Мінскі напрамак. Том І

Седзячы за сталом, вячэраючы, п'ючы віно, генерал з далікатнасцю свецкага чалавека расказваў пра берлінскае жыццё, i фрау-гаспадыня, апранутая ў багатае аксамітнае вячэрняе плацце, са старанна ўкладзенымі i закручанымі падфарбаванымі валасамі, уздыхала, успамінаючы вялікі горад, тэатры, шумлівыя вуліцы, багатыя магазіны.

— Тут такая нуда, — паскардзілася яна, i на твары яе з'явіўся выраз капрызнага i раней пешчанага, несправядліва пакрыўджанага чалавека. Яна паглядзела на мужа, чакаючы, што ён падтрымае яе, а можа, сочачы, як ён паставіцца да яе слоў.

Муж аб'ядаў парасячае рабро i быў, здавалася, цалкам заняты гэтай справай. Ён нібы не чуў яе слоў. Фрау-гаспадыню гэтая недалікатнасць мужа непрыемна кальнула, i яна падумала, колькі разоў ёй даводзілася чырванець за яго няўважлівасць, бестактоўнасць. Яна наогул лічыла, што ён быў грубы, заўсёды грубы чалавек.

— Салдацкая доля! —прамовіў ca спачувальнай усмешкай госць. — Яна адна тут i ў мужоў, i ў ix падруг.

Генерал наліў ёй віна, потым гаспадару i сабе, падняў сіні з залатой каёмкай бакальчык — за спадарожніц! Гаспадыня з удзячнай усмешкай, усмешкай царыцы, зіхкаючы каменнямі на бледных пальчыках, паднесла да яго свой бакальчык. Яна была проста ў захапленні ад генерала.

Гадзіне а дзесятай генерал устаў, нахіліўшы да гаспадыні галаву з зачасанымі на бок рэдкаватымі i рудаватымі валасамі, далікатна пацалаваў руку гаспадыні i разам з генеральным камісарам вышаў у свой пакой.

Застаўшыся адзін на адзін з Готбергам, ён быў ужо не такім мяккім, усмешлівым, твар яго, шараваты, касцісты, неяк асунуўся i нібы падаўжэў. Сашчэпленыя тонкія губы i халаднаваты позірк надавалі яму выраз волі i ўнутранай сабранасці. Хоць у тым, як трымаў сябе Баумволь, не было прыкметна фанабэрыі, Готберг, аднак, адчуваў да яго насцярожанасць. Можа, гэта такі ўжо закон жыцця, што ўсе ўпаўнаважаныя прымушаюць адносіцца да ix асцярожліва.

— Вы задаволены Рэйзе? — запытаўся Баумволь, закурваючы сігарэту.

— Так. Ён энергічны, здольны.

— Здольны?

— Так.

— Я добра ведаў яго бацьку Отто Рэйзе. Отто зрабіў нам калісьці не адну паслугу...

Готберг кіўнуў галавою. Ён адчуваў, што ўпаўнаважаны хутка загаворыць пра больш цікавыя рэчы, i чакаў гэтага. Але Баумволь не спяшаўся. Апусціўшыся на мяккае крэсла, ён курыў, разглядваў карціну, што вісела насупраць: пейзаж з кучаравым ляском, вострымі чарапічнымі дахамі i мірным старасвецкім пастухом са статкам авечак.

— Якая фальш?—прамовіў ён незадаволена.

— Што?

— Гэта — авечкі, пастух. Цішыня...

— Так, старое...

— Генерал, мае паўнамодтвы ў асноўным датычацца фронта, — сказаў упаўнаважаны пасля паузы, як бы адказваючы на думкі Готберга.— Аднак я маю некаторыя даручэнні i ў адносінах вас.

Готберг, што адразу ажывіўся, спаткаўся позіркам з упаўнаважаным.

— Фюрэр незадаволен вынікамі акцый супраць партызан. Ён не давярае вашай інфармацыі, на яго думку, яна не дастаткова аб'ектыўная. Ён лічыць, што становішча ў вас нездавальняючае. Фюрэр лічыць, што вы не ўжылі дастаткова захадаў, не праявілі дастатковай цвёрдасці для стабілізадыі становішча...

Генерал пастукаў муштуком аб край попельніцы, асыпаў попел.

— Актывізацыя бандыцкіх труп на нашых камунікацыях выклікала яго незадавальненне работай тылавых устаноў на ўсходзе. Ён лічыць, што такое становішча нельга цярпець далей, што яно ставіць перад вялікімі цяжкасцямі нашы войскі. Гэта тым больш занепакоіла фюрэра, што фельдмаршал Кейтэль падаў у часе апошняга даклада абстаноўку ў тылах войск у вельмі сумным выглядзе...

Готберг нецярпліва паварухнуўся.

— Але ж у акцыях супраць бандытаў былі скарыстаны i ваенныя сілы. Гэта не толькі мая справа.

— Адказнасць за ix фюрэр ускладае на вас...

Баумволь замоўк. Ён маўчаў даволі доўга, прыплюшчыўшы вочы за акулярамі i аб нечым сам сабе думаючы. За дзвярамі ў сталовай чуўся звон пасуды: відаць, прыбіралі ca стала.

— Абстаноўка, лічыць фюрэр, патрабуе новых захадаў да таго, каб умацаваць становішча «а ўсходніх землях, у тым ліку i ў Вайсрутэніі... Нельга абмяжоўвацца ў сродках — акцыі супраць бандытаў трэба дапоўніць іншымі захадамі, больш гнуткімі, дыпламатычнымі. Мы не можам абапірацца на адну зброю. Фюрэр лічыць, што вы недаацэньваеце гэтыя сродкі... Неабходна ў сувязі з гэтым, лічыць фюрэр, паскорыць афармленне самастойнасці для Вайсрутэніі. Трэба ў самы хуткі час склікаць кангрэс i аб'явіць ад імя Германскай дзяржавы самастойнасць. Падумайце, старанна падрыхтуйце склад урада, натуральна звяртаючы асаблівую ўвагу на адданасць членаў урада... Гэты акт — аб'яўленне самастойнасці — можа зрабіць добрае ўражанне на частку патрыятычна настроанага насельніцтва Вайсрутэніі...

— Мы пачалі ўжо некаторыя падрыхтоўчыя захады, мой генерал.

— Трэба пераходзіць ад падрыхтоўчых захадаў да канкрэтных спраў. Ствараецца такое становішча, што мы не можам валаводзіцца з падрыхтоўчымі мерапрыемствамі.

На гэтым госць спыніў размову. Генеральны камісар, згадаўшы, з чаго пачалася размова, запанурыўся: не, прадчуванне не ашукала яго — з упаўнаважанымі заўсёды нейкая непрыемнасць прыдзе ў тваё жыццё. I клопаты, i непрыемнасць.