тоталитарные силы.   Мы надеемся, что мысли, убеждения и мотивы этих персонажей не воспринимаются как представление ислама или как доказательство того, что ислам потворствует насилию или террористам-самоубийцам. Доктрины, представленные в этой книге, включая высший девиз исмаилитов "Ничто не истинно, все дозволено", не соответствуют убеждениям большинства мусульман на протяжении веков, а скорее относительно небольшой секты.   Именно в таком духе мы предлагаем вам наше издание этой книги. Мы надеемся, что вы прочтете и оцените ее по достоинству.    

Владимир Бартол

Проза / Историческая проза