Quo Vadis

— Ja chacieŭ, kab ty pryhledzieŭsia Eŭniki, i kažu tabie ab joj tamu, što mo i ty šukaješ daloka taho, što josć blizka. Moža, i da ciabie rviecca dzie ŭ tvajich niavolnickich kubikułach serca viernaje i ščyraje. Pryłažy hetki balzam da svajich ran. Kažaš, Lihija kachaje ciabie? Być moža! Ale što ž heta za kachannie, jakoje ciabie vyrakajecca?

Ci heta nie abaznačaje, što nia josć mocnaje? Nie, miły, Lihija — heta nie Eŭnika.

Na heta Vinić: — Usio heta adna tolki pakuta. Bačyŭ ciabie, całujučaha Eŭniku, i dumałasia tady mnie: ot kab mnie tak Lihija adkryła svaju fihuru, dyk pravalisia ty pasla hetaha ŭsio na sviecie skroź ziamlu! Ale sam tolki ŭspamin pra heta ŭzniaŭ žach uva mnie tak, jak by nieraŭnujučy pamyknuŭsia na viastałku abo namahaŭsia zniasłavić bostva… Tak, Lihija — heta nie Eŭnika, tolki ja jnačaj razumieju hetuju roznicu, čym ty. Tabie kachannie zmianiła nozdry, i prahnieš fijałkaŭ, nie viervienu, a mnie zmianiła dušu, dyk, mima majho hora, kachaju Lihiju takoju, jak josć, nie chaču takoje, jak inšyja.

Piatroni pacisnuŭ zdziŭlena plačyma.

— Jak tak, dyk čaho ž kryŭduješ? Nie razumieju ciabie.

Na heta Vinić z haračkaju: — Tak! Tak!.. My ŭžo nie možam razumiecca!

Dy znoŭ zamoŭkli na chvilinu, pasla Piatroni adzyvajecca: — A badaj tvajich chryscijan hłynuŭ Hades! Atrucili ciabie niemarasciu i zrujnavali počuvy žyccia. Badaj ich Hades! Drenna tabie zdajecca, što ichniaja navuka josć dabradziejnaj, bo dabradziejnym josć toje, što daje ludziam ščascie, heta znača: krasu, kachannie i moc, a jany zavuć heta marnasciaj. Nielha nazvać ich i spraviadlivymi, bo kali za zło płacicimiem dabrom, dyk čym ža budziem płacić za dabro?

A pry tym, kali za toje i za heta adna budzie zapłata, dyk našto być dobrym?

— Nie, adpłata nia josć adnolkavaja, tolki jana začynajecca ŭ žycci budučym, nie dačasnym, tak vučać.

— Ja pra toje nie tałkuju: ab tym, ci štoś tam možna budzie bačyć… biez vačej, dyk jašče pahladzimo. Prymiež taho, heta ž niedareki! Ursus zadušyŭ Kratona, bo maje stalovyja muskuły, ale ž naahuł jany chnykały j varony, budučynia da takich nie naležacimie.

— Žyccio ichniaje začynajecca padčas smierci.

— Heta jak by chto skazaŭ: dzień pačynajecca razam z nočču. Ci maješ namier spajmać Lihiju?

— Nie, nie mahu joj złom za dabro płacić, prysiahnuŭ, što hetaha nie rabicimu.

— Ci manišsia pryniać Chrystovu navuku?

— Chaču, ale natura chiba nie scierpić jaje.

— A ci zdoleŭ by zabycca pra Lihiju?

— Nie.

— Dyk sprabuj turystyki.

Niavolniki dałažyli, što hatova sniedannie, ale Piatroni, jakomu zdałosia, što natrapiŭ na dobruju dumku, havaryŭ dalej, idučy ŭ tryklinijum: — Abjezdziŭ ty kavałak svietu, ale tolki jak vajak, jaki zaŭsiody spiašaje na zahadany punkt, nie zatrymoŭvajučysia ŭ darozie. Jedziem z nami ŭ Achajju. Cezar pakul nie razvitaŭsia jšče z namieram tudy pajechać. Budzie zatrymoŭvacca ŭsiudy pa darozie, piajacimie, vianki zbiracimie, sviatyni rabavacimie i ŭrešcie vierniecca, jak tryŭmfatar, u Italiju. Budzie heta niešta padobnaje da karahodu Bachusa i Apałona ŭ adnoj asobie. Aŭhustyjanie, aŭhustyjanki, tysiačy cytraŭ — na Kastara! Varta heta pabačyć, bo sviet ničoha padobnaha nie bačyŭ.

I razłakaciŭsia na łavie vobak Eŭniki za stałom, a jak niavolnik na hołaŭ kłaŭ jamu vianok, havaryŭ dalej: — Što ty bačyŭ na słužbie ŭ Karbułona? Ničoha! Ci zviedaŭ sviatyni hreckija tak, jak ja, katory blizu praz dva hady nie razvitvaŭsia z pravadnikami? Ci byŭ na atocy Radoskaj, ci ahladaŭ miejsca, dzie stajaŭ kałos? Ci bačyŭ u Panopie, u Fakidzie, hlinu, z jakoje Pramietej lapiŭ ludziej, abo ŭ Sparcie jajki, što zniesła Leda, abo ŭ Afinach słaŭny pancyr sarmacki, zrobleny z konskich kapytoŭ, abo karabiel Ahamiemnana na Eŭbieji, abo čaru, zroblenuju na manier cycki Heleny? Ci bačyŭ Aleksandryju, Memfis, piramidy, vołas Izydy, jaki vyrvała sabie z žurby pa Azyrysie? Ci čuŭ jenk Miemnona? Sviet šyroki, nie ŭsio končycca na Zatybry! Ja jedu z cezaram, ale nie varočacimusia z im, a pajedu na Cypr, bo henaja maja załatavałosaja bahińka choča, kab my razam achviaravali ŭ Pafosie Cyprydzie hałubki, a tre tabie viedać, čaho joj zamanicca, heta musić być.

— Ja tvaja niavolnica, — adazvałasia Eŭnika.

A jon prytuliŭ da jaje hołaŭ i kaža z usmiecham: — Dyk ja, znača, niavolnik niavolnicy. Ty hodnaja podzivu ad noh da hałavy.