Мера часу

— Хацела б я зразумець,— строга пачала Галя Слесарэнка,— што прымусіла Булат напісаць вось гэту заяву,— яна паказала тонкім доўгім пальцам на лісток, які ляжаў перад Сцяпанам Шугалавым. — Ці яна адчула, што без завода не можа жыць, ці адчула, што зрабіла памылку, кінуўшы яго, ці проста так — іншай, лягчэйшай работы не знайшла? Можа яна зноў кіне завод, як толькі з’явіцца на яе гарызонце нешта лепшае, больш выгаднае, — пыталася Галя Слесарэнка, і яе доўгі твар, здавалася, выцягваўся яшчэ больш.— Але, выбачайце, заводу не выгадна браць такую вучаніцу. Заводу патрэбны кадры. Вучаць людзей для таго, каб яны пасля працавалі, а браць вучаніцу, якая праз некалькі месяцаў кіне завод, гэта значыць кідаць дзяржаўныя грошы на вецер,— узмахнула сваімі доўгімі рукамі Галя Слесарэнка.— Завод не можа быць прытулкам для асоб, якія не ведаюць, чым заняцца і пырхаюць з месца на месца. У нас не яслі, не дзіцячы сад, у нас вытворчасць, — строга сказала яна.— Але можа Булат многа думала, перш чым напісаць гэту заяву, — яна зноў паказала на лісток, які ляжаў перад Сцяпанам Шугалавым,— і яе рашэнне ўжо не такое безадказнае, як ранейшае… Тут трэба падумаць,— нечакана закончыла яна і пайшла на месца.

— Та-ак,— устаў Сцяпан Шугалаў,—Хто наступны?

Зноў узнялася рука. Хлопца, які прасіў слова, Зоя бачыла першы раз, але побач з ім сядзеў Жэня. «Значыцца, ён ужо вярнуўся з адпачынку», — пранеслася думка.

Зоя нават не пачула, як прозвішча хлопца, што прасіў слова. А той хутка ішоў да трыбуны, упэўнена, важка ступаючы.

— Вось тут таварыш Слесарэнка правільна сказала, што ў нас вытворчасць, складаная, адказная вытворчасць, — сказаў ён і зрабіў паўзу.— Наш завод лічыцца адным з лепшых у Савецкім Саюзе, а мы павінны дабівацца, каб ён яшчэ лепшы быў. А што самае галоўнае на заводзе? Самае галоўнае гэта людзі, кадры. Для таго, каб завод наш выйшаў на першае месца, нам трэба мець вельмі зладжаны, моцны калектыў. I я лічу, што мы павінны павесці барацьбу за такі калектыў. Не шкадуючы, нам трэба адсяваць дрэнных работнікаў, каб заставаліся ў нас толькі моцныя, выпрабаваныя людзі. А ці будзем мы мець у асобе Булат такога работніка? Я вельмі сумняваюся, бо ўчынкі Булат гавораць не ў яе карысць. Дык ці варта нам прымаць назад у калектыў чалавека, які хутчэй за ўсё будзе перашкаджаць нам ісці наперад, да камунізма? Я думаю, што не,— рашуча страсянуў ён галавою і пайшоў на месца.

— А ты ў нас для камунізма ўжо гатовы? — прагучэў раптам нейчы голас.

Хлопец спыніўся, як укапаны, і павярнуўся ў той бок, адкуль крыкнулі.

Нехта засмяяўся.

— Ды больш гатовы, чым ты,— пагардліва адказаў ён на выкрык і сеў на месца.

Зоя бачыла, як Жэня нахіліўся да яго, нешта пачаў яму гаварыць усміхаючыся.

— Я прашу слова! — пачулася з апошніх радоў.

Зоя пазнала гэты голас — той самы, які нядаўна кінуў рэпліку.

— Гэта ж Валодзя! — сціснула Зоіну руку Рэня.

А Валодзя ўжо ішоў да прэзідыума. Халат расшпілены, і белае крыссе адлятае назад. Здаецца, што Валодзя не ідзе, а ляціць.

— Таварыш, які выступаў, — пачаў Валодзя, — гаварыў аб тым, што мы ідзём да камунізма. I гэта так. Тут ён сказаў правільна. Але, па-ягонаму, мы павінны адбіраць лепшых людзей і з імі, так сказаць, крочыць наперад, а іншых некуды «адсяваць». А што, хачу спытаць я, у нашай краіне будуць з тымі «высеўкамі» рабіць? Іх куды, на іншую планету адправіць? Не, я думаю, не ў тым заслуга, каб нейкіх выбраных, лепшых людзей у камунізм прывесці. Весці туды трэба ўсіх… Усёй краінаю ісці наперад.— Валодзя на хвіліну спыніўся, уздыхнуў на поўныя грудзі і ўжо крыху спакайней гаварыў: — Правільна, нам трэба змагацца за калектыў, за дружны, працаздольны калектыў, але трэба самім яго і ствараць. Я не хачу апраўдваць Зою Булат. Яна змаладушнічала. Спужалася цяжкасцей і ўцякла з завода. Гэта ганебны ўчынак, не варты камсамолкі. Але цяпер жа яна ведае, на якую работу ідзе. Ведае, што ёй зноў будзе цяжка. Яна хоча паправіць памылку, і мы павінны ёй дапамагчы. Я за тое, каб падтрымаць яе просьбу, каб вярнуць яе вучаніцаю ў зборачны цэх, — заключыў хлопец.

Пасля выступлення Валодзі адразу некалькі рук паднялося ўгору, але да стала, не дачакаўшыся, пакуль дадуць ёй слова, выбегла Валя. Твар у яе гарэў. Вочы сыпалі іскры.