Step by Step in Esperanto

455. La ploramanto. “Estu bona infano!” “Li ne ĝenas (bother) min. Efektive, mi ĝojas, kiam infanoj ploras.” “Ĉu vere?” “Jes, ĉar tiam oni forsendas ilin al la lito.”

456. (a) Atendanto, batalanto, demandanto, flustranto, kuranto, preĝanto, ridanto, vidanto.

(b) Staranto estas homo staranta; homo, kiu staras. Kio esta» atak - (festen - flug - kis - kuŝ - puŝ - sid - ten - tim - trov - viv - vok ‑) anto?

(c) Believer, day~dreamer, deceiver, eater, flatterer, grumbler, imitator, looker-on, mocker, oarsman, passer-by, petitioner, questioner> smoker, stammerer, stroller, swimmer, thinker, wanderer. One-who-is-dying.

(d) Dormantino, plorantino, sidantino, venantino, etc.

457. -ISTO shows habitual occupation, often profession. ‑ANTO is simply one who is doing the action at the moment. “A writer” may mean either skribisto, a scribe, or skribanto, the person now writing.

458. Place ‑isto -anto tf/ter the following roots, and translate: aplaŭd, ekzamen, gard, gvid, help, instru, juĝ, kant, konduk, konsil, korekt, labor, lav, leg, lud, muzik, observ, parol, plor, predik, rakont, redakt, telefon, serv, vizit, vojaĝ, zorg.

«-ul»

459. The suffix -UL = an individUaL characterized by or possessing the quality named. Belulo = bela persono, who is beautiful; belulino, a belle. Avarulo, a miser. Surdmutulo, a deaf-mute. Malsanul(in)o, an invalid. Neĝulino, Snow-white. Aliulo, someone else. Karul(in)o, darling.

460. Ne helpas spegulo al malbelulo. Maldiligentulo diras " Leono estas sur la vojo Fremdulo mi estas en lando fremda. Ĉiu estis junulo—ĉiu estis pekulo. Pekis junuloj kaj pekis maljunuloj. Riĉulo veturas, malriĉulo kuras. Saĝulo aŭskultas konsilon. Neniu sanktulo estas sen makulo. Al ĉiu sanktulo apartan (special, separate,particular) kandelon! Inter piuloj (religious people) ne mankas pekuloj. Inter blinduloj regas strabuloj (those who squint). Por saĝulo sufiĉas aludo. Por riĉulo fasto—por malriĉulo festo. Malriĉulo rabiston (robber) ne timas.

461. “Kial vi ploras, fraŭlino? Ĉu ankaŭ via karulo formarŝis kun la armeo?” “Jes, ĉiuj kvin!”

“Kial vi donis katon al la viro, kiu gajnis la premion?” “ĉar ĝi estas gratulo (grat-ulo 1).”

La sep aĝoj de virino: (1) Infano; (2) Knabino; (3) Junulino; (4) Juna virino; (5) Juna virino; (6) Juna virino; (7) Juna virino.

Instruisto, al la stultulo (stulta =stupid) de la klaso: “Kiom da oreloj havas kato?” “Du, sinjoro.” “Kiom da okuloj?” “Du, sinjoro.” “Kaj kiom da kruroj?” “Nu, sinjoro, ĉu vi neniam vidis katon?”

462. (a) Sanulo, sanuledzino, sanulino, sanulinedzo, malsanulo, malsanulidino, frenezulisto, molkorulo. Senĉapelulo, senmonulino, sensaĝulo. Pekanto, pekulo.

(b) Place ‑ulo, -ulino, after the following, and translate: abomen, antikv, bon, ĉarm, elegant, eminent, feliĉ, grav, ĝentil, honest, impertinent, inteligent, kontent, kruel, lert, modern, modest, nobl, nov, pal, proksim, prudent, ruĝ, sol, strang, virt.

(c) Blonde (blond), coward, dumb-man, late-comer, simpleton (naiv), thin-woman, weakling, youth (maiden).

(d) Antaŭ - (apud - ekster - kontraŭ - kun - sub - super - trans - tiam-tie‑)ulo.

«ge-»

463. The prefix GE- = of both sexes.[49] The ge-word (always in the plural) may denote two individuals, or any number more than two, both sexes being represented. Gefratoj, brother(s) and sister(s), one or more of each. Gepatroj = (a) parents (in general), or (b) father and mother (in a family). Geavoj, grandparents. Gesinjoroj, ladies and gentlemen. Ges. (Gesinjoroj) Smith, Mr. and Mrs. Smith.

464. (a) Obeu viajn gepatrojn. La luno: la lampo de la geamantoj!

(b) Ge - amik (- edz - fil - kamarad - knab - kuz - mastr - najbar - nep-nev-onkl-reĝ-skolt-student)oj. Gebatalantoj. Geesperantistoj. Gejunuloj. Gemaljunuloj. Make similar compounds before other words ending with ant, ist, or ul.