20 Ср. "О граде Божием", Healey trans., II, р.322. Августин находит столь же изумительной негашеную известь (cabc viva): "Quam mirum est quod cum extinguitur, tune accenditur". ("Чудесно то, как она возгорается именно тогда, когда ее гасят").
21 Emblemata (1621), Embl. CLXXI, p.715 2.
22 Commentariorum alchymiae (1606), Part II, p. 101.
23 Theatr. chem., IV, p.499.
24 Необычайная важность воды в алхимии, на мой взгляд, восходит к гностическим источникам: "Воду они почитают и веруют в нее, как в бога, и доходят до того, что утверждают, что жизнь возникает из нее (Epiphanius, Panarium, LXIII, cap.I).
25 "Inquiunt enim, natura naturam sibi similem appetit, et congaudet suae naturae; si alienae iungatur, destruitur opus naturae". ("Ars chemistica", Theatr. chem., I, p.252).
26 Дтцкжриоо фиелка кои цлхткга. — Berthelot, Alch. grecs., II, i, 3. По рассказу Демокрита, эту аксиому сообщил ему его покойный учитель. Синезий в трактате, адресованном Диоскору, жрецу Сераписа (Bert-helot,II, III), говорит, что учителем Демокрита был Остан, и что именно от него исходила данная аксиома.
27 Vegetabilis в интересующих нас текстах означает "живой" в применении к Меркурию и "животворящая" в применении к квинтэссенции.
28 Ср.: "Psychology of the transference", pars.433ff., и "Феноменология духа в сказках", pars.429ff.
29 "Психологические типы", 4.V, 3.
30 "Idea perfecta philosophiae hermeticae", Theatr. chem. (1661), VI, p. 152. Трактат был впервые опубликован в 1630 году. О его авторе Коллес-соне ничего, похоже, неизвестно.
31 "Quantum autem ad substantiam, qua naturaliter et Philosophic aurum et argentum vulgare solvuntur, atttinet, nemo sibi imaginari debet, ullam aliam, quam animam mundi generalem, quae per magnetes et media Philosophica trahitur et attrahitur de corporibus superioribus, maxime vero de radiis Solis et Lunae. Unde liquet illos Mercurii seu menstrui Philosophici nullam ha-bere cognitionem, qui naturaliter et physice metalla perfecta dissolvere co-gitant".
32 "Есть определенного рода истина в природных предметах, каковая не видна внешнему зрению, но воспринимается одним лишь умом; Философы имели некоторый опыт общения с ней, и утверждают, что она способна творить чудеса" ("Speculativae philosophiae",Theatr. chem., I, p.298).
33 Pernety, Dictionnaire mytho-hermetique, s.v. "Aimant .
34 "... medicina, corrigens et transmutans id, quod non est amplius, in id quod fuit ante corruptionem, ac in melius, et id, quod non est, in id quod esse debet" (p.267).
35 "In corpore humano latet quaedam substantia methaphysica, paucissimis nota, quae nullo... indiget medicamento, sed ipsa medicamentum est incor-raptum" (p.265).
36 "... Chemistarum studium, in sensualibus insensualem illam veritatem a suis compedibus liberare" (p.271).
37 "Philosophi divino quodam afflatu cognoverunt hanc virtutem caelestemque vigorem a suis compedibus liberari posse: non contrario... ser suo simili. Cum igitur tale quid, sive in homine sive extra ipsum inveniatur, quod huic est conforme substantiae, concluserunt sapientes similibus esse corrobaran-da, pace potius quam bello" (p.265).
38 "Fac igitur ut talis evadas, quale tuum esse vis quod quaesieris opus" (p.277).
39 "... non possumus de quovis dubio certiores fieri, quam expreriendo, nee melius quam in nobis ipsis" ("Philosophia meditativa", Theatr. chem., I, p.467).
40 "Cognoscat hominis in homine theasaurum existere maximum, et non extra isum. Ab ipso procedit interius... per quod operatur extrinsecus id, quod oculariter videt. Ergo nisi mente caecus fuerit, videbit (id est) intelliget, quis et qualis sit intrinsecus, luceque naturae seipsum cognoscet per exteriora". ("Speculativae philosophiae", p.307).
41 Алхимик и мистик Джон Пордедж (1607-1681) называл внутреннего "вечного" человека "извлечением и суммарным понятием Макрокосма" (Sophia, 1699, р.34).
42 "Disce ex te ipso, quicquid est et in caelo et in terra, cognoscere, ut sapiens fias in omnibus. Ignoras caelum et elementa prius unum fuisse, divino qu-oque ab invicem artificio separata, ut et te et omnia generare possent?" ("Speculativae philosophiae", p.276).
43 Эта идея достигла своего полного развития 200 лет спустя, в монадологии Лейбница, а затем еще на 200 лет ее постигло полное забвение, вызванное утверждением естественнонаучной троицы, состоящей из пространства, времени и причинности. Герберт Зильберер, также проявлявший интерес к алхимии, говорит: "Я близок к тому, чтобы отдать полное предпочтение языку образов и называть глубочайший слой подсознания нашим внутренним небосводом с неподвижными звездами на нем." (Der Zufall und die Koboldstreiche des Unbewussten, p.66). Более обширный материал см.: "On the Nature of the Psyche", pars.389ff.
44 "Nemo vero potest cognoscere se, nisi sciat quid, et non quis ipse sit, a quo dependeat, vel cuius sit... et in quem finem factus sit" (p.272).