Мера часу

— Ідзі, пагуляй з імі, — пачула раптам за сабою крыху насмешлівы голас Зоя. Яна азірнулася. На лавачцы ля пад’езда ў паліто з чорным коцікавым каўняром сядзела цётка Маша, нянька з чацвёртай кватэры. Цётка Маша трымала на руках дзіця, загорнутае ў ватовую коўдру, і з насмешкаю пазірала на Зою. Каля цёткі Машы сядзела жанчына ў ватоўцы і чырвонай невялікай хустачцы, завязанай пад бараду.

Зоя адвярнулася, нічога не адказаўшы на кпіны. I тут яна пачула за сабою шэпт. Цётка Маша гаварыла жанчыне, якая сядзела з ёю: «Такая дзяўчына, а не працуе, не вучыцца… На гадзіннікавым заводзе працавала, дык звольнілі…»

Як варам абдало Зою. Яна павярнулася і пабегла дамоў. Распранулася, кінула паліто і хустку.

— Чаго ж так скора? — здзівілася Антаніна Іванаўна. Яна стаяла перад Зояю з закасанымі рукавамі, рукі яе былі ў муцэ. I на твары ў яе была мука, але Зоя нават не сказала, каб яна выцерла твар.

Зоя зноў лягла на канапу, але хутка паднялася, узяла газету і пачала чытаць аб’явы.

«Патрабуюцца: бухгалтары… старшыя бухгалтары… інжынеры-электрыкі… тэхнікі па ацяпленню», — чытала Зоя.— «Завод імя Кірава набірае вучняў па спецыяльнасцях… токары, слесары, шліфоўшчыкі».

Яна апусціла газету на стол. Успомніла, як яшчэ ў дзесятым класе хадзілі яны на экскурсію на завод імя Кірава. Стук і грукат тады напалохалі Зою. Яна баялася падысці блізка да станка. Ёй здавалася, што зараз нешта зваліцца на яе і заб’е. Дык як жа яна пойдзе вучыцца на токара, слесара або шліфоўшчыка, калі баіцца станкоў, баіцца вялізнага цэха?

Вечарам Зоя не знаходзіла месца і зусім нечакана для сябе вырашыла схадзіць да дзяўчат у інтэрнат.

Калі яна адчыніла дзверы іхняга пакоя, ёй спачатку здалося, што не туды трапіла. Каб не Валя, якая, убачыўшы Зою, як на спружынах, падскочыла з канапы, Зоя павярнулася б і пайшла.

— Зойка! — кінулася да яе Валя.— Якім цябе ветрам сюды занесла? Хадзі, хадзі,— цягнула яна Зою за руку.

— Што гэта ў вас, перамены нейкія? — аглядаючы пакой, спыталася Зоя.— Яшчэ адзін ложак. I шафа раней, здаецца, не тут стаяла.

— I не кажы,— махнула рукою Валя.— Перамена дэкарацыі. Ведаеш, хто цяпер з намі жыве? Інка Горбач.

Гэта сапраўды было дзіўна.

— Чаму так? У яе ж бацькі ў Мінску.

— Распранайся, распранайся,— тузала Валя Зою за рукаў.— Ну, у нас тут такія перамены… ты ж нічога не ведаеш… Дурніца, чаму ты раптам кінула завод?

Яны селі на канапе. Зоя азіралася. Хоць цяпер стаяў тут чацвёрты ложак, у пакоі, як і раней, было ўтульна, чыста. Прыемна пахла антонаўкамі. Валя падкурчыла пад сябе ногі, зручней умасцілася і пачала расказваць Зоі пра навіны.

— Гэта ўсё з таго сходу пачалося, яшчэ як ты была. Помніш? Тады Інку Горбач і Вольга Мікалаеўна лаяла, і Ігар Барысавіч. Дык вось з таго сходу за яе і ўзяліся. Сам дырэктар выклікаў да сябе. I што ты думаеш, тут, аказваецца, і мы ўсе былі вінаватыя. Не ведалі, як яна жыве. А ў яе айчым — п’яніца. I маці не лепшая… Айчым з маткаю ў Інкі грошы ўсе адбіралі, нават білі. Цэлыя ночы гарэлку п’юць ды гуляюць. Інка спаць не магла. Яны і яе гарэлку піць прымушалі… Адным словам, пастанавіў камітэт камсамола перавесці Інку ў інтэрнат. А мы вырашылі ўзяць яе ў свой пакой. Яна так узрадавалася. I цяпер, ведаеш, зусім другая дзяўчына. Праўда, бывае яшчэ і ложак не прыбярэ, і пасуду не памые… Дык мы так далікатна, ала сурова,— і Валя сціснула свой маленькі кулачок, — напамінаем ёй… I на рабоце яна цяпер зусім іншая. Не спіць ужо за канвеерам. Ой, а ты не ведаеш, што ў нас на канвееры робіцца! — пляснула рукамі Валя.— Пензенцы нас на спаборніцтва выклікалі змагацца за званне брыгады камуністычнай працы. Ігар Барысавіч смяецца: «Куды вам, хоць брак перастаньце выпускаць». Але дарэмна ён так пра нас гаворыць, бо ў апошні час мы брак звялі да мінімуму, — з крыўдаю на Ігара Барысавіча сказала Валя.— Дык вось, ён кажа «куды вам», а Вольга Мікалаеўна — сваё: «Нам туды, куды і ўсім… Да камунізма…» I што ты думаеш? Прынялі мы выклік, і цяпер ужо так стараемся, так стараемся… I ведаеш, колькі мы даем гадзіннікаў? Сто дзевяноста за змену! Во! I яшчэ ў нас устанаўліваюць аўтаматыку. Гэта так цікава! Ты ж ведаеш, ва ўсім свеце зборка гадзіннікаў ідзе ўручную. Такіх аўтаматаў яшчэ не прыдумалі, а ў нас пачынаюць устанаўліваць. Але табе, можа, усё гэта не цікава? — насцярожылася раптам Валя.

— Не, не, цікава, расказвай,— адказала Зоя.

Ёй сапраўды было цікава. Яна нават зайздросціла Валі. У тае няма ніякага гора. Ёй весела. I жыць ёй так цікава. Ды не адной Валі, а ўсім дзяўчатам. Зоя цяпер зайздросціла нават Іне Горбач. Вунь, яна разам з дзяўчатамі жыве, працуе. Няўжо ж яна, Зоя, горшая за ўсіх?

— Чакай, я цябе яблыкамі пачастую,— ускочыла з канапы Валя. Яна падбегла да Любінага ложка, выцягнула з-пад яго скрынку. Там у тонкіх белых стружках ляжалі вялікія жоўтыя антоны. Валя дастала некалькі яблык, паклала на стол.

— Бяры, частуйся,— сказала яна. Гэта Любе бацькі з калгаса прыслалі, але ў нас тут усё агульнае. Еш.

Зоя ўзяла яблык, выцерла далоняй, адкусіла.

— А дзе Рэня?— спыталася яна.