Ислам модернизациясы. 1 Б?лім

Соларды? бірі: «Уа, Алла, сада?а берушіге жа?сылы? бер!» дейді. Ал екіншісі: «Уа, Алла, сада?адан тыйыл?анды жой!» дейді. Сада?аны? та?ы бір пайдасы – періштелерді? д??асы. Оны? пайдасы зор, ?йткені періштелер к?н?сіз жаратылыстар ж?не Алла?ты? оларды? д??асын ?абыл етпеуіне еш себеп жо?. Сонды?тан сада?а бізге екі есе пайда береді. «Сада?а беруге асы?ы?ыздар! Расында, ?иынды? оны же?е алмайды». Б?л хадисте сада?аны? сауабы туралы айтылып ?ана ?оймай, оны? ?ал?ан болатыны, адамды ?иыншылы?тардан са?тайтыны айтыл?ан. ??ран К?рімні? «Темір» с?ресінде: «Алла?а ж?не Оны? Елшісіне иман келтірі?дер ж?не Оны? сендерге берген ны?метінен ж?мса?дар. Сендерден иман келтіріп, ж?мса?андар ?шін ?лкен сауап бар» (57:7). Алла Та?аланы? ?асиетті кітабы ??ранда м?сылмандар?а: «Сендерге берген мал-м?лкімізден ж?мса?дар» (63:10) деп ша?ырады. Алла Та?ала: «Сада?а берсе?із, б?л керемет. Ал егер кедейлерге сада?а беріп, оны жасырса?дар, б?л сендер ?шін одан да жа?сы» (2:271). ?асиетті ??ран Кітабыны? «Сиыр» с?ресінде Алла Та?ала: «Ал?ан ны?меттері?нен ж?не жер бетінде сендер ?шін ?сірген н?рселерден сада?а бері?дер ж?не сада?а ретінде жаманды?ты беруге ?мтылма?дар. …» (2:267). Бас?а хадистерде де осы та?ырып?а сілтемелерді табу?а болады: Муслим жеткізген хадисте М?хаммед пай?амбар: «Алла Та?ала жа?сылы?тан бас?а ешн?рсені ?абылдамайды!» деген. «Сиыр» с?ресінде Алла Та?ала: «Мал-м?лкін Алла жолында ж?мса?андар ж?не сада?аларын ?орлаумен бірге жасама?андар ?шін Раббыларыны? алдында сауап бар. Олар ?ор?ынышты білмейді ж?не ?ай?ырмайды» («Ба?ара» с?ресі, 262-аят).

?ажылы? – бесінші парыз

Меккеге ?ажылы?, егер физикалы? ж?не материалды? м?мкіндік болса, ?мірінде кемінде бір рет жасалады. ?ажылы? зул-хижжа айыны? 12-ші айыны? 7-10 к?ндері аралы?ында болады. Ол Харам мешітіне, ?с-Сафа мен ?л-Маруа т?белеріне ж?не Меккені? бас?а да киелі жерлеріне бару, сондай-а? ?рт?рлі тазарту р?сімдерін орындаудан т?рады. ?сынылатын, біра? міндетті емес іс-шаралар?а М?динада?ы М?хаммед пай?амбарды? ?абірін зиярат ету кіреді. ?ажылы? парызын ?тегендер ?ажы деген ??рметті ата??а ие болып, м?сылман ?о?амында ерекшеленеді, алайда ?абыл бол?ан ?ажылы? – ата? ?шін емес, ерекшелену мен ма?тану ?шін емес, ?з а?ыреті? ?шін бар?ан ?ажылы?. ?жымды? ?ажылы?пен бірге жылды? кез келген уа?ытында орындалатын умра деп аталатын жеке ?ажылы? бар.

Сенім ілімі

Исламда шіркеу сия?ты институт жо?, христианды?та?ыдай догма да жо?. Ислам іліміні? негізгі ережелері ??ран К?рімде ж?не М?хаммед пай?амбарды? с?ннетінде баяндал?ан. М?сылманды? к?з?арас бойынша олар Аянны? ?рт?рлі т?рлерін білдіреді ??дайдан келетін («??дай айт?ан») ж?не Пай?амбарды? ?зіне тиесілі («??дайды? рухымен жазыл?ан»). Суннизмде бір ??дай?а, періштелерге, Жазбалар?а, пай?амбарлар?а, ?иямет к?ніне ж?не та?дыр?а сену ?а?идаларынан т?ратын канонды? сенім ілімні? бір т?рі дамыды. ??ранда?ы ?лемні? суреті теоцентристік ж?не белгілі бір ма?ынада антропоцентристік. Ислам антропологиясы христиан антропологиясынан айырмашылы?ы, «бастап?ы к?н??а» аса м?н бермейді, ??дай Адам мен Хауа ананы? к?н?сін кешірді, б?л Иса М?сіхті? ?зін-?зі ??рбан ету ?ажеттілігін жояды. Алла барлы? н?рсені? жал?ыз ж?не ??діретті Жаратушысы, оны? на?ты бейнесі жо? ж?не Исламда?ы жал?ыз ??лшылы? нысаны болып табылады. ??дай б?рін білуші ж?не барлы? жерде бар, ?лемні? абсолютті билеушісі. Аса ?ам?ор ж?не ерекше Мейірімді Раббысы ?немі жаратыл?андарына ризы? беріп, олар?а ?немі ?ам?орлы? жасап отырады, ал б?лікшілермен (имансыздар, к?н??арлар) ?те к?шті ж?не ?атал. ?р н?рсе Оны? абсолютті бірлігіне, хикметіне ж?не кемелдігіне ку?. Ислам ?ата? монотеизмді (таухид) талап етеді. Алланы? бірегейлігіне сену ж?не о?ан бой?сыну – иманны? негізі. ?згеге ??лшылы? ету (ширк) е? ?лкен к?н?. Ислам иудаизм мен христианды??а ?ара?анда унитарлы? принципті ж?зеге асыруда?ы ?ата?ды? пен ж?йелілікті талап етеді. Ислам ?шбірлік ж?не Инкарнация сия?ты христианды? догмалардан толы?тай бас тартады, оларда шынайы монотеизмнен ауыт?уды к?реді. П?т?а табынушылы?тан ?ор?ып, Ислам діні тек ??дайды ?ана емес, адамдар мен жануарларды да бейнелеуге тыйым салады.

Періштелер (малайка) – Алланы? ?алауын с?зсіз орындайтын н?рдан жаратыл?ан жаратылыстар. Е? танымал періштелер: Ж?бірейіл пай?амбарлар?а ила?и аянды к?зетіп, жеткізеді; Микаил барлы? жаратылыстарды? та?амына ?ам?орлы? жасайды; Исрафил ?иямет к?ніні? келетінін ж?не ?лгеннен кейін ?айта тірілуін хабарлайды; ал ?лім періштесі Азраил ?лгендерді? жанын алып кетеді. Ж?ннатты Ридуан періште, ал тоза?ты М?лік періште бас?арады. ?рбір адам?а ?ам?оршы періштелер ж?не оны? барлы? ?рекеттерін ?иямет к?ні алатын кітап?а жазатын екі періште та?айындалады. Рухтар ?лемі періштелерден бас?а жындар ?лемінен т?рады, оларды? негізгісі ??ла?ан жын Ібіліс (Шайтан атанды). Ібіліс Алла жарат?ан Адам?а с?жде етуден бас тартты, б?л ?шін Алла оны ?ар?ады, біра? о?ан ?иямет к?ніне дейін адамдарды аз?ыру ??діретін берілді.