Мінскі напрамак. Том І

Ніна ўслухоўвалася ў яе прываблівую незразумелую песню i хацела разгадаць. Ёй успомнілася, як гэтае жаданне спасцігнуць птушыную мову турбавала яе некалі ў маленстве. Яна забіралася ў гушчыню саду, у вішняк, дзе асабліва батата было птушак, i цэлымі гадзінамі слухала, выдумляючы свае тлумачэнні незразумелым гукам.

Птушка саскочыла на самую ніжнюю галінку, паглядзела зблізку ўважлівымі вочкамі, ціўкнула здзіўлена і, узмахнуўшы крылцамі, схавалася ў вецці. Ніна слухала цяпер, як трапятала-шапталася між сабой лісце... Хораша ў чэрвеньскім лесе!

Ціха i спакойна было навокал. Па руцэ яе, пакрытай светлым кволым пушком, якая ляжала на грудзях, поўз муравей. Дайшоўшы да далоні, ён спыніўся, нібы падумаў аб нечым, потым спакойна павярнуў назад. Яна, прыўзняўшы руку, сачыла за ім.

Ніна прагна, з вострай увагай прыглядалася да ўсяго, лавіла гукі жыцця.

Але дзіўна! Чамусьці, чым прыгажэй паўставаў свет перад ёю, тым больш горка рабілася ў яе на душы.

Перад затуманенымі вачыма зноў паўстала дачка. Яна смяялася i працягвала да маці рукі.

«Дзе ты цяпер, Людачка?»— занепакоілася Ніна, i ў грудзях яе заныла.

Ёй успомніліся доўгія восеньскія дні i ночы ў Мінску. Яна сядзіць цэлымі днямі ў хаце, песціць малую. Шые маленькія сарочкі, ціха спявае песні, неспакойна прыслухоўваецца да шуму на вуліцы... Тая цеплыня, якая раней была скіравана на аднаго Аляксея, цяпер перайшла на дачку. Любоў да Люды i клопат пра яе сцішалі скруху па мужу...

Дні былі трывожныя. Казалі, што немцы падышлі да Масквы. I хоць трэба было ўвесь час дбаць аб Людзе, здавалася, што няёмка гэтак сядзець. Яна ірвалася да справы.

Яна знайшла справу, сапраўдную справу. Але ўсёткі часамі ёй здаецца, што не хапае нечага вельмі неабходнага. Не хапае дачушкі. Хацелася б папесціць яе, пагаварыць, падурэць... Прыціснуць бы пухлыя шчочкі, нагрэць вады ды паставіць малую ў ванну i пеністым мылам мыліць кволыя з ямачкамі плечы, ружовыя распараныя ножкі. А потым, захутаўшы ў прасцінку, несці да ложка i, паклаўшы ў пасцелю, схіліцца над ёю i расказваць-выдумляць казкі або цалаваць. О, каб зараз пабачыць яе, зацалавала б усю!

Нехта з паэтаў калісьці пісаў, што прырода заспакойвае, уціхамірвае боль. Няпраўда. Калі бачыш гэтае хараство, вельмі хочацца шчасця. Абуджаюцца патаемныя жаданні: хутчэй бы атрымаць ад Аляксея вестку, абняць бы дачушку, жыць у Мінску, усім разам, рабіць сваю любімую справу — вучыць.

Калі яно гэта зноў прыдзе? Як тады добра будзе!

Чаму яна раней не ўмела так адчуваць шчасця? Чаму шчасце па-сапраўднаму пачынаеш шанаваць тады, калі яно мінецца? Яна тады многага не разумела... Цяпер Ніна ведае, што такое шчасце. Яна навучыць дачку цаніць яго...

Ці хутка прыдзе яно, тое шчасце? «Цяпер ужо, напэўна, нядоўга чакаць,— падумала з надзеяй Ніна. — Цяпер блізка... Няхай бы хутчэй ішло!»

Пахла травою, вільготным мохам, кветкамі! Пах быў не такі, як у сярэдзіне лета. Не адчувалася яшчэ ў ім той духмянасці i спякотнай вяласці, якія бываюць пазней. Трава буяла свежая, светла-зялёная.

Так добра было вакол!

2...

Ніна ўскочыла, узяла коўдру i жакетку i пайшла да лагера. На тым месцы, дзе яна ляжала, цяпер застаўся след прымятай травы ды зламаная сцяблінка званкоў.

Калі Ніна вярнулася да будана, яе спаткала Валя Залеская.

— Ой, Ніна! А цябе тут шукалі...

— Чаго?

— Хто ix ведае. Прасілі, каб ты зайшла да камісара...

Ніна занесла коўдру ў будан, хутка памылася i пайшла да Тураўца. Ёй хацелася адгадаць, чаго яе клічуць: Ніна любіла гадаць зараней. «Напэўна, зноў пашлюць выступаць з лекцыяй, — прышло ёй на думку, — не інакш выступаць. Чаго ж яшчэ?»

Туравец акурат быў дома, чытаў газеты, што прывёз са штаба злучэння. Убачыўшы Ніну, ён устаў, прывітаўся i сказаў дабрадушна:

— A, з'явілася!.. А я тут ужо непакоіцца хацеў!..

Туравец дакорліва паківаў галавою, усміхнуўся, але ўсмешка адразу сышла з вуснаў. Ён папрасіў яе зайсці ў зямлянку.

Ніна адчула, што не для лекцыі паклікаў ён, нешта іншае скажа.

Сеўшы за столік каля цемнаватага акенца, Ніна з запытаннем зірнула на камісара. Твар яе быў пасля сну ясным, нібы маладзейшым, — свяціўся маладосцю i хараством. Ніна цяпер была падобна на дзяўчынку, якая нічога горкага яшчэ не бачыла ў жыцці i глядзіць на ўсё адкрытымі, па-юнацку даверлівымі вачыма.

У Тураўца варухнулася трывожнае пачуццё — ці справядліва рызыкаваць у гэтыя дні яе будучыняю i шчасцем?

— Як здароўе?

— Здароўе? Нішто...

Ніна ўважліва зірнула на Тураўца: да чаго гэтае пытанне?

— Ты не нядужая? — запытаўся камісар.

— Не... За ўсю вайну не хваірэла ні разу...

— Адпачыла добра?

— Добра.

— Не стамілася?

— Не...

З той хвіліны Туравец ужо больш не думаў, паслаць ці не.

— Рыхтуйся ў дарогу.

— Куды?

— У Мінск трэба...

— У Мінск?! — мімаволі вырвалася ў Ніны.

Яшчэ не думаючы ні аб чым, яна ўзрадавалася.

— Пойдзеш на спецзаданне.

Яна моўчкі кіўнула галавой.

— Заданне, Ніна, вельмі важнае. Для штаба фронта.