Сцэнарыст

Яна разумела, што павінна тэрмінова мяняць тактыку. Нават не столькі павінна, колькі заставаўся ў яе адзін гэты варыянт – замена гневу на літасць. Яна прамовіла нечакана нават для сябе самой жаласлівымголасам:

– Не, не падумайце. Я нічога не збіраюся прадпрымаць. Але вы нават не здагадваецеся… Калі б вы ведалі хоць палавіну ад таго, што робіцца ў мяне ў душы, дык інакш гаварылі б і паводзілі сябе. Самым гэтым пераходам на “вы” яна нібы напрошвалася на шкадаванне сябе. – Можа быць, за тое, што я тады зрабіла, я буду мучыцца ўсё жыццё… Але калі ў вас ёсць хоць кропля шкадавання… Я спадзяюся, што вы прыстойны чалавек…

– Не будзем пра прыстойнасць. Успомніце лепш, як вы самі са мной паступілі. Зусім не прыстойна.

Найбольш страшыла Інгу ў ім тая самая, невядомая раней, насмешка ў голасе.

– Я не разумею… За што вы мяне мучаеце? – Інга ведала, што гэта не тыя словы, але іншых не магла знайсці. – Што я вам кепскага зрабіла?

– Вы перарвалі нашы адносіны. Не, я не ў сэнсе інтыму. Хаця, прызнаюся шчыра, у мяне гонар, я таксама чалавек і маю права на крыўду, – засоп носам ён.

З гэтага круга не было выйсця. Акрамя простага жаночага – Інга ўзмалілася. Калі загаварыла, у яе дрыжаў голас і слёзы наплывалі на вочы.

– Усё не так. Не так, як вы зразумелі. Я захварэла… Тут фізіялагічная прычына…

– Не ў тым справа.

– А ў чым? Што вам яшчэ ад мяне трэба?

– Праўды.

– Якой?

Лагун вырашыў, што самы час адкрыцца.

– Вы ведаеце, якой, – сказаў ён, маючы на ўвазе яе званок на тэлефон свайго бацькі.

– Так, ведаю! – усклікнула яна, маючы на ўвазе тое, што адбылосяў студэнцкім пакоі. – Але няўжо гэта такое злачынства?! Такі грэх?

– Як для каго. Для каго і забойства не грэх.

Так яны гаварылі кожны пра сваё. Ён бачыў слёзы ў яе вачах; сам таго не жадаючы, ён з’яўляўся яе мучыцелем. Ён і рады быў бы засумнявацца, але палічыў яе слёзы і паводзіны за прафесійнае кінаакцёрства.

– Што ж мне зрабіць? Добра, калі я такая… Калі я вас спакусіла, я гатова кампенсаваць…

– Не ўсё вырашаецца грашыма. Не ўсё купляецца і не ўсё прадаецца.

Зноў гэтыя чужыя драўляныя словы! Яна выцерла вочы і шчокі. Сказала:

–А калі я пастаўлю ваш фільм? Вы пакінеце мяне ў спакоі?

– Пастаўце спачатку, – буркнуў Лагун.

А сам падумаў: “Не толькі фільм – усё забяру, і дом. Усё маім будзе”.

24

Інга марудна пад’ехала да дома. Яшчэ ніколі яна не адчувала сябе такой прыбітай, няшчаснай, у такім безвыходным становішчы.

Штосьці крычала ў ёй, што далей нельга так, больш няма сілы бачыць тыя самыя твары, чуць тыя ж словы; тэрмінова трэба змяняць абставіны, пахі, гукі. Цяпер яна ўжо была гатова згадзіцца на ўсё, у тым ліку і на дырэктарку. Ужо яна сама бачыла, што гэта – адзінае выйсце, каб выблытацца з гэтага клубка. Трэба было перастаць супраціўляцца і плыць па цячэнні. Перамены павінны ўнесці яснасць у яе становішча. Акрамя таго яна ведала, што фізічны час здольны ўсё разгладзіць. прасвятліць, праясніць.

І зноў вечар. Тэраса. Цёплая майская ноч. Цені ад месяца. Густое сіняе паветра, здавалася, стаіць вертыкальна. Лета падкралася па начах. Інга была ціхая і пакорлівая.

– Ведаеш, я падумала наконт Піцунды… Гэта някепская ідэя. Едзьце самі. Я застануся. Папраўлю здароўе, паспрабую запусціць фільм.

“Каб яму праваліцца! Таму фільму!”

– Ты зробіш мудра.

– Ты хочаш сказаць, што пытанне з гендырэктарствам яшчэ ў сіле?

“Гендэр – гендырэктарка”, – Інга толькі цяпер звярнула ўвагу на падабенства.

– Трэба толькі твая згода. Ты згодная?

– Не ведаю!.. Я ўжо нічога не ведаю. Ну, дапусцім. Але як гэта будзе чыста тэхнічна? Месца ж занята.

– Пра гэта не думай. Галоўнае, ці ты згодная. І хоць заўтра пытанне вырашыцца.

– Скажы, калі ласка… няўжо гэта праўда? – тым самы ціхім голасам, без дакору, спытала яна. – Няўжо ты… Вы паедзеце на курорт адпачываць, а мне, хворай, у душным горадзе трэба займацца невядома чым?

– Павінны ж быць некаторыя выдаткі.

– Яшчэ зусім нядаўна ты не быў такім.

– Ды і ты не была такой.

Канечне, ведае, – амаль абыякава падумала яна. Даўно здагадаўся. Адсюль гэтая незразумелая холаднасць, адсюль зусім неўласцівая яму жорсткасць. Месяц закрыўся хмараю, цёмна стала; толькі свяцілася неба над горадам. Інга прыгадала, як яшчэ нядаўна, нічым не абцяжараная, яна была шчаслівая: што бачыла – пра тое і думала, пра што думала – тое і гаварыла. Якая, аказваецца, то была раскоша! Шчаслівыя рэдка ведаюць, што яны шчаслівыя, трэба перамена, часам кардынальная, каб гэта ўсвядоміць. Інга падумала, а што б яна зрабіла, каб тое вярнуць? І сама сабе адказала: усё. Усё аддала б і ўсё зрабіла б.

– Скажы… А калі б я здрадзіла табе?

– З кім? Я ўсіх тваіх знаёмых мужчын ведаю.

– З ім, – прамовіла яна, не называючы імені. Але мужу і не трэба было гэтага.

– Ты выдатна ведаеш, што яго не цікавяць жанчыны.

– Дык ты не забіў бы мяне?

Ён нічога не адказаў. Яна не бачыла яго твару.

 – Правільна, не трэба мяне забіваць, – сказала яна дрыготкім голасам, як чалавек, які сам сябе шкадуе і баіцца, што вось-вось можа расплакацца. – Я такая хворая. Мяне і так, мабыць, хутка не будзе…

– Ты перабольшваеш, – сказаў ён, зноў, як ёй падалося, абыякава, холадна.