ANTOLOGIO

La lasta trubaduro, Guiraud Riquier, cesis kantar en 1300. Nelonge

antee, Peire Cardenal ye la fino di lua longa vivo, skribis : « Me haltigas

skribar, la tempi chanjas ! »

Do la tempi chanjis cirkum 1300. Ni ne obliviez ke la Templani (5)

kondamnesis en 1314, e Maestro Eckhart en 1324… Omno divenas

diferanta, la katedrali ne plus konstruktesas, la famini advenas… La

transmisado dil mistika tradicioni divenas multe plu diskreta. Onu eniris

la tempo dil sekreta societi.

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

(Libere tradukita segun artiklo da Bernard Klein en la revuo « La Vie

Naturelle » [La Vivo Naturala])

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

Kansono di Rolando (1) : Unesma konocata verko en la Franca linguo.

Cigani (2) : La Cigani esas de Indiana origino.

Santa Virgino (3) : En la Kristana religio, la Santa Virgino esas la matro

di Deo.

Tantrismo (4) : Indiana filozofio tre sensuala. Aparis cirkum la 5ma

yarcento di nia ero.

Templani (5) : Monakal ordeno famoza dum la Mezepoko ed abolisita e

persekutita dal Franca rejo Filipo IVma la Bela (1268-1314).

3333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333

3333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333

3333333333333333333333333333333333333333333

LA SANSKRITO

La Aryani invadeskis India cirkum 1.500 ante nia ero. Li konquestis nord-

India pokope ed impozis ad ol sua linguo. La maxim arkaika formo dil

14

Indiana-Aryana linguo t.e. la linguo dil religiala himni nomata « Veda »-i

esis preske la sama kam olta dil arkaika Persiana linguo. Pos la

konquesto, la linguo evolucionis rapide per la influo dal idiomi dil

desvinkinti e disdialekteskis a multa regionala idiomi. Tamen la sacerdoti

mantenis preske netushita la originala linguo, nam ol esis la sakra linguo

dil Aryana religio, same kam la katolika Eklezio mantenis la Latina en

Europa dum la Mezepoko. Certe esis diferi en pronuncado e vortaro segun

la regioni, ma ica diferi, generale, ne impedis l’interkompreno. La

skribarto veninte probable de la Feniciani aparis cirkum la 8ma yarcento

a.K. Ye la 6ma yarcento a.K. la Buddhismo, granda konkurencanto di la

religio tradicional Hindu-a, difuzesis ed havis kom linguala instrumento,

la lokala popul-linguo nome la Pali-a. La fakto ke la Buddho e la Buddhisti

uzis ica popul-linguo helpis egardinde la difuzo di lia doktrino. La

bramani (sacerdoti dil Hinduismo) reaktis e cirkum la 3ma yarcento a.K.

genioza Indiana gramatikisito di qua la nomo esis Panini fixigis e

pluperfektigis la sacerdotala linguo. Il kreis unesala ortografio,

pronuncado, gramatiko e vortaro. Precipue, il kreis gramatikala reguli

qui ne existis en la tillora uzado di ca linguo e posibligis expresar la

maxim delikata e richa nuanci dil pensado homal. Lore ica linguo esis

tam artificala kam Ido ed on nomizis ol la Sanskrito (la perfekta linguo)

kontraste a la Prakriti qui esis la regionala popul-lingui. La Sanskrito

divenis la linguo dil Indiana kulturo e mem la plu tarda texti Buddhista

di la Mahayana Buddhismo redaktesis en ita idiomo. Omna importanta

ciencala, religiala, literaturala, medikala edc. verki di tota India esis

lektebla en la Sanskrita linguo. Ol anke difuzesis en la mondoparto sub

kultural influo di India, t.e. en la vicina landi tale Indo-Chinia, Malaya,

Indonezia e kelk altri. Lore la Sanskrito, ye la komenco di nia ero, esis

vera internaciona linguo komuna e segun la vorti dil Indiana autoro Kaka

Saheb Kaleskar ol divenabis : « ulo quale sucesoza Esperanto

(moderna) ».

Do, samideani, forsan la adopto di nia linguo dependas de nova

sucesonta religio…

( Artiklo da Jean Martignon)

4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444

4444444444444444444444444444444444444444444444444444444444444

44444444

15

URBO FIGEAC (FIJAK)

Mea matro lojas en urbeto de cirkum 9.000 habitanti en Ocitania (sud-

Francia) e yen texto extraktita de Germana lernilo pri Ido, evanta de

1924, olqua deskriptas Europana urbeto Mezepokal. Ita texto tre pensigas

pri Figeac.

L’anciena urbo : L’anciena parti di nia urbo existas ja depos la

mezepoko. Olim komto invitabis komercisti, ke li establisez su an la

komercala strado : nam la komerco bezonis merkati. Richa komercisti

sequabis l’invito, e balde li konstruktabis urbo e fortifikabis ol per muri.