Мінскі напрамак. Том І

Другую ноч на поплаве дзяжурыла некалькі групак людзей. Усе атрады былі ўжо гатовы да выступлення. А камбрыг усхвалявана, нецярпліва прыслухоўваўся да начнога шуму. Сонна пастрэльвалі недалёка кулямёты, раскаціста бухнулі некалькі разоў гарматы. Сёння ён непакоіўся яшчэ больш: «Прыляціць ці не прыляціць?» Пазіраў у хмурнае неба, слухаў, як шуміць угары, у лісці, вецер. Надвор'е было мала лепшае, як учора. Камбрыг раз-по-раз запальваў кішанёвы ліхтарык і, падставіўшы пад святло гадзіннік, паглядаў на яго.

А што, калі не прыляціць? Ермакоў адчуваў, як сэрца пачынае біцца мацней i нібы напаўняецца холадам. Пойдзем на прарыў усё роўна. Ен можа ў дзесяты раз, седзячы тут, стараўся перабраць у думках, ці ўсё зрабіў, што належыць, да выступлення.

Прайшла гадзіна, другая, а самалёта не было. Ермакову не сядзелася, ён то выклікаў сувязных ідаваў загады, то неспакойна хадзіў i, каб сцішыць нецярплівасць, насвістваў песню. Блізка апоўначы ён улавіў далёкі гул самалёта. Камбрыг пачуў, відаць, раней за іншых, бо ўсе яшчэ маўчалі. Гул, спачатку вельмі ціхі, падобны на шум пчалінага рою, паступова мацнеў.

— Ідзе! Самалёт!—загаманілі ўзрушана навокал.

Ермакоў загадаў, каб запалілі вогнішчы. Увесь поплаў ажыў, там i тут заблішчалі ў цемры агні.

Самалёт набліжаўся, гул перайшоў у рэзкі рокат. Раптам ён сціх. Выключыўшы маторы, нявідны самалёт стаў ціха падыходзіць да поплаву. Усе ўбачылі яго чорны абрыс зусім блізка, над самымі дрэвамі. Шырокія вялікія крылы пранесліся ў цемры над поплавам, як віхор, ca свістам i шолахам, i праз хвіліну камбрыг заўважыў каля сябе цьмг.яы абрыс парашута, які адносіла ўбок.

Ён сам разам з трыма партызанамі кінуўся да парашута. Гэта быў мяшок, напакаваны скрынкамі. «Напэўна, патроны». Ермакоў хутка перарэзаў стропы, якімі пакунак быў прывязан да парашута, i загадаў несці.

Мяшок быў такі важкі, што два здаровыя хлопцы ледзьве паднялі. Адзін з ix сумысля закрактаў з натугай i сказаў задаволена:

— От, кабан! Пудоў на сем!..

Развярнуўшыся, самалёт зноў прайшоў над поплавам. Гітлераўцы, апамятаўшыся, адкрылі ўслед яму страляніну, наўздагон паляцелі рознакаляровыя ніткі трасёраў — сінія, жоўтыя, белыя. Самалёт, равучы магутнымі маторамі, пачаў набіраць вышыню. Не вяртаючыся больш сюды, ён пайшоў назад, дадому, i стаў паступова аддаляцца. Гэта было чуваць па гулу, які ўсё суцішаўся.

— Дзякуй, дзякуй, дружок!.. — сказаў Ермакоў невядомаму лётчыку.

Яму хацелася завіхацца, камандаваць.

— Ну, як, Мамедаў, цяпер можна ваяваць? А-а, Мамед?! — крыкнуў ён весела партызану, што прынёс мяшок.

— Заўсёды трэба, калі камандзір загадвае, — адказаў разважліва хлопец. — Але цяпер лепш. Патроны ёсць, гранаты ёсць, усё ёсць!

Партызаны зносілі мяшкі ў адно месца. Калі сабралі ўсё, выявілася, што двух мяшкоў не хапае — мусіць, упалі ў размяшчэнне немцаў ці ў лес. Прадстаўнікі ад атрадаў, якія стаялі па-ранейшаму на баявых пазіцыях, неадступна хадзілі каля Ермакова. Сачылі за кожным рухам камандзіра i камісара, якія распорвалі мяшкі, стараліся дапамагчы, трэба ці не трэба. Калі Ермакоў пачаў размяркоўваць, прасілі, каб ім вызначылі больш, даводзілі сваё права на гэта.

Як толькі камбрыг падзяліў усё, партызаны, павесялелыя, сталі разыходзіцца, амаль не адчуваючы на сябе прыемнага цяжару скрынак з патронамі i гранатамі.

Неўзабаве атрады сталі непрыкметна i хутка збірацца да месца, адкуль брыгада павінна была пачаць прарыў.

Атрад Кутузава размяшчаўся ціха ў негустым лясочку перад самымі «варотамі», наперадзе іншых; два другія атрады стаялі за імі, справа i злева.

Партызаны садзіліся на сырую, вільготную ад расы зямлю, стараючыся не бразгаць зброяй, шэптам перагаварваліся.

— Эх, каліна-маліна, зацягнуцца б, — уздыхнуў Шашура, — хоць бы «бычка»!.. А, Вась?— сказаў ён да Крайко, які сядзеў поруч. — У сярэдзіне, як у пажарным насосе, смокча... Ну, проста, у пячонцы смаліць.

— От, знайшоў аб чым шкадаваць! — абыякава адгукнуўся Вася. — Людзі думаюць пра жыццё, а ты пра «бычка».

— У каго якая схільнасць, Вась... Ты, скажам, некурашчы i не разумееш, што такое — хацець курыць!..

Ён шумна ўздыхнуў:

— Эх, брат, хочацца зацягнуцца!..

Уздыхнуўшы яшчэ раз ад гэтай нягоды, сказаў:

— А жыццё? Чаго пра яго думаць, Вась?! Жыць будзем, калі не памрэм!.. Чаго ж тут думаць?..

Наводдаль ад ix, між жанчын, сядзела Ніна маўклівая, нерухомая, прыціскаючы да сябе Гальку, якая спала на яе каленях.

«Спіць i хоць бы што... Няхай спіць!» У Ніны была такая пяшчота да дзяўчынкі, нібы гэта была яе родная дачушка. Яна ў гэты вечар чамусьці асабліва багата думала пра дачушку. Дзе цяпер Людка? Таксама, можа, спіць...

Ніна адчула, як свежы халадок прабег ад шыі па спіне. Яна кінула позірк у неба. Угары ў галлі мігцела зорка. Па верхавінні дрэў трывожна хадзіў вецер. Hiбы яго таксама непакоіла чаканне бою. Унізе было цёмна i сыра, як у глыбокім склепе. Галя спрасонак паварушыла ад холаду плячыма, прыціскаючыся да Нініных грудзей.

— Cпi, cпi! — Ніна накрыла яе краем свайго жакета.

«Чаго гэта яны марудзяць?» — падумала яна пра Ермакова i Тураўца.