Allamjonov aybdor

Komil Allamjonov Allamjonov aybdor

So‘zboshi

Bu kitob nega kerak?

Kitob yozishdan maqsad uchta bo‘lishi mumkin. Bundan ikkisi menga taalluqli emas.

Birinchisi – pul ishlash. Menda bunday zarurat yo‘q.

Ikkinchisi – qanchalik zo‘r ekanimni butun dunyoga namoyish etish. Lekin o‘zimizda ham, chet elda ham ko‘pchilik meni taniydi, borimcha biladi. Shunday ekan, hech kimni alday olmayman.

Va nihoyat, uchinchi sabab – o‘zim istagan insonlarga – o‘n beshdan o‘ttiz yoshgacha bo‘lgan, atrof-olamga qarab turib: «Bu yog‘iga nima qilsam ekan? Kun sayin o‘zgarib borayotgan jamiyatda qanday yashab ketaman? Orqamda turib beradigan, qo‘llaydigan odamim bo‘lmasa ham yuzaga chiqa olarmikinman, kimga kerakman o‘zi? Orzularim ushalarmikin?» deb o‘ylanayotgan yoshlarga muhim fikrlarni yetkazish.

Sizga o‘zim haqimda, qanday qilib oyoqqa turganim, hozirgi darajaga yetishimga nimalar turtki bo‘lgani haqida gapirib bermoqchiman. Hech narsani nazardan qochirmaslikka harakat qilaman.

Bu kitobni yozishga kirishguncha o‘zimni juda omadli deb hisoblardim. Butun umr omad kulib boqqandek tuyulardi. Mana hozir ham, shinamgina uyimda, oilam davrasida o‘tirib yozyapman. Muvaffaqiyatli biznesim, qiziqarli loyihalarim bor. Peshonaning yarqiragani shu emasmi?!

Lekin boshimdan o‘tgan voqealarni birma-bir eslab, omadim chopgan paytdan ko‘ra ishim yurishmagan vaqtlar ko‘proq bo‘lganini tushundim. Bitta muvaffaqiyatga erishish uchun shunchalik ko‘p muammoga duch kelgan ekanmanki, buni yuz foiz omad deb ham bo‘lmaydi.

Bilasizmi, onam – doya-hamshira. Doyalarga alohida imtiyozlar berilmagan. Bittagina kafolatlangan qulaylik – farzandlarini o‘zi ishlaydigan tug‘ruqxonada, ishonchli shifokorlar qo‘lida, hamkasb do‘stlari orasida dunyoga keltirish. Xullas, men tug‘iladigan paytim shuyam o‘xshamagan, onamning ishxonasi sanitariya-dezinfeksiya ishlariga – «moyka»ga yopilib qolgan.

I

Vazir keldi

Go‘dakligimda kattalarning oyog‘i ostida o‘ralashib, injiqlik yoki sho‘xlik qilsam, buvim doim: «Uni tinch qo‘yinglar, urishmanglar. Bu bolam ministr bo‘ladi», – derdilar.

U vazir bo‘ladi.

Nega unday deganlarini bilmayman. Buvimning fikricha, oilamizda mendan boshqa hech kim ministr bo‘lolmasdi. Avtoslesar bilan hamshiraning o‘g‘li bir kun kelib obro‘-e’tiborli, katta odam bo‘lishini xayolga ham keltirish qiyin edi.

Oyimni savolga tutaman. Ular ham buvim nega bunday deganlarini bilmaydilar.

Mana endi, oradan o‘ttiz yildan ko‘proq vaqt o‘tib, O‘zMAA1 binosining xolida turibman. Ministr bo‘lib. O‘zbekiston Мatbuot va axborot agentligining direktori maqomiga ko‘ra vazir hisoblanadi. Kattagina binoning birinchi qavati. Devor, shiftlari to‘kilay deydi, pollari chirib yotibdi, hamma yoq vayrona, chiqindi. Hatto vazirning, ya’ni mening xonamdan kanalizatsiyaning badbo‘y hidi anqiydi. Stalin davridan qolgan bu eski imorat oxirgi marta qachon ta’mirlanganini birov eslolmaydi.

Binodagi besh yuzdan ortiq xonaning deyarli hammasini ijarachilar egallab olgan. Xotin-qizlar qo‘mitasi, qaysidir partiyalar, qandaydir nashriyotlar, tadbirkorlar va yana kimlardir. Ichki hovlida mashinalar tiqilib ketgan. Hech kim menga ahamiyat bermaydi, odamlarning unisi u yoqqa, bunisi bu yoqqa o‘tib yuribdi. Ikkinchi qavatning chap qanotidagi kaftdek joy – mana shu O‘zMAA.

Meni jamoaga tanishtirish uchun Bosh vazir o‘rinbosari, Moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov keldi. Tanishtirdi-yu jo‘nab ketdi. Majlislar zaliga tipografiyalarning yoshi o‘tib qolgan direktorlari, boshqarma boshliqlari yig‘ilgan. Har biri bu tizimda salkam yarim asr – Sovet Ittifoqi davridan beri ishlab keladi. O‘sha lahzada menga bo‘lgan munosabatni aniq his qildim: go‘yo xonaga yosh bola adashib kirib qolgan-u, buvisi mehr bilan: «Bolamni urishmanglar, u vazir bo‘ladi», deyayotgandek. Xonadagilar menga parvo qilmay, o‘zaro gaplashib o‘tirishibdi. Eshikdan kirib kelgan yoshgina ko‘zoynakli yigitchaga e’tibor qaratgandan ko‘ra, yonidagi obro‘li hamkasbining suhbati muhimroq ular uchun.