Пораабри сафеди чингизхон

Хуллас, сабаби аслии сабукрўњии Чингизхон абри сафеде буд, ки чун рамз, њамчун афсари сарнавиште кабир, болои сараш шино мекард. Ва, ба ин маънї, њамаи мављудот, муносибу мутаносиб буданд. Абр… Осмон… Дар пеш - издињоми мутањаррик, дар дасти парчамдор – парчами юриш, ки њамеша наздики Чингизхон парафшонї мекард. Се нафар буданд онон – парчамдорони аз вазифаи бењад пурифтихори бар ишон боваршуда бовиќору маѓрур. Њар се, гўё махсус интихоб карда бошанд, рўи аспњои сиёњмушкин менишастанд. Дар байн нафаре парчамро бардошта мерафту ду нафари дигар, найзањояшонро сўи пеш нигаронда, аз ду тараф њамроњиаш мекарданд. Хоќонро ба пеш њидоят намуда, абрешими сиёњи зардўзї дар дами бод парафшонї дошту аждањори оташафшони он зинда метофт. Аждањор дар лањзаи љастан тасвир шуда буд ва чашмони дами хашм пурбину чун чашмони уштур барљастааш бо лаппиши матоъ ин сўю он сў рафта, воќеан зиндааш љилва медоданд…

Аз субњ боз хоќони матин аз хонаи зин ба юриш роњбарї менамуд. Аз чор тараф нойонњо асптозон ба ў хабар меоварданду сарибод амру фармонњо гирифта, чорхеззанон ба мавќеъњои хеш, ба ќўшуни мутањаррик бармегаштанд. Шитобидан лозим буд, ки то боронгариву лою чали пеш аз зимистон, охири тирамоњ ба садди асосии роњи юриш – соњилњои рўди бузурги Итил бирасанд ва сардиро мунтазир шуда, рўди яхбастаро бигзаранду сўи нияти наљиби хеш – фатњи Аврупо гом бубардоранд.

Юриш то беваќтї давом кард. Дашти нимторик зери анвори ба ѓуруб моили офтоб то ба дурињои дур, чандоне дур, ки вусъати дунёи пеши назарро тасаввур кардан мумкин бошад, тўл кашида буд. Ва дар он пањнои рангин аз анвори коњандаи хуршед, ки ним андар уфуќ буд, ваќти ѓуруб сафњои сарбозон, њазорон саворагон, ќўшунњое њаракат мекарданд, ки њар яке мавќеи худро дошт ва њама, аз дур љараёни рўдњои сиёњеро, ки шаб тираашон кардааст, ба ёд оварда, бомаром љониби офтоби рў бар ѓуруб мерафтанд.

Пуштњои афгори аспон танњо шабњо, ваќте ки ќўшун барои шабгузаронї меистод, аз зину саворњои хеш меосуданд.

Ва сањари барваќт дар ќароргоњ аз нав ѓулѓулаи добулбасњо – наќорањои бузургњаљми пўсти барзагов-кашида танин андохта, лашкарро ба идомаи юриш водор мекард. Бедор кардани дањњо њазор нафар одамон осон набуд, бино бар ин, бедоркунандагон кўшиши бењад ба харљ медоданд ва добулбасњояшон дар он пањнои бекарон, то њамаи мавќеъу истгоњњо, мунтазам ѓулѓула меафканданд.