Step by Step in Esperanto

Li estas tie, Li tie estas, Estas li tie, Estas tie li, Tie estas li, Tie li estas, all mean He is there. Any one of these forms, with Ĉu in front, means Is he there?

84. An unusual order may emphasize a particular word. Thus: Ĉu tie li estas? Is it there that he is?

85. Sometimes, in conversation, ĉu is omitted, the question being implied by the tone of voice. Li estas tie? He is there? But this is not usual.

86. Do NOT use ĉu and a Ki- word together. Ĉu kie li estas? (=Tell me whether where he is?) is nonsense.

(a) Ĉu la filoj de la filo estas la nepoj? la onklino estas la fratino de la avino? la avo estas la frato de la patro? la patro estas la edzino de la patrino? tomato estas frukto aŭ legomo? pasero estas floro aŭ birdo? la floroj tie estas rozoj aŭ tulipoj? la muro estas en la pordo, aŭ la pordo en la muro? estas libro sur la pupitro, aŭ ne? vi estas edzo aŭ fraŭlo?

87. NE and ĈU are used similarly with other verbs. Ĉu li kantas? Does he sing? Is he singing? Ĉu vi komprenas? Do you understand? Jes, mi komprenas, Yes, I do. Ne, mi ne (komprenas), No, I don’t.

(a) Spegulo ne flatas, a mirror doesn’t flatter. La afero ne urĝas, the matter is not urgent. Demando ne kostas, a question doesn’t cost (anything). Plumo ne sentas, papero silentas, the pen does not feel, the paper is silent. Mi ne timas, I’m not afraid.

(b) He doesn’t think. An elephant doesn’t forget. She isn’t asleep. You arerit listening. The boy is not afraid. The sun isn’t shining. She doesn’t understand.

(c) Ĉu vi aŭskultas? Ĉu li kuŝas? Ĉu ŝi laboras? Ĉu ili legaa aŭ skribas? Ĉu tio sufiĉas?

(d) Are you paying attention? Is the baby asleep? Is May talking? Is the baby crying? Do you understand? Is it urgent? Is the moon shining?

(e) Ĉu vi legas aŭ skribas? staras aŭ sidas? Ĉu Tom laboras aŭ ludas?

88. Ne precedes the idea it negatives. Compare: La patro legas, sed la patrino ne legas. La patro legas, sed ne la patrino. Make similar sentences.

89. Ne is used also in orders. Ne parolu! Don’t talk! Ne forgesu! Ne staru, sed sidu! Legu, sed ne traduku! Silentu, sed ne dormu. Ne timu! Ne flatu!

«Do», «nu»

90. DO = then, so (a weak form of therefore). Do vi estas Kimro? So you’re a Welshman? Kie li estas, do? Where is he, then? Kio do estas tio? Then what is that?

NU = Well! Now! Well now! Nu, do, kiu vi estas? Well, then, who are you? Nu, parolu! Now! speak!

N.B. Do and nu are argumentative, exclamaiory: they have no relation to then and now of time.

(a) Mi estas Anglo. Nu, vi ne estas mi. Do vi ne estas Anglo!

91. From here onwards free use should be made of question and answer (demando kaj respondo).[16]

«Ĉu?»« Ĉu ne?» (Special Use)

92. English has a way of saying that a thing is so, and then asking whether it is not; or of saying that it is not, and then asking whether it is? Thus: You sing, don’t you? You don’t sing, do you? Esperanto says, similarly: Vi kantas, ĉu ne? Vi ne kantas, ĉu? (Ĉu ne? is the French n’est-ce pas?).

When asked “You’ll have some more, won’t you?” an old Quaker replied “Friend, first thou speaks an untruth, then thou asks a question!”

(a) He forgets, doesn’t he? I’m not an idiot, am I? That’s Miss Brown, isn’t it? You understand, don’t you? They’re not listening, are they? You aren’t afraid, are you?

«Apud», «sub», «super»

93. APUD, close-to, near, by, beside.

SUB, under, underneath, beneath, below.

SUPER, over, above. Cp. sur, on (touching).

94. N.B. There may be many English words to express one meaning. And one English word (e.g. box) may have many meanings. TRANSLATE MEANINGS, NOT WORDS.