Kus ze niet vaarwel

Dat geldt natuurlijk voor iedereen die de spanningen van het leven te veel op zich laadt. Voor iedereen met een stressvolle, zware baan waar nooit een eind aan lijkt te komen (ja, dat geldt ook voor het moederschap) is het belangrijk voor zichzelf te zorgen.

HOOFDSTUK 8 EEN MOEILIJK LEVEN, EEN VREDIG AFSCHEID

Een van mijn meest memorabele ervaringen met de andere kant, vond plaats in mei 2000 toen ik in Washington D.C. was voor een conferentie. Ik ging helemaal op in de vele prachtige monumenten en ik genoot van alle bezienswaardigheden. Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de geschiedenis van de Verenigde Staten en ik wilde vooral het herdenkingsmonument voor Vietnam veteranen bezoeken. En dus gingen Joe en ik daar samen naartoe. We liepen langs de lange, zwarte marmeren muur en namen die in ons op. Na een tijdje gingen we op een bankje zitten dat uitkeek over de Reflecting Pool en ik vertelde Joe wat ik zag. Ik zag twee verschijningen van Amerikaanse soldaten aan de rand van het meer. De ene soldaat zat op zijn hurken, de andere stond rechtop. De geknielde soldaat was het dichtst bij me, niet meer dan zes meter van me vandaan; zijn geweer lag naast hem op de grond.

Ik wees naar de soldaat en begon de plek waar hij zich bevond aan mijn man te beschrijven. En toen keek de soldaat opeens om: hij had door dat ik het over hem had. De geest die op de aarde was gericht kwam naar me toe en zwaaide met zijn hand voor mijn gezicht. Hij was maar een paar centimeter van me verwijderd. Ik sprak hem aan: ‘Ja, ik kan je zien.’

Zodra ik die woorden had gesproken liet de soldaat — die ik Serge zal noemen omdat hij sergeant was — me zien wat hij in Vietnam had meegemaakt. Die ervaring achtervolgde hem nog steeds.

Hij liet me de beelden zien en het leek alsof ik thuis naar een film zat te kijken. Ik zag een rieten hut met een vrouw. Serge zat op een heuveltje achter een boom of een bosje en keek neer op de vrouw. De vrouw hoorde bij de Vietcong. Ze was bezig Amerikaanse soldaten in de val te lokken opdat ze gedood konden worden. Serge moest een granaat in haar hut gooien en een einde maken aan ‘de vijand'.

Serge was een goede soldaat. Hij wilde zijn land helpen de oorlog te winnen en dat hield in dat hij bevelen moest opvolgen. Het doden van de vijand kwam voor hem neer op het redden van zijn vrienden en kameraden, die anders zeker zouden worden gedood. De granaat vloog door de lucht in de richting van de hut, toen Serge het gehuil van een baby hoorde. De baby moest van de Vietcong-vrouw zijn. De hut, de vrouw en de baby werden opgeblazen. Serge had zichzelf niet meer in de hand. Hij was — zoals een goede Amerikaan betaamt ten strijde getrokken, maar kinderen: dat ging hem te ver. Dit was iets wat hij zichzelf nooit zou vergeven. Serge was zo kapot ervan dat hij tijdens een gevecht in de vuurlinie ging staan. Hij kon niet leven met het idee dat hij verantwoordelijk was voor de dood van een onschuldig kind. Hij vond dat zijn leven nu niets meer waard was, dat hij dan nu op z'n minst zijn leven kon geven om een paar van zijn maatjes te redden. Het lukte Serge om te worden neergeschoten.

Mijn gidsen vertelden me dat ik die woorden waarnaar hij zo verlangde, moest uitspreken. Ik keek hem aan, probeerde zelf wat tot rust te komen en zei: ‘Ik vergeef je, we vergeven het je allemaal. We weten dat je die baby niet wilde doden.’

Serges jonge gezicht dat verwrongen was van de pijn, ontspande zich opeens en zijn huid kreeg een gouden gloed. Ik had Serge kunnen geven wat hij zelf niet had kunnen doen: ik had hem vergiffenis geschonken. Serge glimlachte en stapte achteruit. Op dat moment kwamen er wazige figuren tevoorschijn: zijn familie, zijn vrienden en medesoldaten die al lange tijd op hem hadden gewacht om hem ‘mee naar huis te nemen'.

Hoewel Serge soldaat was, was hij ook een gevoelige jonge man met een hoop vragen over goed en kwaad. Ik vertel zijn verhaal hier niet opdat anderen over hem kunnen oordelen: het gaat hier niet om oorlog of het doden van iemand. Ik deel dit verhaal met jullie omdat ik hoop dat het mensen helpt zichzelf hun fouten te vergeven. Weet dat je die smart meeneemt als je sterft. Vergiffenis schenken is niet altijd makkelijk, maar het is zo ontzettend belangrijk. Serge gaf me zijn rang en zijn volledige naam. Mijn man en ik zochten hem op in het boek met slachtoffers dat bij het monument ligt. Daar stond hij in. En voor het geval je je dat afvraagt: hij had geen gewone naam als Smith of Jones. Ik zal zijn naam uit respect voor zijn nog levende familieleden hier echter niet noemen.

Ik vind het belangrijk Serges verhaal te delen met mensen die familie, vrienden of andere dierbaren in een oorlog hebben verloren. Ik wil dat mensen beseffen dat als ze praten met de geesten van overledenen of als ze herdenkingsmonumenten bezoeken, degenen aan de andere kant hun woorden horen.