Фаўст

Гамункул

Хай бяжыць, калі баіцца.
Ты лепш рыцара спускай —
Марыў ён перарадзіцца,
Зведаўшы антычны край.

Фаўст (дакрануўшыся да зямлі)

Дык дзе ж яна?

Гамункул

                       І сам не знаю,
Але ў тубыльцаў распытаю.
Калі ў душу табе запала,
Дык сам шукай з усім запалам,
Бо ўсякі страх адолеў ты,
Пабыўшы ў царстве пустаты.

Мефістофель

Ну, тут я маю свой інтэрас.
Давайце лепей праз і цераз
Мясціну паасобку пройдзем,
Глядзіш, прыгод якіх і знойдзем.
Калі ж абрыдне ўсім Фарсал,
Падасць Гамункул нам сігнал.

Гамункул

Вось так я пасігналю ў шкліну.

Шкло звініць і свеціцца.

Ну, рушылі, прыгоднічкі, ў даліну.

Фаўст(адзін)

О, дзе ж яна? Не ўведаю ніколі!
Няхай яна па гэтым не хадзіла полі,
Няхай у хвалях ручаін Фарсала
Прыгожых ног сваіх не абмывала,—
Затое мова тут яе гучала.
Я ў Грэцыі і, як Антэй, стаю,^{163}
Душой і целам чую моц сваю.
Не наракай, што зноў адзін ты,—
Ідзі смялей у лабірынты.

(Ідзе.)

Каля вытокаў Пенея

Мефістофель (прынюхваючыся)

Блукаючы між вогнішчаў паганцаў,
Дзівуюся з іх звычаяў і танцаў:
Вось гэта моды, этыкеты —
Той напаўголы, той раздзеты;
А сфінксы й грыфы — не па нас:^{164}
Ні грацыі няма, ні складу,
Павыстаўлялі напаказ,
Брыдота спераду і ззаду.
Пачвары ўсе! Народзец цёрты!
На што ўжо ў нас заўжды бедлам,—
Ды антыка пабіла ўсе рэкорды.
Аднак я госць, — і сама ўраз.
Паклон мой грывам і дзядам,
Бо тут не Брокен, а Парнас.

Грыф(гугніва)

Не крыўдзі нас! Мы грыфы, а не грывы.
У карнясловах сэнс ёсць асаблівы:
Этымалогіі-штукаркі беражыся —
Наборам слоў вам пафарбуе ліса;
Між тым «гаргара», «грыф», «гара», «герой»
Не ставяцца ў адзін карэнны строй.

Мефістофель

Тут можна вывесці і лепшы рад:
«Грыф — граф — грабі — грабежнік —
                                                        град».

Грыф (у ранейшым тоне)

Калі і гэты рад мы даказалі,
Пакрыўджаныя нам хвасты ўразалі.
Грабі, гарні дзяўчат і скарбаў горы.
Грабежнікі ў фартуны — у фаворы!

Мурашкі-волаты^{165}

Вы кажаце пра тыя «скарбаў горы»,
Што мы панапіхалі ў нашы норы?
Ды арымаспы ж высачылі нас,^{166}
І скарбы зніклі, знік увесь запас.

Грыфы

Мы іх паклічам да адказу.

Арымаспы

Не сёння толькі, сёння — свята;
А нам да заўтра хопіць часу
Перахаваць усё, што ўзята.

Мефістофель (седзячы паміж сфінксамі)

У вас так проста ўсё, што мне міжволі
Паразумецца з вамі закарцела.

Сфінкс

Мы выдыхаем гукі і ніколі,
Як вы, не апранаем іх у цела.
Але скажы ўсё ж словам, хто ты?

Мефістофель

Усяк завуць мяне. Няма ахвоты
Лічыць імёны. А ці ёсць тут брыты?
Цікаўны люд! Вандроўкам вельмі рады;
Без іх руіны вашы, вадаспады,
Напэўна ж, не былі б адкрыты.
Мяне брытанцы ў нейкім вадэвілі
The old Iniguity^{167} аб’явілі.

Сфінкс

Але чаму?

Мефістофель

               Па-свойму, бач, цвяроза.

Сфінкс