36. Lagrou. The Legacy of Nazi Occupation in Western Europe; Dmitrów. Niemcy i okupacja hitlerowska w oczach Polaków; Steinlauf. Bondage to the Dead; Sosnowski. The Tragedy of Children under Nazi Rule, 165–167.
37. Zdzislow Grot, Wincenty Ostrowski. Wspomnienia młodzieży wielkopołskiej z lat okupacji niemieckiej 1939–1945. Poznań, 1946, цит. в: Sosnowski. The Tragedy of Children under Nazi Rule, 166; Kamiński. Kamienie na szaniec; Przekrój, 43, 50–58, 1946; Stephan Szuman. La guerre et l’occupation dans les dessins des enfants polonais // Sauvegarde, 4, 1949, 28–57; Berliner Zeitung, 27 октября 1945, цит. в: Wilfrid Ranke et al. (eds). Kultur, Pajoks und Care-Pakete: Eine Berliner Chronik 1945–1949. Berlin, 1990, 86–87.
38. Brosse. War-Handicapped Children, 19–20, 77–100; Sosnowski. The Tragedy of Children under Nazi Rule, 165–167; Helena Radomska-Strzemecka. Okupacja w oczach młodzieży // Józef Wnuk, Helena Radomska– Strzemecka. Dzieci polskie oskarżaja (1939–1945). Warsaw, 1961, 195–379.
39. DöW, MS, Nina Weilová. Erinnerungen, 13, 25; см. также главу 7 выше.
40. О дискуссиях вокруг мемориальных мероприятий см.: Peter Reichel. Politik mit der Erinnerung: Gedächtnisorte im Streit um die nationalsozialistische Vergangenheit. Munich / Vienna, 1995; также в общем об этом см.: Etienne Francois, Hagen Schulze (eds). Deutsche Erinnerungsorte, 1–3. Munich, 2002; James Young. The Texture of Memory: Holocaust Memorials and Meaning. New Haven / London, 1993.
41. Dinora Pines. Working with Women Survivors of the Holocaust // Dinora Pines. A Woman’s Unconscious Use of Her Body: A Psychoanalytical Perspective. London, 1993, 178–204; Primo Levi. If This Is Man and The Truce. London, 1987.
42. Анита Франкова, р. 13 июля 1930, депортирована в Терезиенштадт 3 августа 1942, депортирована в Аушвиц 18 декабря 1943. Интервью автора, Прага, 1994 и письмо автору от 11 ноября 2004; см. Karný et al. Terezínská Pamětní Kniha, 863.
43. Klemperer. To the Bitter End, 2, 387–396 (13–24 февраля 1945); RA, Burg-Gymnasium Essen, UII/522, anon., 2. См. RA, Burg-Gymnasium Essen, UI/641, 2 – похожий отчет о волнующем зрелище бомбардировки Эссена, наблюдаемом из деревни в 20 км от города. О Дрездене см. также: Götz Bergander. Dresden im Luftkrieg: Vorgeschichte – Zerstörung – Folgen. Cologne, 1977, 148–195, 290–292; о разрушении дома см. письмо Марион к отцу: Lange, Burkard. Abends wenn wir essen fehlt uns immer einer, 185 (3 декабря 1943); RA, Berufsschule Essen, M2/2, 1–2; Groschner. Ich schlug meiner Mutter die brennenden Funken ab, 147–149 (Криста Б., Даненштрассе, 1, средняя школа для девочек II, 4; YVA 0.3 1202. Иегуда Бэкон, интервью (Хаим Масс). 13 февраля 1959, 17, 44; DöW 13243. Иегуда Бэкон, интервью (Бен-Давид Гершон). Иерусалим, 17 ноября 1964, 49, 60.
44. Timm. Am Beispiel meines Bruders, 37–38.
45. Niethammer. Ego-Histoire?, 184–185, 188–191.
46. Ibid.; DLA, Karl P., Hunger – Krieg und Kinderjahre! 12.