Літоўская гаспадыня

грады хваёвымі галінамі. Пад імі расліны лепш за ўсё перазімуюць, толькі адразу, калі

снег пачне вясной раставаць, неабходна той покрыў зняць, бо такая далікатная зеляніна, як парэй, можа згінуць ад вільгаці. Пятрушка больш стойкая. У мяккія зімы яна можа

нават заставацца ў глебе, але не заўсёды.

Вясной каля парэю належыць прыціснуць трохі зямлю, падсыпаць сухога пяску. Найперш

бяруць на кухню парэй і пятрушку з градкі. Аднак нельга дапускаць, каб яны пачалі зноў

расці. Варта перанесці расліны ў склеп і пасадзіць у сухім пяску, дзе яны захаваюцца

амаль што да новай гародніны, калі іх часта будуць ачышчаць ад гнілых лістоў.

__________

1Парэй павінен быць зімовага сорту.

__________

Пятрушка зялёная на ўсю зіму

У не вельмі вялікай і шырокай драўлянай пасудзіне прасвідроўваюць наскрозь адну каля

адной дзіркі памерам з шыйку бутэлькі на адлегласці ў дзве цалі. Супраць кожнай

адтуліны кладуць карані пятрушкі. У іх абрываюць вялікія і старыя лісты, але пакідаюць

парасткі. Ставяць пасудзіну ў склеп, дзе не надта цёмна і суха. Свежая расліна да страў

будзе штодзённа.

NВ. Укладваючы пятрушку, звычайна прысыпаюць карані агароднай зямлёй. Вясной каля

пасадкі льга будзе браць маладыя лісцікі.

Захоўванне яек

На паліцу, засцеленую цёртай саломай, у халодным і сухім памяшканні кладуць вясной

радамі яйкі: няшчыльна, паасобку. Больш познія, якія паступяць, размяшчаюць за

першымі, а яшчэ пазнейшыя — далей за імі, каб не дапусціць памылкі, расходуючы іх.

Заўсёды спачатку спажываюць ранейшыя — яны будуць ляжаць спераду. Абавязкова

разлічваюць, каб вясновых яек хапіла на ўвесь летні перыяд, да зімы. Знесеныя ж у час

жніва захоўваюць для выкарыстання зімой. Іх трымаюць у скрыні альбо ў іншай

пасудзіне, складваючы наскамі ўніз, каб адно другога не дакраналася. Перасыпаюць

высушаным у печы аўсом ці жытам альбо дубовым попелам, нарэшце пяском, належным

чынам прасушаным у сушылцы ці ў печы. Не псуюцца яйкі і ў дробна патоўчанай солі.

Аднак найлепш яны захоўваюцца, калі іх складваюць у гліняныя гаршкі і заліваюць добра

гашанай і прасеянай вапнай, распушчанай у вадзе, настолькі, каб яна была на два пальцы

вышэй над яйкамі. Так замураваныя яны могуць стаяць год і болей, бо паветра да іх не

праходзіць. Жадаючы выкарыстаць яйкі, льюць ваду ў гаршчок, пакуль яна не размочыць

цалкам вапну. Калі ж вапны зверху шмат і дрэнна размочваецца, льга гаршчок разбіць, а

яйкі змясціць у начоўкі з вадой, дзе ад іх вапна лепш адстане.

Згаданы спосаб выгодны тым, што доўга могуць ляжаць і не псавацца цэлы год нават

вясновыя яйкі, якія інакш не зберагчы, бо ў іх тонкая і далікатная шкарлупіна і яны вельмі

адчувальныя да паветра. Калі ж так рабіць, то ў любую пару года яек будзе багата.

NВ. Гаршкі павінны стаяць у сухім і халодным памяшканні, напрыклад у свіране,

павернутым дзвярамі на поўнач, ці ў сухім склепе, але толькі не ў лядоўні, паколькі вапна

пачне тады ўсмоктваць у сябе вільгаць і пашкодзіць яйкі.

Захоўванне памідораў у натуральным выглядзе

Памідоры выціраюць ад пылу, кладуць у паліваны гаршчок, не ціскаюць іх, заліваюць

поўнасцю мяккай вадой, што кіпела з соллю, а потым была астуджана. Пасудзіну

накрываюць драўлянай талеркай, ніжні бок якой мусіць дакранацца да верхняга слою

памідораў і не даваць магчымасці ім выплываць наверх. Цвіль з расолу часта здымаюць, а

перад ужываннем памідоры вымочваюць і прапалоскваюць у вадзе.

NВ. Ваду робяць такой салёнай, каб сырое яйка плавала на яе паверхні.

Мармелад з памідораў для супоў і расолаў

Спелыя, чырвоныя, памідоры рэжуць, выціскаюць з іх сок і зярняткі. Чырвоную мякаць у

добра вылуджанай каструлі некалькі разоў вараць без вады ва ўласным саку, а потым

праціраюць праз сіта. Атрыманую масу зноў вараць, пакуль яна не загусцее, часта

мяшаючы, каб не прыгарэла. Потым выкладваюць мармелад у гаршчочкі, заліваюцвк

зверху алеем, абвязваюць пузыром і ставяць у сухое і халоднае месца.

Як захоўваць смажаныя рыжыкі

Маладзенькія, добра абсушаныя рыжыкі смажаць на патэльні ў вялікай колькасці масла

(іх нельга перасушваць і перасмажваць). Потым астуджваюць, раскладваюць у шкляныя

слоікі ці гаршкі так, як яны растуць — шапачкай уверх, і заліваюць тым самым маслам, у

якім яны смажыліся. Яно павінна быць прыблізна на тры ці чатыры пальцы над грыбамі.

Гарачае масла ліць нельга, а толькі тады, калі яно ўжо амаль што не цячэ.

Посуд, добра абвязаны пузыром, трымаюць у сухім і халодным месцы. Рыжыкі такія

вельмі смачныя, асабліва калі іх падсмажьшь, яшчэ раз і падаць як гарнір да мясной ежы.

Але і самі яны будуць рэдкай стравай на стале.

Масла рыжыкавае

Старанна ачышчаныя ад пяску рыжыкі падсушваюць у цёплай печы, часам паўтараючы

гэта адзін ці два разы. Пасля грыбы таўкуць у парашок і расціраюць са свежым салёным

маслам, дасыпаючы патоўчаныя грыбы да таго часу, пакуль масла будзе іх прымаць.

Сумесь захоўваюць у гаршках, моцна абвязаных пузыром, у лёдзе. Ужываюць для

падлівак.