Мінскі напрамак. Том І

А можа, i праўда, пайсці, — проста пагаварыць i толькі, у гэтым жа нічога кепскага...

4...

На занятках ім здарылася падысці да шасэ Масква — Мінск.

Мінская магістраль праходзіла недалёка ад таго лесу, дзе размяшчаўся ў гэтыя дні батальён.

Калі была пададзена каманда «перакурыць», танкісты шумліва, нястройным гуртам накіраваліся да шасэ. Першымі на дарогу выбраліся Гогабярыдзе, Якавенка, Рыбакоў i некалькі другіх танкістаў. Потым падышлі іншыя, групамі i па адным разбрыліся па шасэ.

Мінская магістраль! Вось яна, дарога з Масквы ў Мінск.

Асфальтаваная роўная істужка, млеючы на спякотным сонцы, бегла ў бок фронта. На ўзбочыне тырчалі недарэчна два зламаныя расшчэпленыя дрэвы. Каля ix, у кювеце i на шасэ, былі рассыпаны старыя варонкі, відаць, дрэвы былі пабіты бомбамі. Паблізу ляжаў перавернуты заіржавелы шкілет грузавіка.

Май шчодра нрыбраў дарогу з абодвух бакоў багатаю зелянінаю, рознымі кветкамі. Кюветы зараслі густою травою. Трава пры самым асфальце была дробная, запыленая i перамешвалася з трыпутнікам i рамонкам.

Гогабярыдзе прайшоўся фарсіста некалькі крокаў па дарозе, нібы шпацыраваў у горадзе, сказаў Якавенку:

— На Каўказе такія дарогі. Гладкія, як шкло. Толькі там яны заўсёды круцяцца — у адзін бок, другі бок, угару, уніз. Такія дарогі — два метры проста не ідуць. А тут роўная, глядзі, якая роўная! Каціся. Да самага Мінска!

— Не шыбка разгонішся, — іранічна адгукнуўся палтаўчанін.— Дарога-то гладкая, ды з фокусамі. Не то што не пракоцішся, a i не прапаўзеш.

— I танкам не праб'ешся.

Рыбакоў, пачуўшы гэтыя словы, ахвотна падтрымаў:

— Дзе там! Фрыцы такое набудавалі на гэтай дарожцы. Мне гаварыў сапёр, на сто кіламетраў замініравалі!

— Ну, вжэ так i на сто? Можа, накапалі кіламетраў на пяць акопаў, бліндажоу та рвоў, посіялі мін, дзе можна.

— Не верыце, таварыш гвардыі лейтэнант,— не верце. Я вам кажу, што сам пачуў.

Непадалёк сабралася другая група. Каля яе стаяў старшы лейтэнант Лагуновіч, пазіраючы ўсцяж шасэ. Асфальтаваная істужка бяжыць удалеч. Спачатку ўздымаецца, выпінаючыся, на ўзгорак, потым прападае недзе i выходзіць зноў на від далека ў смузе спякотнага дня.

— Да Мінска 304 кіламетры,— сказаў адзін з танкiстаў.

— Адкуль ты ведаеш?

— Вунь кіламетравы слуп,— ён кіўнуў на пачарнелы ад дажджу, напалову вывернуты слупок, што тырчаў узбоч.

— Ну, цяпер гэтая адлегласць трохі даўжэйшая!

Між танкістаў стаяў моцны, як камель, Быстроў.

Ён цыркнуў праз зубы i, кіўнуўшы галавою на дарогу, заключыў з усмешкаю:

— Проста на Берлін вядзе.

— Яна толькі да Мінска даходзіць.

— Усё роўна. Адтуль ужо Берлін відаць — Брандэнбургскія вароты, Унтэр дэн Ліндэн i асабістая канцылярыя Гітлера,— усміхаючыся вачыма, нечакана ўдакладніў Быстроў.— Не верыце? Спытайце ў старшага лейтэнанта.

Лагуновіч адказаў у тон яму:

— Адтуль, ад Мінска, толькі адна вялікая станцыя да Берліна: Варшава.

— Адна станцыя — Варшава!.. Бач, хапілі. Быстры вы, таварыш гвардыі старшы лейтэнант! A колькі там паўстанкаў, якія трэба праехаць, якіх нельга ніяк абмінуць?

— Ну, паўстанкаў мы не лічым!

— Мінск...— задумліва i задушэўна, як імя таварыша, вымавіў Сонцаў. — Хацеў бы я паглядзець, які той Мінск цяпер. Як Заходнюю Беларусь вызвалялі, быў я там. Ладны гарадок. Не так, каб вельмі вялікі, як Горкі, скажам, ці Свярдлоўск, але прыгожы, шумлівы. Вясёлы, адным словам, гарадок.

— Вясёлы...— паўтарыў нейкім дзіўным голасам Аляксей, ні то іранічна, ні то сумна.— Разбурылі гітлераўцы яго... Колькі дасталася яму жалеза, уявіць не магу. У першыя дні, як пачалася вайна, сыпалі, сыпалі на яго бомбы. Я ў газеце чытаў — спалілі дашчэнту ўсю Савецкую i Ленінскую, самыя прыгожыя вуліцы. Быў у той газеце надрукаван яшчэ здымак, зняты з самалёта. Я не мог пазнаць, якія гэта кварталы. Голыя сцены ды руіны ўсё змянілі страшэнна. Між сцен усюды пустыя праваліны, ніводнага даху не відаць. Паспрабуй адгадай, што там было! Разбураныя вуліцы падобны адна на адну, усе руіны, як могілкі, маюць нешта адно агульнае... Я таго здымку не забуду ніколі!

Аляксей памаўчаў хвіліну i загаварыў раптам весела, з гонарам:

— A быў горад прыгожы! I вясёлы быў, гэта праўда, Сонцаў. Эх вы, хлопцы, пабылі б увечар на Ленінскай нашай ці на Тэатральным скверы! Увечар, калі зіхацяць агні, калі тысячы прыбраных мінчан выходзяць пагуляць! Да чаго ж добра, весела ў гэтай гаварлівай людской плыні. А-а, што вам казаць, усё роўна гэтага не ўявіце, калі не бачылі. Вы нават уявіць не можаце, якія красуні ў нас дзяўчаты! Дарэчы i да ведама некаторых халасцякоў: такіх прыгожых дзяўчат, як у Мінску, напэўна, нідзе няма. Я ж пабыў на свеце, пабачыў усюды... Калі будзеш жаніцца, Сонцаў, да нас прыязджай, да мінскіх дзяўчат!

— Толькі ў Мінск прыеду! — адказаў, смеючыся, Сонцаў.

— Не будзеш каяцца!..

— Не забудзьце, таварыш гвардыі старшы лейтэнант, што вам прыдзецца яму сватаць дзяўчыну,— адгукнуўся Быстроў,— бо ён, калі ўбачыць прыгожую дзяўчыну, адразу становіцца чамусьці нямым. Нібы язык замярзае... ад гарачага пачуцця!

— Ну-ну, ты паасцеражней!—пагразіў Сонцаў.