Quo Vadis

— Zdziaruć z ciabie, spadaru, dyj mahčymuć parušyć sakret. Abarmotaŭ u Rymie josć stolki, kolki piasku na arenie; kab ty viedaŭ, adnak, jak daražacca, kali sumlenny čałaviek patrabuje ichniaha razbojnictva. Nie, dastojny trybunie! Anuž by vihiły spajmali? Dyj pryznalisia, chto ich naniaŭ? A mianie nie vyjaviać, imia bo majo nie viedacimuć. Čamu b nie davieryć mnie, bo, nie kažučy ŭžo ab majoj sumlennasci, pamiataj, raschodzicca tut pra dzvie inšyja rečy: pra maju ŭłasnuju skuru dy pra abiacanuju mnie zapłatu.

— Kolki ž chočaš?

— Patrebna mnie tysiača sestercyjaŭ, padumaj bo, spadaru, sam: mušu znajsci sumlennych abarmotaŭ, takich, jakija b, uziaŭšy zadatak, nie prapali b z im razam biez viestak. Za dobruju rabotu — dobraja zapłata! Prydałosia b taksama i mnie što-niebudź na abmyccio sloz pa Hłaŭku… Pierad bahami klanusia, jak mnie dorah jon! Kali siannia dastanu tysiaču sestercyjaŭ, za dva dni duša jaho budzie ŭ Hadesie, i tam tolki (kali dušy naahuł majuć pamiać i dar mysli) paznaje, jak spahadaŭ ja jamu. Ludzi znajducca choć by j siannia, zahadaju im, što ad zaŭtrašniaha viečara za kožny dzień žyccia Hłaŭka zdymaju im pa sto sestercyjaŭ. Maju taksama adzin pomysieł, jaki vydajecca mnie biespachibnym.

Vinić jašče raz pryabiacaŭ jamu žadanuju sumu, ale zabaraniŭ dalej havaryć ab Hłaŭku, a zamiest taho spytaŭ, jakija bolš prynosić naviny, dzie praz apošni čas byŭ, što bačyŭ dy što vysledziŭ. Ale Chiłon nie šmat novaha moh jamu skazać. Byŭ jašče ŭ dvuch damoch malitvy i zvažaŭ rupna na ŭsich, asabliva na žančynaŭ, ale nie prykmieciŭ nivodnaj padobnaj da Lihiji. Chryscijanie, adnak, byccam uvažajuć jaho za svajho, a pasla vykuplennia Eŭrycyja hanarujuć jaho, jak nasladoŭnika Chrysta. Daviedaŭsia taksama ad ich, što adzin ichni vialiki zakanadaŭca, niejki Pavał z Tarsu, josć u Rymie, u viaznicy, z pryčyny žydoŭskaha na jaho danosu, dyk zadumaŭ paznajomicca z im. Ale najbolš usciešyła jaho inšaja viestka, mienavita: najvyšejšy sviatar cełaje sekty, vučań i namiesnik Chrystovy, jakomu Chrystus pavieryŭ kiraviectva chryscijanstva, majecca taksama chutka pryjechać u Rym. Usie chryscijanie, viedama, staracimucca pabačyć jaho dy pasłuchać navučannia. Majucca być vialikija zboryščy, dzie i jon, Chiłon, zrazumieła, budzie prysutny, a nat mahčyma ŭviesci tudy i Vinicija. Tady znojduć Lihiju napeŭna. A jak nie budzie Hłaŭka, nie budzie j niebiaspieki. Pomscicca, peŭna, moža i pomscilisia b, ale naahuł heta spakojnyja ludzi.

Tut Chiłon pačaŭ raskazvać z peŭnym podzivam, što nikoli nie bačyŭ miž imi raspusty, atručvannia studniaŭ i vadalivaŭ, nie dasledziŭ, kab byli niepryjacielami rodu ludskoha, kab addavali šanavannie asłu ci jeli miasa dziaciej. Nie, hetaha nie bačyŭ. Peŭnie znajdzie miž imi j takich, jakija za hrošy spratajuć Hłaŭka, ale ichniaja navuka, nakolki jamu viadoma, nie zaachvočvaje da nijakaha złačynstva, naadvarot, nakazvaje daravać vinavatamu.

Vinić pryhadaŭ sabie, što kazała jamu ŭ Akte Pamponija Hrecyna, i naahuł hutarki Chiłona słuchaŭ z radasciaj. Chacia pačuccio jaho da Lihiji vyhladała by nianavisć, rabiłasia jamu, adnak, lahčej, jak pačuŭ, što navuka, jakuju i jana i Pamponija vyznavali, nie była ani złačynnaju, ani pluhavaju. Radziłasia, adnak, u im niejkaje pačuccie, što mienavita jana — taja tajemnaja niaznanaja česć dla Chrystusa — stvaryła propasć miž im i Lihijaj, dyk pačaŭ adnačasna i bajacca taje navuki, i nienavidzieć jaje.

XVII

Chiłon sapraŭdy maniŭsia z svietu zviesci Hłaŭka, čałavieka choć užo ŭ hadoch, ale jašče ciepiatkoha. U tym, što kazaŭ Viniciju, była kroška praŭdy. Viedaŭ jon u svajim časie Hłaŭka, zdradziŭ jaho, pradaŭ razbojnikam, pazbaviŭ siamji, majomasci i vydaŭ na mord. Zhadvaŭ, adnak, pra heta z lohkaju dušoju, bo kinuŭ jaho kanajučaha nie ŭ haspodzie, ale ŭ poli pad Minturne, nie spadziejučysia taho, što Hłaŭk vyližacca z ran i pryjdzie ŭ Rym. Dyk sapraŭdy, spatkaŭšy jaho ŭ domie malitvy, spałochaŭsia i ŭ pieršaj chvilinie chacieŭ zračysia ŭsiakich pošukaŭ Lihiji. Ale z druhoha boku, bajaŭsia šče bolš Vinicija dy Piatronija. Dyk chutka na ŭspamin ab hetych mahutnych patrycyjach pakanaŭ u sabie chislivasć. Dumaŭ: lepš mieć małych vorahaŭ, jak vialikich, i, choć truslivaja natura jahonaja ŭzdryhałasia pierad kryvavymi sposabami, pastanaviŭ zamardavać Hłaŭka pry dapamozie trecich ruk.