Universala Metodo

instruktisto, do dil objekto en la relatata frazo) ne havas aparta inklineso a (por)

diligente lernar.

o Donacar felicigas plu multe kam recevar.

o En la exkurso ni amuzis ni ultre altro per koliar fragi.

o Demandar pardono pro eroro ne esas defekto di bone edukita homo.

o Ma flatar defekti di onu, me ne prizas (ta infinitivo kun olua objekto esas rekta

komplemento al verbo prizar}.

5. Infinitivo esas ofte komplemento ad ula vorto en la relatata frazo, do preske sempre

en la chefa frazo. Takaze la infinitivo uzesas sen prepoziciono. Ma on povas anke per

prepoziciono juntar la infinitivo por plu precize klarigar la frazo.

Infinitivo esas komplemento:

0. A verbo:

o Anke prezente la siorini ne ja sucesis tote liberigar su de ta kustumo.

o Il pretendas vidir me ante ok du en la palaco.

o Me permisas a me explikar a vu pro quo me agis tale e ne altre.

o Kande vu esos veninta apud la pordo, suficos poke frapar ita.

a. A substantivo:

o La skopo di nia Uniono unionar omna adheranti di nia idiomo esas

atingebla nur se omna Unionani penas explikar a ne-Unionani ke nur

potenta societo povos exercar sat granda influo a la guvernistaro por

venkar la diversa misjudiki pri nia ideo.

o Sklavi ne havis la yuro (di) laborar por lia intereso ma la devo (di) gardar

la intereso di lia patrono.

b. Ad adjektivo:

o La regimento esas pronta (por, ad) atakar l’adversi.

o Esas tre agreabla a ni audar ke nia vicini esis tre kurajoza (por) gastigar

dum ta nokto la desertinto.

1. Se infinitivo ne esas absolute bezonata komplemento a vorto en la chefa frazo, on

juntez la infinitivo per prepoziciono al frazo.

Exempli:

o Kelki opinionas ke onu ne povas juar la vivo sen drinkar alkoholaji.

o Quala rekompenson il povus recevar per akuzar ta homi?

o Me konocas nur un modo (di) venjar su en tala kazo; bastonagar tala kanalii.

o Vice vartar ankore poka tempo, il quik departis pos recevir ta informo.

51

A 21. (Adjuntajo) – Derivo di adverbo

2. De substantivo (videz D 2)

3. De prepozicioni:

antee, apude, avane, cise, cirkume, dope, dume, extere, fore, kontree, kune, pose,

proxime, sube, supere, trae, transe, ultree, vice.

Exempli:

o La depeshisto ja esis tante fore ke mea voco ne plus atingis ilu.

o Ni omni kune iris che il; ma ni ne renkontris il heme (en ilua hemo).

o Lor la situeso dil mobli esis yena: inter la du fenestri ibe avane esis la divano,

hike apud ica parieto la piano ed apude tableto kun muzikalaji, ed kontree apud

la parieto sen fenestri bufeto stacas.

o Supere en la triesma frazo ni explikis quale ta experimento exekutesas.

Noto 14. On uzas extere vice eke, interne vice ene.

Exempli:

o Extere il ne revelas iraco, ed ilua traiti esis tote tranquila, ma interne esis tote

altro.

o Acensez ta altajo! De supre vu vidos til profunde en la laterala valo en qua este

albergo esas tote proxime apud pinto di bosko. Ta esas vua dezirata skopo.

C 13. Participo dil pasivo

Same kam en la aktivo ni havas anke en la pasivo tri participi:

Prezento: am a ta

Pasinto: am i ta

Futuro: am o ta

A 18. (Adjuntajo) – Derivo di substantivo

3. De participo pasiva:

o Preske nur personala nocioni:

abonito, akuzato, alaktato, amato, amatino, arestato, citato, damnito, delegito,

deputito, edukato, erudito, favorato, favoratino, federito, interesato, invitato,

jubileato, kaptito, kastrito, komisito, kondamnito, konocato, kreito, kuracato,

maskito, operacito, paralizito, pensionato, proskribito, protektato, rafinito,

reformito, rekrutito, relegito, salariato, sendito, tutelato.

o Anke kozala nocioni:

kompozito, opozato, relatato.

C 14. Kompozita tempala formi dil pasivo

Quale la formi dil aktivo, tale la formi dil pasivo formacesas per la participo di pasintoe la

korespondanta tempala formo dil helpanta verbo:

Perfekto: me es as am ita

Plusquamperfekto: me es is am ita

Futuro dil pasinto: me es os am ita

Kondicionala dil pasinto: me es us am ita

52

C 15. Sintezala formi

La simpla tempi di pasivo povas abreviesar por juntar la helpanta verbo ( esar) a la radiko dil

chefa verbo. Do:

Prezento: me ames as vice

me

es as

amata

Imperfekto: me ames is vice

me

es is

amata

Futuro: me ames os vice

me

es os

amata

Kondicionalo: me ames us vice

me

es us

amata

Imperativo ed Optativo: me ames ez vice me es ez amata Infinitivo dil prezento: ames ar

vice

es ar

amata

Infinitivo dil futuro: ames or

vice

es or

amata

Infinitivo dil preterito: ames ir