Фаўст

Дзверы насцеж, прэч з дарогі!
Ну, цяпер я пэўны трохі,
Што і ў цвілі, што і ў пыле,
У захламленай магіле
Чалавек не задыхнецца
І жывому адгукнецца.

Сцены тоўстыя, скляпенні,
Як руіны, ў запусценні —
Трэба тут ступаць памалу,
Каб не выклікаць абвалу.
Не баяўся я ніколі,
Сёння ж страх у сэрца коле.

Чым я тут памножу веды?
Колісь я ў будынак гэты
Першакурснікам прыдыбаў,
Слухаў і вачыма лыпаў,
Верыў блазнам барадатым,
Іх парадам дурнаватым.

Кніжнай мудрасцю дурылі,
Глупства вучням гаварылі,
Далучалі да маралі
Той, што самі не прымалі.
Вось адзін з іх, барадаты,
Сцеражэ свае пенаты.

Як і некалісь, старэча
У аблезлым футры крэкча.
Быў упраўны ён тады,
Помню, мне ўпраўляў глузды!
Ён чмурыў мяне бывала,
Бо тады я кеміў мала,
Сёння й самі мы з вусамі,
Сталі знанымі тузамі!

Мой пан, калі патокі мутнай Леты^{157}
З-пад лысіны ў вас розуму не змылі,
Пазнаеце, — я той, якога вы вучылі,
Я перарос руцінныя прадметы.
Вы не змяніліся за доўгі час ніяк,
А я даўно ўжо не юнак.

Мефістофель

Я рад, што вы прыйшлі на мой званок.
Яшчэ тады прадрок я вам удачу —
Бо я па вусені, па хрызалідзе бачу,
Які ўжо выкукліцца матылёк.
Вы ў маладосці кудзеркі любілі,
Каўнерыкі з карункамі насілі,
Цяпер у модзе — шведскія зачосы,
Парык, прыпудраныя косы.
Вы рэзалютны, гэта ўсё ж загана,
Не ўзводзьце ў абсалют сябе зарана.

Бакалаўр

Мы на ранейшым месцы, мой дзядуся,
Але змяніўся час ужо даўно.
Двухсэнсіц вашых не баюся,
Мне ўсё цяпер вядома і відно.
Збіць з панталыку маладога —
На гэта розуму ў вас многа —
А вось вы нам утрыце хвігай нос.

Мефістофель

Заўсёды думае малакасос,
Што сам да ісціны дарос,
Хоць з вопыту старых яму ці мала
Крупінак мудрых ісцін перапала,
Крычыць, што сам дайшоў да ўсіх навук
І што настаўнік быў — блазнюк.

Бакалаўр

Шальмец! Любы настаўнік неахвочы
Выкладваць вучням шчыра праўду ў вочы.
Адзін дадасць, другі крыху адкіне,
Каб гадаваць цікаўных на мякіне.

Мефістофель

Мы маем час на ўсё; ці так даўно вы
Вучыліся, а ўжо вучыць гатовы.
Паспелі вы за некалькі гадоў
Набрацца вопыту ад нас — дзядоў.

Бакалаўр

Нашто нам вопыт ваш! Адна мана! —
Мы дужыя сваім дыхтоўным духам.
А вашым намаганням, вашым зрухам
Не больш як пстрычка ў лоб — цана.

Мефістофель (памаўчаўшы)

Бадай што, так. Здаецца мне парою,
Што я з пустою галавою.

Бакалаўр

Хвалю цябе, крытычны дзед,
За тое, што прызнаўся напаслед.

Мефістофель

Збіраў рупліва золата крупіцы,
Знайшоў, выходзіць, — парахно.

Бакалаўр

Згадзіся, чэрап твой усё адно
Што той парожні на паліцы?

Мефістофель

Не знаеш, дружа мой, які ты грубы.

Бакалаўр

У немцаў толькі лгун салодзіць губы.