Quo Vadis

Vyjduć, ale viečaram centuryjon z vajackim addziełam pryniasie prysud smierci Aŭlusu, Pamponiji Hrecynie, a Lihiju zabiare nazad u pałac, i tady ŭžo niama joj ratunku. Kali Aŭły prymuć jaje ŭ svoj dom, smierć dla ich nieminučaja.

Lihija j ruki apusciła. Niama rady. Pierad joju była zhuba Płaŭtaŭ abo jejnaja. Idučy na bankiet, mieła nadzieju, što Vinić i Piatroni vyprasiać jaje ŭ cezara dy addaduć Pamponiji, a ciapier užo viedała, što heta jany nabuchtoryli cezara, kab zabraŭ jaje ad Aŭłaŭ. Niama rady. Cud chiba moh by vyrvać jaje z hetaj proćmy. Cud i Božaja moc.

— Akte, — adazvałasia rospačna, — ci čuła ty, što kazaŭ Vinić: jamu cezar mianie padaryŭ, i siannia ŭviečary pryšle niavolnikaŭ dy zabiare mianie ŭ svoj dom?

— Čuła, — pacvierdziła Akte.

I, razvioŭšy rukami, zamoŭkła. Rospač Lihiji nie ŭzvarušyła jaje. Jana ž bo sama była kachankaju Nerona. Serca jejnaje, choć dobraje, nie ŭmieła hłyboka adčuć ahidy takich adnosinaŭ. Jak byłaja niavolnica, zanadta zžyłasia z pravam niavoli, dyj, akramia taho, kachała j dahetul Nerona. I kali b schacieŭ viarnucca da jaje, praciahnuła b da jaho ruki, jak da ščascia. Razumiejučy ciapier jasna, što Lihija abo musić stać kachankaju maładoha prystojnaha Vinicija, abo vystavić siabie j Aŭłaŭ na zhubu, prosta nie ciamiła, jak dziaŭčyna mahła chistacca.

— U domie cezara, — adazvałasia pa chvilinie, — nie było b tabie biespiačniej, čym u domie Vinicija.

I ŭdum joj nie pryjšło, što, choć havaryła praŭdu, słovy jejnyja aznačali: «Zhadzisia z dolaj i stańsia paluboŭnicaj Vinicija». Ale Lihiju, na vusnach jakoje šče nie zastyli jahonyja pochatnyja, moŭ žar palučyja całunki, na samy ŭspamin zalivała ad soramu kroŭ.

— Nikoli! — adazvałasia burliva. — Nie zastanusia ni tut, ni ŭ Vinicija, nikoli!

Akte zdziviła hetaje ŭzburennie: — Niaŭžo, — spytała, — Vinić tabie taki nialuby?

Lihija nie mahła adkazać, znoŭ pačała płakać. Akte prytuliła jaje da hrudziej dy pačała ŭciašać. Ursus ciažka sop i zaciskaŭ kułaki: jon mocna lubiŭ svaju kniazioŭnu i nie moh spakojna hladzieć na jejnyja slozy. U jahonym lihijskim paŭdzikim sercy ŭzdymałasia achvota viarnucca ŭ zalu, zadavić Vinicija, a kali treba, dyk i cezara; bajaŭsia, adnak, svaje spadaryni, nie budučy peŭnym, ci hetki ŭčynak, jaki adrazu pakazaŭsia jamu prostym, byŭ by adpaviednym dla vyznaŭcy Baranka ŭkryžavanaha.

Akte, utuliŭšy Lihiju, pačała znoŭ pytać: — Niaŭžo jon tabie taki nienavisny?

— Nie, — apraŭdvałasia Lihija, — nielha mnie jaho nienavidzieć, ja chryscijanka.

— Viedaju, Lihijka. Viedaju taksama z listoŭ Paŭła z Tarsu, što vam niamožna ani zhańbicca, ani bajacca bolš smierci, čym hrachu, ale skažy mnie, ci tvaja navuka dazvalaje vyklikać smierć?

— Nie.

— Dyk jak ža možaš sciahać pomstu cezara na dom Aŭlusaŭ?

Maŭčannie. Biazdonnaja proćma adkryłasia znoŭ pierad Lihijaj. A maładaja vyzvolnica tałkavała dalej: — Pytajusia, bo mnie škada ciabie i škada dobraje Pamponiji, Aŭła dy ichniaha dziciaci. Ja nie ad siannia žyvu ŭ hetym domie j viedaju, čym pachnie cezaravy hnieŭ. Nie! Vy nie možacie ŭciakać adhetul. Pierad taboju adna daroha: prasić Vinicija, kab ciabie addaŭ nazad Pamponiji.

Ale Lihija absunułasia na kaleni, kab prasić kaho inšaha. Ursus niezabaŭna taksama ŭklenčyŭ, i aboje pačali malicca ŭ cezaravym domie na ranniaj zarnicy.

Akte pieršy raz uhledzieła takuju malitvu i nie mahła vačej adarvać ad Lihiji, abiarnutaj da jaje profilem, z padniesienaj hałavoju i rukami dy zahledžanaj u nieba, jak by čakajučy adtul ratunku. Zaranica abliła sviatłom jaje ciomnyja vałasy j bieły pieplum, adbivajučysia ŭ zrenkach, i ŭsia ŭ blasku sama vyhladała by sviatło. U prybledłym jejnym tvary, u raschilenych vusnach, u padniatych rukach dy vačach značna była niejkaja nadziamnaja ekstaza. I Akte ciapieraka zrazumieła, čamu nie moža stacca ničyjoju nałožnicaj. Pierad kolišniaju paluboŭnicaju Nerona jak by adkryŭsia ražok zusim inšaha svietu, čym toj, da jakoha pryzvyčajiłasia. Zumiełasia, hledziačy na henuju malitvu ŭ tym domie złačynstva j hidoty. Niadaŭna zdavałasia joj — niama dla Lihiji ratunku, a ciapier pačała vieryć i spadziavacca čahoś niezvyčajnaha, što pryjdzie niejki ratunak, pryjdzie tak mahutny, što j sam cezar jamu nie zdoleje supracivicca, što z nieba syjdzie niejkaje vojska na pomač dziaŭčynie, abo sonca padsciele pad jaje kasuli i paciahnie da siabie. Čuła ŭžo pra mnohija cudy miž chryscijanami j dumała ciapier, što ŭsio heta, vidać, praŭda, kali tak molicca Lihija.

A Lihija ŭstała ŭrešcie z tvaram, raspramienienym nadziejaj. Ursus padniaŭsia taksama i, prykulnuŭšy la łaŭki, uhladaŭsia ŭ svaju spadaryniu, čakajučy słova.

Vočy jejnyja pamutnieli, i pa xvilinie-druhoj vialikija slaziny pačali kacicca pa tvary.

— Chaj Boh scieraže Pamponiju j Aŭła, — prahavaryła. — Nie možna mnie sciahać na ich pahuby, dyk nie ŭbaču ich bolej.