Universala Metodo

Do sundio = sundio (sundyo), anke lundio, mardio, merkurdio, jovdio edc.

1

A 3. Separo di la silabi

La silabi di la vorti separesas talmaniere ke la separita silabo komencas per konso-

nanto. Omna vokalo nemediate dop altro introduktas nova silabo. Ma bl, br, dr,-

fl, fr, gl, gr, pl, pr, sk, skr, tr, e simila grupi restas segun posibleso kunligata.

Exempli

al-tra, ka-ta-lep-sio, trans-mu-tar, ren-ver-sar, pro-pri-e-ta-ro, sen-su-a-la, sa-tur-dio, mi

-nu-ci-o-za, pe-ri-o-do, gla-vi-e-ro, ka-ye-ru-yo, klo-a-ko, no-ta-ri-e-so, reu-ma-tis-mo-za,

ne-per-fek-ta, in-sul-tan-ta, ka-rak-te-ri-zi-va, kom-pen-so, kon-tin-gen-to, cha-gre-ni-gar,

kon-glo-me-ra-to, pen-si-o-nar, bom-bar-dar, de-part-men-to, dik-ta-to-ro, ex-pan-sar, kon-

flik-tar, kon-ster-no, ma-nu-skrip-to, mo-ske-o, per-spek-ti-vo, pro-to-plas-mo, pro-te-stan-

ta, pa-tri-mo-n-i-o, pa-ra-fra-zo, pro-ble-mo, kon-struk-tar, es-ka-dro-no, a-stro-lo-go, cir

-kum-fle-xo.

A 4. Genro

Ne existas ula gramatikala genro, nur naturala sexuo.

1. Vorti qui signifikas kozi, agi o simila objekti, havas la genro neutra.

2. Relate vorti qui signifikas individuo, sive homo sive animalo, on povas segun bezono

dicernar du genri, la maskula e la femina, konforme la naturala sexuo. Sufixi uzebla

esis -in- por femina ed -ul- por maskula.

3. Ma on povas abstenar montrar la sexuo di ta individuo; takaze la genro di ta nocioni

esas nedefinita relate gramatikala genro.

A 5. Artiklo

1. Existas tri definita artikli.

a. Unesme, maxim ofte on uzas la. Ol esas nevarianta e ne chanjas por singulara,

plurala, maskula, femina od neutra.

b. Duesme, se pluralo ne montresas per irga moyeno, on uzas le, p.e. le X e le Y, le

Borgia, le «Yes» es le «No».

c. Triesme, por uzar adjektivo sen substantivo por indikar qualeso, on uzas lo,

p.e. lo bona, lo vera, lo blanka. Anke on povas uzar lo quale pronomo qua

referas a la kontenajo di frazo, ma ne kozo, p.e. Prenez ica pomo, me volas lo.

(Lo referas a «prenez», ne «pomo»

2. Nedefinita artiklo ne existas en Ido. On kredas ke la vorto ipsa suficas. Tamen on

povas uzar un se la quanteso esas importanta.

A 6. Substantivo

1. Omna substantivo havas en singularo la finalo o.

En pluralo la finalo esas i.

2. Ido havas teorie nur un kazo qua montras specala finalo nome la nominativo; nam

l’akuzativo, la rekta komplemento di la verbo, bezonas generale nula altra finalo.

3. Or plura altra lingui dicernas 4 kazi di la deklino rispektive adminime savas dicernar;

ni citas la genitivo qua karakterizesas per prepozo di la prepoziciono di. La dativo

montresas per la prepoziciono ad (od a).

2

Do yen la tota deklino di substantivo:

Singularo

Pluralo

Nominativo

patro

la patro

patri

la patri

Genitivo

di patro

di la patro

di patri

di la patri

Dativo

a patro

a la patro

a patri

a la patri

Akuzativo

patro

la patro

patri

patri

A 7. Adjektivo

1. Omna adjektivo havas la finalo a.

2. Ol ne varias, p.e. di bona amiko, a la verda arbori.

3. Pro ke la pozeso di la adjektivo esas variebla che diversa lingui, Ido kustume pozas kurta

adjektivi avan la substantivo ma longa adjektivi dope, p.e. povra puero; puero

inteligenta. Tamen ta regulo ne esas rigoroza postulo.

B 1. Personala pronomo

La vorto persono esas takaze termino por nomizar la kazo di la verbo. Do ni havas:

1ma persono di singularo: me

di pluralo: ni

2ma persono di singularo: vu o tu

di pluralo: vi

3ma persono di singularo: me

di pluralo: li

Tre utila pronomo esas lu qua on povas uzar vice il od el, specale se la genro esas nekonocata o sensignifika.

On uzas tu tre rare e nur en konverso kun familiara personi. La kazi di pronomi esas la sama

kam substantivi, t.e. per prepozicioni di ed ad (o a).

C 1. Verbo

Infinitivo

Existas tri finali, por prezento, pasinta, e futuro.

Finalo di la prezento: ar

Finalo di la pasinta:

ir

Finalo di la futuro:

or

Simpla tempi

Itere ni uzas la sama vokali por tempo.

Finalo di la prezento: as

Finalo di la pasinta: is

Finalo di la futuro:

os

La verbo esas nechanjebla relate omna tri personi di la singularo e pluralo,

p.e. me lernas, vu lernis, el lernos, ni lernas, vi lernis, li lernos.

E. Prepozicioni

a. La prepozicioni havas la dependanta objekto dop su e senecepte kun nominativo.

b. Omna prepozicioni (ecepte ye) havas tote preciza, fixa signifiko.

c. Ma on povas kelkafoye selektar inter la prepozicioni qui esas uzenda; nam kelki de

li esas parenta. Do l’un prepoziciono povas segun cirkonstanci substitucar l’altra; la