Мінскі напрамак. Том І

Калі выскачылі з машын, самалёт гуў ужо далёка. Чарняхоўскі азірнуўся — адна варонка была блізка наперадзе, зусім побач, якіх-небудзь дзесятак метраў!

— Таварыш камандуючы, не зачапіла?— выдыхнуў устрывожаны Камароў.

— Не... Даведайся, што з генералам Емяльянавым i другімі!

Але тут Емяльянаў, член Ваеннага Савета, а следам за ім i камандуючы арміяй, якія з учарашняга дня суправаджалі Чарняхоўскага, падбеглі самі. Hi яны, ні хто-небудзь з ix машын не былі ранены.

— Восем бомб сыпнуў, гад!— пакрыху спакайнеючы, прамовіў Камароў.— Ну, таварыш генерал-палкоўнік, пашанцавала нам...

Камандуючы запытаўся ў шафера, ці не пабіт матор. Матор працаваў.

— Ну, тады...— Чарняхоўскі, які было намерыўся сесці ў машыну, спыніўся: — Чорт пабяры, штосьці вочы рэжа... Пясок, ці што... Камароў, пасвяці.

Емяльянаў убачыў — бялок аднаго амаль закрытага вока, павека якога дрыжала, пачырванеў да крыві,— камандуючы заплюшчыў яго; на левым брыве крывавілася невялікая драпіна.

— Э, ды вас, Іван Данілавіч, усё ж зачапіла!

— Гэта, напэўна, ад ветравога шкла. Пабіла яго... Я зараз ёду дастану, таварыш камандуючы.— Паручэнец кінуўся ў машыну.

Член Ваеннага Савета, наблізіўшы свой дабрадушны, спачувальны — нечым падобны цяпер на жаночы — твар, заліў драпіну ёдам i прапанаваў заехаць у санбат.

— Тут блізка...— адгукнуўся камандарм, што моўчкі стаяў поруч.

— Пройдзе!.. Без санбата!..

— Іван Данілавіч, гэта ж вока! — запярэчыў член Ваеннага Савета.

Камароў зірнуў на Чарняхоўскага з дакорам — які ён няўважлівы да сябе!

— Таварыш камандуючы, мы не затрымаемся, паўгадзіны — не больш, — прамовіў камандарм, i Чарняхоўскі, хоць i неахвотна, згадзіўся ехаць.

Санбат, аказалася, быў у суседняй вёсцы.

Урач-акуліст, якога выклікалі з кватэры, з заспанымі вачыма, надзіва мітуслівы, агледзеўшы вочы, сказаў, што першую дапамогу ён можа аказаць, але пазней патрэбен кансіліум спецыялістаў.

— Могуць быць непрыемнасці, таварыш генералпалкоўнік.

— Ну, вось, вам толькі пападзіся ў рукі.— Камандуючы нецярпліва павярнуўся на крэсле, абвёў позіркам урачоў i сясцёр, што сабраліся навокал.— Спадзяюся, таварыш маёр, гэта хутка — першая данамога?..

— Так, хутка... Зараз зробім, таварыш генерал-палкоўнік,— заспяшаўся ўрач.

Камароў, што з суровым выглядам стаяў крыху ўбаку, ззаду члена Ваеннага Савета, мімаволі ўздыхнуў: хоць бы ўсё абышлося.

На світанні Чарняхоўскі быў ужо ў штабе арміі. Калі машыны спыніліся перад домам камандарма, развіднелася так, што добра былі відаць хаты да краю сяла i нават дзве шастоўкі, што цягнуліся збоку вуліцы, i за хатамі — шэрае, яшчэ аднакаляровае поле.

Камандарм, сухаваты, ужо стары чалавек, увайшоўшы ўслед за Чарняхоўскім у пакой, запытаўся:

— Таварыш камандуючы, можа адпачнеце?.. Пасцель я зараз загадаю падрыхтаваць.

— Дзякую. Адпачываць я не буду. Трэба ехаць дамоў...

Камароў, які застаўся ў суседнім пакоі, бачыў, што амаль адразу ж, услед туды зайшлі Емяльянаў, член Ваеннага Савета арміі i начальнік штаба. Спрактыкаваным вокам паручэнец заўважыў, што тут ужо існуе тая заклапочанасць i насцярожанасць, якія ён не раз назіраў, прыязджаючы з камандуючым.

Неўзабаве ўвайшоў прыгожы, відны сабою, яшчэ заспаны палкоўнік са штаба арміі, якога Камароў ужо аднойчы бачыў, але не ведаў ні прозвішча яго, ні дакладна пасады.

— Камандуючы тут?— зірнуў ён на Камарова. Паручэнец адказаў, што тут, i палкоўнік падцягнуўся, агледзеў сябе, нібы збіраючыся зайсці. Але не пайшоў,— запытаў па-сяброўску з той прыяцельскай пашанай, якая ўжо даўно не здзіўляла паручэнца:

— Які настрой у яго, Аляксей Іванавіч?

— Настрой? У яго заўсёды, таварыш палкоўнік, адзін настрой.

— Ну, усё-ткі, хмурыцца ці жартуе?..

— Сур'ёзны...

Палкоўнік зноў агледзеў сябе.

— Сур'ёзны, кажаш... Д-да... Чагосьці выклікаў вось на даклад... Не ведаеш?

— Не ведаю.

Палкоўнік, пералажыўшы папку з рукі ў руку, накіраваўся ў пакой камандарма.

«Чаго прыехаў? Вядома не для размоў лагодных!.. Нешта ён сёння асабліва сур'ёзны. Камусьці нагарыць, напэўна».

Сёння камандуючы найбольш цікавіўся разведкаю. Як толькі палкоўнік — гэта быў начальнік разведаддзела арміі — увайшоў, Чарняхоўскі стаў падрабязна распытваць пра работу разведкі. Як арганізавана служба ў штабе арміі, у асобных дывізіях, у палках.

Генералы, хто седзячы каля стала, хто стоячы, моўчкі сачылі за Чарняхоўскім, які то ступаў, то спыняўся, задаваў пытанні i елухаў палкоўніка. Камандуючы арміяй, генерал-палкоўнік з сухім тварам i спакойнымі, разумнымі вачыма, стаяў, прытуліўшыся к вушаку акна, закрываючы плячом край карты, што вісела поруч.

Камандарм адчуваў непакой перад Чарняхоўскім.