KETS Yulduzi

Raketamiz orbitaning Oyga qarama-qarshi nuqtasiga yetgan paytda Oy kichkina, Yerdan ko‘ringaniga nisbatan ancha kichkina tuyulardi, biz orbita bo‘ylab Oyga yaqinlashsak u g‘oyat ulkan shakl kasb etar edi.

Nihoyat, Oyning eng katta me’yori Yerniki bilan baravarlashgan daqiqa yetib keldi. Oy orbitasiga bir nyocha marta sayohat qilgan kapitanimiz so‘z qotdi:

— Tabriklayman. Oygacha bo‘lgan masofaning beshdan to‘rt qismini bosib o‘tdik. Qirq sakkiz yer radiusi orqada qoldi. Quyosh sistemasi doirasidagi sayyoralararo sayohat vaqtida yer radioi — 6378,4 kilometr o‘lchov birligi bo‘lib xizmat qiladi. Bu sayyoralararo navigatorlarning o‘ziga xos milyasi, — deb tushuntirdi u.

Endi Oy hajmi kecha-kunduz ichida — raketaning Yer atrofida aylanish vaqti orasida o‘zgarardi. Sutkaning yarmida Oy kattalashar, qolgan yarmida esa kichrayib borardi. Lekin bu sutkalar endi Yerdagidan ancha uzun edi.

Bulutsiz, yorug‘ kun tobora uzayardi.

Kapitanning aytishicha, Oyning tortish kuchi soat sayin zo‘rayib, raketaning yo‘lini o‘zgarta borardi. Yer yo‘ldoshining o‘z bag‘riga chorlashi ta’sirida raketa harakati goh tezlashar, goh sekinlashardi. Oy bizni quchog‘idan chiqarishni istamasdi. Agar portlagich asboblarimizdagi qarshilik kuchi bo‘lmaganda biz Oyga mangu asir bo‘lib qolardik. Quyosh sistemasiga kiruvchi ulkan sayyoralarning tortish kuchi naqadar xatarli ekani o‘zo‘zidan ma’lum…

Uchishning dastlabki soatlarida kapitan raketani belgilangan yo‘ldan avtomatik uchishga o‘tkazib, boshqarishni tashlab qo‘yardi. Bu xavfli emas edi. Lekin vaqt o‘tgan sayin, garchi hamma narsa mexanizatsiyalashgan bo‘lsa ham, u boshqarish pultidan kamroq qo‘zg‘aladigan bo‘ldi.

Biz Yer atrofida Oy bilan taxminan bir orbita bo‘ylab uchardik, binobarin, Yer atrofini Oy bilan bir vaqtda — o‘ttiz yer sutkasi ichida aylanib chiqardik. Tun-quyosh tutilishi, xuddi Yerda oy tutilishi kabi, juda kamayib ketdi. Raketa Oy ortidan quvishni to‘xtatib, nihoyat, u bilan tenglashib oldi. Endi biz Yerdan Oy bilan bir xil masofada uzoqlashgan edik. Raketa bilan Oy orasidagi masofa o‘zgarmas bo‘lib qoldi.

Nazarimda, Oy ham, Yer ham, raketa ham bir joyda qimirlamay turibdi-yu, faqat yulduzli gumbaz tinimsiz surilayotganday edi.

— Tez orada bu yerda osmon mustamlakalarini quramiz, — dedi Sokolovskiy jimlikni buzib.

— Yo‘q, azizim, tez orada emas, — deb e’tiroz bildirdi Tyurin — Avval material topish kerak. Hamma narsani yerdan olib chiqib bo‘lmaydi-ku. Aksincha, biz Yerga hali ba’zi bir «osmon» sovg‘alaridan jo‘natishimiz kerak. Meteoritlar kolleksiyasini jo‘natdik. Yaxshi kolleksiya. Hammasi g‘uj-g‘uj leonidlardan iborat.

Shunday deb, Tyurin mamnuniyat bilan kuldi.

— To‘g‘ri, — dedi Sokolovskiy. — Inshootlar qurishimiz uchun ko‘p temir, nikel, po‘lat, kvars kerak.

— Shuncha qazilma boylikni qayoqdan olasizlar? — so‘radim men. «Qazilma boylik» deganimga Sokolovskiy xaxolab kulib yubordi.

— Qazilma boylik emas, uchirma boylik, — dedi u. — Meteoritning nimasi «qazilma». Ularning orqasidan bekorga quvganim yo‘q.

— Meteorit tutishning tashabbuskori va tashkilotchisi menman. Bu mening g‘oyam! — tuzatish kiritdi Tyurin.

— Men buni da’vo qilayotganim yo‘q, professor, — dedi Sokolovskiy. — G‘oya — sizniki, lekin amalga oshirgan — men. Hozir ham Yevgenyevni yangi razvedkaga jo‘natganman.

«Yevgenyev» degan familiya meni osmonga olib chiqqan butun yo‘lni eslashga majbur qildi. Bu yerdagi odatdan tashqari taassurotlar butun shaxsiy ishdarni shu qadar tez orqaga surib tashlaganini qarang-a!

— Bilasizmi, o‘rtoq Artemyev, biz Kets Yulduzining yonginasidan mayda meteoritlarning butun bir galasini topdik, — deb murojaat qildi menga Sokolovskiy. — Teparoqda ulardan ko‘ra ancha yirikroqlariga ham duch keldik. Ularni tadqiq qilish natijasida tarkiblarida temir, nikel, kremnezyom, glinozyom kalsiy oksidi, dala shpati, xromli temir, tarkibida temir bo‘lgan oksidlar, grafit va shu kabi oddiy hamda murakkab moddalar borligi aniqlandi. Qisqasi, qurilish uchun zarur bo‘lgan hamma narsa, o‘simlik uchun kislorod va suv bor. Quyosh energiyasidan foydalanib, bu materiallarni qayta ishlashimiz va o‘zimiz uchun kerakli hamma narsani, hatto qalamgacha tayyorlashimiz mumkin. To‘g‘ri, kislorod bilan suv bu yerda tayyor holda emas, balki «birikkan» holda uchraydi, lekin bu kimyogarlarimizni cho‘chitolmaydi.

— Sizning ma’lumotlaringizga asoslanib, bu halok bo‘lgan osmon jismlari qoldiqlarining harakatini o‘rganib chiqdim, — deya gapga aralashdi Tyurin. — Xulosalar juda qiziq. Meteoritlarning bir qismi olisdan uchib kelgan, ko‘pchilik qismi esa Kets Yulduzi bilan bir xil orbitada Yer atrofini aylanib yuradi…

— Bu narsaga sizning diqqatingizni men tortganman, professor, — dedi Sokolovskiy.

— Albatta. Lekin xulosalar meniki.

— Mayli, bahslashmaymiz, — dedi Sokolovskiy murosaga kelib.

— Bahslashayotganim yo‘q. Faqat men aniqlikni yaxshi ko‘ra man. Shunnng uchun ham olimman, — e’tiroz bildirdi Tyurin hatto o‘rnidan sapchib turib ketdi, lekin shu zahotiyoq qayta utirib, voyvoylab qoldn.