Step by Step in Esperanto

814. PO, POR. Mi aĉetis tri pomojn po du pencoj (at 2d. each). Mi aĉetis tri pomojn por du pencoj (for 2d. the three).

815. Vendi po funto (pofunte), by the pound, a pound at a time. Pagi popece, by the piece; pohore, by the hour. Verŝi pogute (pobarele). Pomalgrande, podetale, retail. Pograndisto, a wholesaler.

816. Juna arbo havis sep branĉojn. En Majo ĉiu branĉo havis dek foliojn. Novaj folioj kreskis po dek monate sur ĉiu branĉo. Kiom da folioj estis sur la arbo post ok monatoj? (1191).

Du vagonaroj iris de Belurbo ĝis Verdmonto kaj revenis. La unua iris po 60 mejloj hore kaj revenis po 30 mejloj. La dua iris po 45 mejloj ambaŭdirekte. Kiu revenis unue? (1191).

“Kion vi faras?” “Ni ludas esti (at being) leterportistoj. Al ĉiu domo en la strato ni portas po unu letero, kaj ĵetas ĝin en la leterkeston.” “Sed kie vi trovis tiom da leteroj?” “En la sranko de panjo: ili estis kunligitaj per rozkolora rubando.”

817. Mi dissendis po unu ekzemplero (copy). El ĉiuj bestoj enkonduku po unu paro en la arkeon. Mi prenis el vi dek du virojn, po unu viro el tribo. Levu ĉiu po unu ŝtono. Al ĉiu el la infanoj mi donis po tri pomoj. Elektu po tri homoj el ĉiu tribo. Staru en du vicoj, po ses en vico. La viro havis sur la manoj kaj sur la piedoj po ses fingroj, sume dudek kvar. Se mi legos en ĉiu tago po dek kvin paĝoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj. Obadja kaŝis la profetojn en kavernoj po kvindek homoj.

818. (a) Pears are sold at 6d. a lb. He ran at the rate of six miles an hour. Give them six apples apiece. I ran at the rate of eight miles an hour. I work eight hours a day. Take three books each. Read this book at the rate of two chapters daily. Buy me three shillings worth of tea at 2s. a lb.

(b) Kiom kostas afranki poŝtkarton (leteron al Francujo)? Kiom kostas sendi telegramon? Po kiom da mejloj oni povas iri en unu horo piede (bicikle, aŭtomobile, vagonare, aeroplane)?

The Accusative «-n» (Recapitulation)

819. We have already seen that the letter n may show

(a) THE DIRECT OBJECT OF A VERB (295, 306).

(b) MOTION TOWARDS (almovo). Here n replaces the preposition al (442, 544).

It may show also

(c) TIME (date, hour, duration); MEASURE (distance, height, length, quantity, weight, etc.); VALUE (cost, etc.). Here n replaces je or some other preposition (dum, ĝis, po, etc.).

820. As a matter of fact, all these three uses of n are merely various applications of one principle: THE LETTER N REPLACES AN OMITTED PREPOSITION. (Examples of n replacing al, dum, pri, por, have already been met in 349).

This is true even in the case of (a) Cp. Mi manĝas pomon, I eat an apple = Mi manĝas je pomo, I am eating OF (nibbling A T) an apple; I am eating (as regards) an apple.

821. If both forms are equally clear, it is possible to use either a direct object (n and no preposition), or an indirect object (a preposition and no n) (350). If, for example, as a translation of She laughed at him, neither Ŝi ridis al li, kontraŭ li, pri li, nor pro li, expresses your exact meaning, or if you are not sure what you do mean, or if you do not wish to be too precise, you can say Ŝi ridis je li, or ŝi ridis lin (Cp. She derided him).

Similarly: li sopiris al (por, je) la hejmo, or, li sopiris la hejmon, he longed for home. Ŝi lamentis pri (pro, je) la perdo, or, Ŝi lamentis la perdon, she bewailed the loss.

822. Ŝi restis du horojn (dum du horoj), she stayed two hours. La infano ploris la tutan nokton (dum la tuta nokto), the child cried all night. Li kuris tri mejlojn (je, tra, tri mejloj), he ran three miles. La pomoj kostis ses pencojn (po ses pencoj) por funto. The apples cost sixpence a pound. Li naskiĝis la sepan (en la sepa) de Marto. Iru lundon (je lundo, en lundo). La skatolo estis longa du futojn (ĝis du futoj), larĝa unu futon, kaj alta naŭ colojn (2ft.×1ft.×9in.). La bebo pezis (weighed) dek funtojn. Mi restos ok monatojn.

823. Lavu tutan jaron, negro ne blankiĝos. Li havas ĉiun horon alian moron. Sidas gasto minuton, kaj vidas la tuton.