Мінскі напрамак. Том І

— Ты што? Дурыць?— трывожна прамармытаў Крывец,— Занясі яе, ды падалей. Хочаш другіх загубіць сваімі дзікімі выдумкамі?

Шашура ўзняў бомбу ды яшчэ паднёс да Крыўца.

— Зараз у шматочкі цябе!

— Кінь дурэць! — узлаваўся кулямётчык.

— Ды я ж разрадзіў яе, узрывацель выкруціў! — зарагатаў задаволены Шашура.

— Жарты ў цябе дурныя. Аж у пот увагнаў. У мінулым годзе, як разарвала падрыўнікоў бомбай, калі яны тол выплаўлялі, дык я яе, нягодніцы, як агню, баюся. Я там, каля ix быў i толькі адышоў, як яна, праклятая, — гухнула!.. На што яна табе?

— Сухары ці сала хаваць!— засмяяўся Шашура.— Выплаўлю тол, будзе пустое месца, як у банцы, дык я туды i буду складваць, а пасля... закручу ўзрывацелем. Ніхто не паквапіцца на дабро мае!

— Ну, не дуры. Скажы па праўдзе.

Шашура перастаў смяяцца, прамовіў загадкава:

— Не магу... Тайна важная!

Ужо вечарэла i перастрэлка станавілася вялаю. У зацішку з нямецкага боку пачулася:

— Іва-ан!.. Хадзі! Булку дам!.. Ром!..

Ад немцаў данёсся рогат. Гэта было не ў першы раз: гітлераўцы ведалі, што партызаны галадаюць, i вельмі ахвотна забаўляліся гэтым.

— Хадзі ты!.. У нас сала ёсць... Шнапс!.. I курка... — выгукнуў хтосьці з партызан.

— Хадзі, кветачка! Куляй пачастую! — крыкнуў Шашура. — Высунь галаву, любачка!..

Калі надышла цёмная майская ноч i навокал пацішэла яшчэ больш, Шашура ca сваёй бомбай выбраўся з акопчыка і, як яшчарка, папоўз да карнікаў.

Апоўначы ў баку немцаў раптам ускінулася ўгару полымя i загрымеў выбух. У неба, адразу заліўшы ўсё зыркім святлом, узляцелі ракеты, пачуўся перапалоханы лямант, крыкі каманды. Усхапіліся i партызаны, але ніхто не ведаў, што здарылася.

Немцы пачалі бязладную страляніну, якая яшчэ доўга не сціхала. Калі зноў супакоілася, у Крыўцоў акоп уваліўся мокры, выпэцканы граззю Шашура.

— У-ух!— выдыхнуў ён задаволена, усміхаючыся на ўвесь шырокі рот. — Ну-у, пакарміў фрыцаў! Падарваў «усюдыход».

— Гэта ты з тою бомбаю?— здагадаўся, яшчэ не верачы, Крывец.

— А то з чым жа! — прамовіў абыякава падрыўнік, як бы яго ўжо гэта не цікавіла, i запытаўся аб іншым: — Хочаш булкі нямецкай паспытаць?

Ён палажыў на калені Крыўца булку хлеба i круг каўбас.

— Дзе дастаў?

— Еж. I не пытайся! Цікаўнай Варвары, кажуць, нос адарвалі!..

Ён любіў, каб пра яго справы рабілі здагадкі, выдумлялі казкі. Цікавей так!

2...

Валя стаяла задумлівая i сумная.

Што гэта з ёю? Цэлы дзень не выходзіць з галавы Васіль! Ніколі такога раней не было. Ці то перавязвае раненага, ці гаворыць з кім-небудзь, — усё думае пра Васіля. Ён быццам неадступна ходзіць услед.

I чамусьці на сэрцы трывожна. Сэрца прадчувае нешта нядобрае... Калі прыходзіць хто-небудзь з атрада Кутузава, Валя прыслухоўваецца — можа пачуе што-небудзь пра яго.

Ой, гэтая любоў! Расцвіла не ў час, як кветкі на прадвесні. Хіба цяпер пра любоў думаюць! Але ж не, яна не слухаецца Валіных разваг, ёй трэба сваё. Толькi захопішся справаю, забудзешся, a ў памяці зноў паўстае ўчарашні дзень, яго спахмурнелы твар: «Чаму ты не адвучыш гэтага..?»

Раўнівы які! I чаго ён хмурыцца з-за камбрыга, які ёй ніяк не падабаецца. I ўслед за гэтым да сэрца падступае цёплая хваля: раўнуе — значыцца, любіць! Каб не любіў, не злаваў, не раўнаваў бы.

Усё-такі, як ні думай, яна вінавата. Чаму ж яна ўчора не сказала пра гэта? Памірыліся б, i ўсё было б добра сёння. У яе заўсёды так: спачатку зробіць глупства, а пасля каецца.

Яна ўсю ноч дзяжурыла, а цяпер адпрасілася ў Марыі Андрэеўны на гадзіну-дзве спаць, i вось замест таго, каб адпачываць, думае пра Васіля.

Што ж, пра такога хлопца варта думаць. Пэўна ў свеце няма такога шчырага, сінявокага i... адчайнага! Толькі б усё з ім было добра! Каб ні адна куля не зачапіла.

А можа, чым гадаць i трывожыцца, лепш пайсці да яго, пабачыць i сказаць, як яна любіць, — горача, аднаго-адзінага, назаўсёды...

Валя адразу як бы схамянулася, хутка падалася да сцежкі, якая вяла да яго атрада. Яна можа ўправіцца пабыць там i вярнуцца назад у час. А што не паспіць — невялікая бяда! Ці першы раз ёй прыходзіцца па двое сутак не спаць? Ды ёй сёння i не хочацца спаць.

Валя ішла хутка i лёгка, яе як бы нёс на крылах вецер. Сэрца білася нецярпліва: хутчэй, хутчэй! Быццам падганяла. Столькі радасці, столькі пяшчоты да «адчайнага» свайго было ў ім!

Калі Валя стала падыходзіць туды, дзе біўся атрад, то падумала: «Смяяцца хлопцы будуць, што прышла».

Ну, i няхай смяюцца! Ёй усё роўна, што скажуць іншыя.

Час-ад-часу поблізу выбухвалі міны, чуліся блізка стрэлы.

Валі было крыху страшнавата, але яна стрымлівала сябе. Яна не хоча быць горшай за Васіля, а ён жа тут ваюе ўжо другія суткі. Валя спытала ў сустрэчнага партызана, дзе тут Драздова рота, i стала смела прабірацца туды.

Яна амаль у поўны рост падышла да акопчыкаў. Шчасце яе, што фашысты не заўважылі. Шашура першы раптам ca свайго акопчыка ўбачыў яе поблізу i крыкнуў:

— Лажы-ся!

Яна не паслухалася адразу.

— Лажыся, заб'юць! — крыкнуў Шашура строга. Яна апусцілася на зямлю i па яго загаду паўзком дабралася да акопчыка.

— Ты куды гэта, каліна-маліна, сабралася? — запытаўся з хітраватай усмешкай падрыўнік.

Яна адказала проста: